Wyniki wyszukiwania

Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Niemieckie międzynarodowe prawo spółek w toku przemian

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2011 | Abstrakt | s. 33-56

Obowiązujące niemieckie prawo prywatne międzynarodowe nie zawiera żadnych konkretnych przepisów dotyczących prawa spółek. Podstawowe zasady w tej dziedzinie zostały opracowane przez doktrynę i judykaturę. Zgodnie z podstawową zasadą prawo regulujące spółki ustalane jest na podstawie odniesienia do państwa, w którym spółka ma swoją rzeczywistą siedzibę (administrację centralną) (teoria rzeczywistej siedziby). Chociaż zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie swobody przedsiębiorczości prawo właściwe dla imigrujących spółek z UE powinno być ustalane na podstawie odniesienia do państwa, w którym zostały zarejestrowane (założone) (teoria inkorporacji). Zatem teoria rzeczywistej siedziby (w zmodyfikowanej wersji) nadal ma zastosowanie do spółek spoza UE. Proponowany projekt rozporządzenia w sprawie prawa prywatnego międzynarodowego spółek, stowarzyszeń i osób prawnych przyjmuje ogólnie jako podstawową zasadę teorię inkorporacji. Wspomniany projekt rozporządzenia zawiera przepisy dotyczące dotychczas nieuregulowanych kwestii, między innymi w szczególności przepisy dotyczące określenia zakresu prawa regulującego spółki. Ze względów politycznych nie jest pewne, czy wejdzie ono w życie.

2011-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Transgraniczne przekształcenia (zmiana formy prawnej) spółek w prawie prywatnym międzynarodowym — zagadnienia wybrane

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 21-06-2022 | Abstrakt | s. 57-78

This paper delas with the selected issues of cross-border conversions of companies in private international law. Conversion is one of the forms of transformations of companies. The basic form of cross-border transformations mostly used by companies are mergers. However, as evidenced in particular by the judgment of the Court of Justice in the case of Polbud, also the change of the legal form is an institution of interest and present in the practice of cross-border activities of companies. In the foreground are the conflict of laws issues arising under private international law, in particular the question of the law applicable to the cross-border change of the company’s legal form. In order to answer this question, a definition of a conversion under the private international law has been provided. A cross-border conversion of a company must be distinguished from a cross-border transfer of the seat of the company as a connecting factor, as they are two completely different operations governed by different conflict-of-law rules of private international law. In the case of Polbud, there are serious doubts as to whether there was a cross-border conversion or cross-border transfer of the company’s seat. The law applicable to cross-border conversions is determined on the basis of the principle of combination or unification of the personal statutes of the state of the exit form and the state of the intended form of the company. Under this principle, however, the application of both legal systems is problematic. Useful guidelines are provided by the model expressed in art. 86c in connection with art. 86q of the directive on certain aspects of company law. The scope of application of the law applicable to cross-border conversions is determined by both leges societatis in question. Cross-border conversion operations also arise qualification problems related to issues such as the protection of creditors, minority shareholders and employees. The harmonized substantive provisions of the directive on certain aspects of company law make it easier to carry out cross-border conversions in the European dimension. The existence of such harmonized norms removes the barriers resulting from the applicable substantive law based on various principles and rules and makes the conflict-of-law issues then practically of secondary importance.

