Następstwo prawne dóbr cyfrowych post mortem
Abstrakt
Artykuł naukowy koncentruje się na odpowiedzi na pytanie, czy następcy prawni pierwotnego użytkownika dóbr cyfrowych mogą wejść po jego śmierci w stosunek prawny łączący go z dostawcami tych dóbr. W pierwszej kolejności należało podjąć próbę zdefiniowania pojęcia dóbr cyfrowych i dokonać ich odpowiedniej kwalifikacji prawnej, a także zastanowić się nad materialną oraz niematerialną wartością tych dóbr. Niezbędne było także wskazanie obecnie najpowszechniej stosowanych sposobów radzenia sobie z losem dóbr cyfrowych, które pozostawił w przestrzeni wirtualnej po swojej śmierci ich pierwotny użytkownik, a także poczynienie rozważań z zakresu jurysdykcji i prawa prywatnego międzynarodowego w aspekcie statutu umownego i prawa spadkowego. Ponadto w opracowaniu zostały wzięte pod uwagę, podnoszone w piśmiennictwie, kwestie dotyczące prywatności post mortem, ochrony danych osobowych i zapewnienia stosownej ochrony pozostawionym dobrom cyfrowym na gruncie prawa własności intelektualnej, które stanowią swego rodzaju przeszkody w dopuszczeniu do prostego następstwa prawnego dóbr cyfrowych post mortem. Jako podsumowanie pochylono się również nad obowiązującymi aktualnie w wybranych państwach na świecie rozwiązaniami prawnymi, które stały się następnie podbudową pod sformułowanie postulatów de lege ferenda.
Słowa kluczowe
dobra cyfrowe; treści cyfrowe; następstwo prawne
Bibliografia
Borysewicz P., Borysewicz, TOP 7 Najdrożej Sprzedanych Przedmiotów W Grach Komputerowych, https://www.videotesty.pl/artykul/419/top-7-najdrozej-sprzedanych-przedmiotow-w-grach-komputerowych/ [Dostęp: 25.11.2022 r.].
Borysiak W., Dziedziczenie. Konstrukcja prawna i ochrona, LexisNexis, Warszawa, 2013.
Brisch K., Müller-ter Jung M., Digitaler Nachlass — Das Schicksal von E-Mailund De-Mail-Accounts sowie Mediencenter-Inhalten, „Computer und Recht” 2013, nr 13.
Brzozowski A., Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Prawo cywilne. Część ogólna, C.H. Beck, Warszawa, 2013.
Czubkowska S., Ostatnie logowanie. Niech twoje dane spoczywają w spokoju, „Wyborcza.biz”, 20.04.2019, https://wyborcza.biz/biznes/7,177150,24674340,media-spolecznosciowe-nie-odpisze-bo-umarlem.html?disableRedirects=true [Dostęp: 15.06.2023 r.].
Efroni Z., Gaps and opportunities: The rudimentary protection for „data-paying consumers” under new EU consumer protection law, „Common Market Law Review” 2020, vol. 57, no. 3.
Herzog S., Der digitale Nachlass — ein bisher kaum gesehenes und häufig missverstandenes Problem, „Neue Juristische Wochenschrift” 2013, Heft 52.
Hoeren T., Der Tod und das Internet — Rechtliche Fragen zur Verwendung von E-Mail- und WWW-Accounts nach dem Tode des Inhabers, „Neue Juristische Wochenschrift” 2005, Heft 30.
Hopkins J.P., Afterlife in the Cloud: Managing a Digital Estate, „Hastings Science and Technology Law Journal”, 4.08.2013.
Jaroszek A., Prawo właściwe dla umów konsumenckich zawieranych przez Internet, Oficyna, Warszawa, 2009.
Kaleem J., Death on Facebook Now Common as ‘Dead Profiles’ Create Vast Virtual Cemetery. What Happens To Your Facebook Profile After You Die?, „The Huffington Post”, 7.12.2012, https://www.huffpost.com/entry/death-facebook-dead-profiles_n_2245397 [Dostęp: 15.11.2022 r.].
Kocot W., Wpływ Internetu na prawo umów, LexisNexis, Warszawa, 2004.
Księżak P., Prawo spadkowe, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Martini M., Der digitale Nachlass und die Herausforderung postmortalen Persönlichkeitsschutzes im Internet, „Juristen Zeitung” 2012, Nr. 23.
Maryniak Ł., Baryś P., Prawo własności wirtualnej, w: Prawo w wirtualnych światach, red. K. Grzybczyk, Difin, Warszawa, 2013.
Mądel M., Następstwo prawne treści cyfrowych na wypadek śmierci, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Mądel M., Następstwo prawne treści cyfrowych z perspektywy prawa Stanów Zjednoczonych Ameryki, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2016, nr 1.
McEwen R.N., Scheaffer K., Virtual Mourning and Memory Construction on Facebook: Here Are the Terms of Use, „Bulletin of Science Technology & Society”, no. 3—4.
Nowak T., Facebook ma coraz więcej martwych użytkowników, https://cyfrowa.rp.pl/globalne-interesy/art16917411-facebook-ma-coraz-wiecej-martwych-uzytkownikow [Dostęp: 25.11.2022 r.].
Pazdan M. (red.), System Prawa Prywatnego, T. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, C.H. Beck, Warszawa, 2015.
Pazdan M. (red.), System Prawa Prywatnego, T. 20C, Prawo prywatne międzynarodowe, C.H. Beck, Warszawa, 2015.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, wyd. 16, Wolters Kluwer, Warszawa 2017.
Piątowski J.S., Kordasiewicz B., Prawo spadkowe. Zarys wykładu, LexisNexis, Warszawa, 2011.
Serafin T., Dziedziczenie treści cyfrowych. Zarys problematyki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza” 2020, z. 110.
Szkałuba D., Dziedziczenie dóbr cyfrowych w postaci dostępu do konta na portalu społecznościowym. Glosa do wyroku Federalnego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 12 lipca 2018 r., III ZR 183/17, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 1.
Szpyt K., Obrót dobrami wirtualnymi w grach komputerowych. Studium cywilnoprawne, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Szulewski P., Śmierć 2.0 — problematyka dóbr cyfrowych post mortem, w: Non omnis moriar. Osobiste i majątkowe aspekty prawne śmierci człowieka. Zagadnienia wybrane, red. J. Gołaczyński, J. Mazurkiewicz, J. Turłukowski, D. Karkut, Oficyna Prawnicza, Wrocław, 2015.
Świerczyński M., Kolasiński M., Wybór prawa obcego w internetowych wzorcach umownych a ochrona konsumenta, w: Media elektroniczne. Współczesne problemy prawne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, C.H. Beck, Warszawa, 2016.
Tokarczyk R., Prawo amerykańskie, Wolters Kluwer, Warszawa, 2011.
Załucki M., Śmierć a dane w systemach teleinformatycznych — przyczynek do dyskusji, w: Media elektroniczne. Współczesne problemy prawne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, C.H. Beck, Warszawa, 2016.
Zaslow J., War correspondence: efforts mount to preserve soldiers’ letters, emails, „The Wall Street Journal”, 6.05.2005, https://www.wsj.com/articles/SB111524744771525128 [Dostęp: 22.11.2022 r.]
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0009-0001-0732-6236
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