2022-06-21



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki handlowej za granicę

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 19-60

Działalność transgraniczna spółki, której siedziba statutowa znajduje się w Polsce, musi być rozpatrywana zarówno w kontekście polskich przepisów prawa prywatnego międzynarodowego, jak i swobód prawa UE, w szczególności swobody przedsiębiorczości. Artykuł dotyczy w szczególności jednego z rodzajów takiej działalności — transgranicznego przeniesienia siedziby statutowej, które należy zakwalifikować jako transgraniczne przekształcenie spółki. W wyroku VALE (C‑378/10) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że transgraniczne przekształcenia spółek należą co do zasady do tych rodzajów działalności gospodarczej, w odniesieniu do których państwa członkowskie są zobowiązane do przestrzegania swobody przedsiębiorczości. W ustawie z 2011 r. prawo prywatne międzynarodowe polski ustawodawca wdrożył przepisy dotyczące transgranicznego przeniesienia siedziby (statutowej) osoby prawnej. Niemniej jednak dostosowanie tych przepisów do spółek kapitałowych utworzonych na podstawie prawa polskiego wydaje się niemożliwe. Kodeks spółek handlowych nie zawiera przepisów dotyczących przekształceń transgranicznych, choć zawiera kompleksowe regulacje dotyczące przekształceń „krajowych” polskich spółek osobowych i kapitałowych oraz transgranicznego łączenia się spółek w ramach UE (EOG). Dopuszczalność transgranicznego przekształcenia spółki mającej siedzibę statutową w Polsce w spółkę podlegającą prawu innego państwa UE (EOG) jest wątpliwa, gdyż zgodnie z art. 270 pkt 2 i art. 459 pkt 2 Kodeksu spółek handlowych uchwała o przeniesieniu siedziby spółki za granicę stanowi podstawę rozwiązania spółki. Taką regulację należy ocenić jako ograniczenie swobody przedsiębiorczości. Jednakże test proporcjonalności zastosowany do tego ograniczenia (konieczności rozwiązania spółki) prowadzi do wniosku, że jest ono uzasadnione i de lege lata na gruncie prawa polskiego transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki, nawet w ramach UE (EOG), jest niedopuszczalne.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Siedziba rzeczywista spółki jako łącznik unijnego prawa prywatnego międzynarodowego

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 19-06-2021 | Abstrakt | s. 109-129

The real seat is a recognised, although expressed in different terms, connecting factor of the EU international private law, relating to companies in they different legal relations. Under the regulations unifying particular areas of this law, relevant form the point of view of cross-border operations of companies, the real seat is the connecting factor determining the applicable law in the field of contractual and non-contractual obligations, and the company’s bankruptcy. Furthermore, it deretmines the jurusdiction for insolvency proceedings against the company, and i salso a jurisdictional connecting factor for general civil and commercial matters. The real seat connecting factor may also constitute a connecting factor determining the law applicable to company, accectable under the EU freedom of establishement.

2021-06-19



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Nadużycie prawa podmiotowego jako podstawa rozciągnięcia zapisu na sąd polubowny na podmioty powiązane kapitałowo

Andrzej W. Wiśniewski

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2013 | Abstrakt | s. 9-18

Celem niniejszego artykułu jest zaproponowanie nowego podejścia do problemu rozszerzenia klauzuli arbitrażowej na niebędących jej sygnatariuszami członków grupy kapitałowej, a mianowicie podejścia głównie z perspektywy prawa korporacyjnego, a nie — zazwyczaj przyjmowanej — perspektywy prawa arbitrażowego. Problem określony w tytule leży na skrzyżowaniu obu dziedzin prawa i należy do każdej z nich. W prawie polskim art. 5 Kodeksu cywilnego określa zakres, w jakim korekty skutków zastosowania litery prawa są możliwe ze względu na słuszność i dobrą wiarę (a konkretnie społeczno‑gospodarczy cel danego prawa oraz zasady współżycia społecznego). Zazwyczaj przyjmuje się, że ścisła wykładnia art. 5 nie dopuszcza żadnego innego wykorzystania niż w obronie przed roszczeniami drugiej strony i że w konsekwencji nie może być podstawą jakiegokolwiek rozszerzenia klauzuli arbitrażowej na niebędącego sygnatariuszem pozwanego. Autor niniejszego artykułu podejmuje próbę wykazania, w jaki sposób wypracowanie odpowiednich reguł korygujących w zakresie prawa korporacyjnego (bardziej liberalna interpretacja art. 5 lub opracowanie odrębnego testu na nadużycie formy prawnej przedsiębiorstwa) może, w wyjątkowych przypadkach, stanowić podstawę do rozszerzenia klauzuli arbitrażowej na formalnie niezależnych członków grupy spółek.

2013-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Aline Kühne, Die Anerkennung ausländischer Gesellschaften im französischen und deutschen Rechtskreis: Die historische Entwicklung der Sitztheorie und ihr gegenwärtiger Stand, Berlin, Duncker & Humblot GmbH, 2014, ss. 507, ISBN 978‑3‑428‑14352‑8, ISSN 0937

Wojciech Klyta , Paulina Twardoch

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2015 | Abstrakt | s. 161-169

Recenzja omawia monografię Aline Kühne poświęconą uznawaniu zagranicznych spółek w prawie francuskim i niemieckim. Praca analizuje historyczny rozwój i obecny stan teorii siedziby, porównując ją z teorią inkorporacji. Książka przedstawia ewolucję regulacji we Francji, Belgii i Niemczech, w tym jej konfrontację ze swobodą przedsiębiorczości w UE. Recenzenci podkreślają historyczne ujęcie tematu i szerokie wykorzystanie źródeł.
The review discusses Aline Kühne's monograph on the recognition of foreign companies in French and German law. The work analyzes the historical development and current state of the seat theory, comparing it with the incorporation theory. The book presents the evolution of regulations in France, Belgium, and Germany, including its confrontation with the EU freedom of establishment. Reviewers highlight the historical approach and extensive use of sources.

2015-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Związanie zapisem na sąd polubowny i orzeczeniem arbitrażowym członków zgrupowania spółek, ich wspólników i interesariuszy

Stanisław Sołtysiński

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2012 | Abstrakt | s. 9-28

W artykule omówiono orzecznictwo i opinie komentatorów prawnych na temat rosnącego zjawiska rozszerzania praw i obowiązków wynikających z umów arbitrażowych i orzeczeń arbitrażowych na członków grupy spółek, ich udziałowców i interesariuszy, którzy nie są sygnatariuszami umowy arbitrażowej. Na początku artykułu autor twierdzi, że doktryna grupy spółek stanowi tylko jeden z przykładów liberalnego trendu poszerzania zakresu arbitrażowości i jurysdykcji trybunałów arbitrażowych. Autor wskazuje, że trend ten nie może być wyjaśniony wyłącznie w kategoriach wymagań współczesnego biznesu, ale — przynajmniej w pewnym stopniu — niezdolnością systemu sądowniczego do radzenia sobie z rosnącą liczbą sporów sądowych i interesami ekonomicznymi społeczności arbitrażowej (tj. arbitrów, radców prawnych i innych dostawców usług w zakresie prywatnego systemu rozstrzygania sporów). W artykule przeanalizowano teorie prawne mające na celu uzasadnienie rozszerzenia umów arbitrażowych i orzeczeń arbitrażowych na osoby niebędące sygnatariuszami (tj. dorozumiana umowa, przebijająca zasłona korporacyjna, pozorny autorytet, doktryna alter ego itp.). Autor uważa, że żadna z tych teorii nie uzasadnia odejścia od podstawowej zasady, że kamieniem probierczym arbitrażu jest swobodnie wynegocjowana umowa stron o arbitraż. Zasada ta ma zastosowanie również w sytuacji, gdy osoba trzecia zamierza dołączyć do istniejącej umowy o arbitraż. Związanie osób niebędących sygnatariuszami umową o arbitraż jest możliwe w przypadku, gdy ustawodawca tak postanowi w uzasadnionych okolicznościach (np. art. 1163 Kodeksu postępowania cywilnego). Autor opowiada się również za wprowadzeniem koncepcji estoppelu ubocznego do polskiego Kodeksu postępowania cywilnego w celu rozszerzenia zasady res indicata na osoby mające wystarczającą wspólnotę interesów ze stronami ostatecznego orzeczenia sądowego lub arbitrażowego.

2012-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Rozgraniczenie statutu prawa papierów wartościowych od statutu prawa spółek handlowych w europejskiej regulacji ofert przejęcia spółki publicznej

Maciej Mataczyński

Język: PL | Data publikacji: 29-06-2008 | Abstrakt | s. 77-89

Artykuł analizuje problematykę rozgraniczenia statutu prawa papierów wartościowych od statutu prawa spółek handlowych w kontekście europejskiej regulacji ofert przejęcia. Dyrektywa 2004/25/WE Parlamentu Europejskiego i Rady harmonizuje przepisy państw członkowskich w zakresie przejmowania spółek publicznych. W artykule omówiono zakres zastosowania dyrektywy, właściwość organu nadzoru oraz prawo właściwe dla ofert przejęcia. Szczególną uwagę zwrócono na implementację dyrektywy w prawie polskim, analizując wprowadzone zmiany w ustawie o ofercie publicznej.

2008-06-29



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Przesłanki odpowiedzialności na gruncie Konwencji wiedeńskiej o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG). Uwagi na tle wyroku Sądu Arbitrażowego w Sztokholmie z dnia 19 października 2010 r., sprawa IUGAS v. Naftogaz, SCC, Case no. V007/2008

Uladzimir Atreshchankau

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2024 | Abstrakt | s. 147-181

Niniejsza glosa omawia wyrok Sądu Arbitrażowego w Sztokholmie w sprawie SCC Case No. V007/2008 Italia Ukraina Gas S.P.A v. National Joint-Stock Company "Naftogaz of Ukraine". Sprawa dotyczy dwóch spółek IUGAS oraz NAFTOGAZ, które zawarły umowę na dostawę gazu, w której NAFTOGAZ zobowiązał się do dostarczenia do 13 milionów metrów sześciennych w ciągu 10 lat. Umowa ta nie została jednak nigdy zrealizowana. W rezultacie IUGAS wniósł pozew przeciwko Naftogaz, domagając się zobowiązania NAFTOGAZu do dostarczenia gazu oraz zapłaty kar umownych i odszkodowania wynikającego z niewywiązania się przez NAFTOGAZ ze swoich zobowiązań. Strony wniosły również o bifurkację postępowania. Przedmiotem niniejszej glosy jest wyrok arbitrażowy z dnia 19 października 2010 r. W ramach niniejszego artykułu autor dokonał analizy aktualnego orzecznictwa dotyczącego CISG oraz poglądów doktryny. Wyciągnięto następujące wnioski: 1. Gaz jest towarem w rozumieniu CISG. 2. Strona musi spełnić łącznie sześć warunków dla możliwości zwolnienia się z odpowiedzialności odszkodowawczej, przy czym NAFTOGAZ nie spełnił warunku przezwyciężenia przeszkody. 3. CISG przewiduje mechanizmy zwalniające stronę z odpowiedzialności za niewykonanie umowy, ale NAFTOGAZ nie spełnił warunków zwolnienia z odpowiedzialności za niewykonanie umowy. 4. Kary umowne wchodzą w zakres reżimu odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 74 CISG. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie ważności wniosków i decyzji podjętych przez Sąd Arbitrażowy w Sztokholmie.

2024-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 6 października 2009 r.

Redakcja PPPM

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2010 | Abstrakt | s. 187-202

Artykuł analizuje orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 6 października 2009 r. w sprawie C-133/08, dotyczące wykładni przepisów Konwencji o prawie właściwym dla zobowiązań umownych (Konwencji rzymskiej z 1980 r.), w szczególności jej artykułu 4 dotyczącego prawa właściwego w przypadku braku wyboru przez strony oraz możliwości rozszczepienia statutu kontraktowego. Sprawa dotyczyła sporu między belgijską spółką ICF a dwiema spółkami niderlandzkimi w przedmiocie zapłaty za usługę transportową na podstawie umowy czarterowej. Kluczowe zagadnienia objęły kwalifikację umowy czarterowej jako umowy przewozu towarów, zastosowanie domniemań prawnych z art. 4 Konwencji oraz warunki odstępstwa od nich, a także możliwość zastosowania różnych praw do poszczególnych części umowy. Trybunał wyjaśnił, że art. 4 ust. 4 ma zastosowanie do umów czarterowych, których głównym przedmiotem jest faktyczny przewóz towarów, a rozszczepienie umowy jest możliwe wyjątkowo, gdy jej część ma autonomiczny charakter.

2010-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

W poszukiwaniu kryterium rozgraniczającego zakres zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego

Grzegorz Gorczyński

Język: PL | Data publikacji: 30-06-2009 | Abstrakt | s. 69-87

Artykuł analizuje problem rozgraniczenia zakresu zastosowania statutu personalnego i statutu kontraktowego w prawie prywatnym międzynarodowym. Autor wskazuje na tradycyjne wytyczenie tych zakresów w polskiej ustawie, a także w projekcie nowej kodyfikacji. Celem jest znalezienie kryterium pozwalającego zakwalifikować stosunek prawny do jednej z tych kategorii. Przedstawiono rozwiązania w prawie amerykańskim (doktryna internal affairs ), szwajcarskim (kryterium "organizacji" ) i austriackim (kryterium zdolności prawnej ), podkreślając ich niejednoznaczność i krytykę. W polskim prawie, mimo braku jednomyślności, przepis o statucie osób prawnych (art. 9 § 2 p.p.m. ) jest powszechnie stosowany także do jednostek bez osobowości prawnej. Projekt nowej ustawy (art. 19 ust. 8 ) potwierdza ten trend. Artykuł analizuje także wykładnię art. 1 ust. 2 lit. e konwencji rzymskiej, wyłączającego kwestie prawa spółek spod jej zakresu. Kryterium "organizacji" jest krytykowane jako niejasne i prowadzące do absurdalnych wniosków. Autor postuluje szerokie rozumienie kryterium zdolności prawnej, obejmujące także "ułomną" lub "pozorną" osobowość prawną, ustalane według właściwego statutu personalnego.

2009-06-30



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Obecna sytuacja arbitrażu korporacyjnego w prawie polskim

Łukasz Chyla

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 89-109

W wielu krajach na świecie arbitraż korporacyjny jest uważany za skuteczny sposób rozwiązywania „sporów korporacyjnych”, w szczególności tych dotyczących zaskarżania uchwał zgromadzeń wspólników (akcjonariuszy). W Polsce, na skutek wadliwego uregulowania art. 1157 i art. 1163 Kodeksu postępowania cywilnego (KPC), przedmiotowa zapisywalność takich sporów jest wysoce wątpliwa i w związku z tym stanowi przedmiot licznych kontrowersji w doktrynie prawnej. Próby znalezienia odpowiedzi na pytanie o istnienie i potencjalny zakres arbitrażu w sprawach dotyczących zaskarżania uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych wymagają pogłębionej analizy prawnej, dogłębnej oceny materialnoprawnego charakteru sporów korporacyjnych oraz ogólnej rekonstrukcji przesłanek zapisywalności. Warto wskazać zarówno na przeszkody prawne w uznaniu zapisywalności uchwał, jak i na argumenty systemowe oraz funkcjonalne przemawiające za arbitrażem w tej dziedzinie prawa (zwłaszcza kontrowersyjną koncepcję, zgodnie z którą art. 1163 KPC miałby w rzeczywistości stanowić lex specialis w stosunku do art. 1157 KPC).

2016-12-31



Czasopismo: Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego

Wyznaczanie statutu personalnego osób prawnych

Arkadiusz Wowerka

Język: PL | Data publikacji: 31-12-2016 | Abstrakt | s. 35-63

W krajowych porządkach prawnych ustalenie prawa właściwego dla osób prawnych opiera się na różnych łącznikach. Do tej pory krajowe normy kolizyjne dotyczące osób prawnych obowiązujące w państwach członkowskich UE nie zostały ujednolicone ani zharmonizowane przez wtórne prawo UE. Swoboda przedsiębiorczości, ustanowiona w Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, nie wymaga stosowania określonego łącznika do ustalenia prawa właściwego dla osób prawnych. W szczególności nie wyklucza ona jako takiego stosowania przez krajowe porządki prawne teorii siedziby rzeczywistej. Polska ustawa Prawo prywatne międzynarodowe ze swoim łącznikiem siedziby tradycyjnie opiera się na teorii siedziby rzeczywistej. Siedziba rzeczywista to zasadniczo miejsce, w którym osoba prawna stale prowadzi zarząd swoimi sprawami i które jest możliwe do ustalenia przez osoby trzecie. W tym zakresie polska regulacja jest zgodna z podstawowymi zasadami klasycznego prawa prywatnego międzynarodowego i w praktyce spełnia wymogi swobody przedsiębiorczości gwarantowanej przez Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

2016-12-31