Siedziba rzeczywista spółki jako łącznik unijnego prawa prywatnego międzynarodowego
Abstrakt
The real seat is a recognised, although expressed in different terms, connecting factor of the EU international private law, relating to companies in they different legal relations. Under the regulations unifying particular areas of this law, relevant form the point of view of cross-border operations of companies, the real seat is the connecting factor determining the applicable law in the field of contractual and non-contractual obligations, and the company’s bankruptcy. Furthermore, it deretmines the jurusdiction for insolvency proceedings against the company, and i salso a jurisdictional connecting factor for general civil and commercial matters. The real seat connecting factor may also constitute a connecting factor determining the law applicable to company, accectable under the EU freedom of establishement.
Słowa kluczowe
companies; private international law of the UE; determination of the applicable law; law applicable to companies; torts; contractual obligations and insolvency of the company; jurisdiction; real seat as connecting factor
Bibliografia
Altmeppen H., Schutz vor europäischen Kapitalgesellschaften, „Neue Juristische Wochenschrift” 2004, H. 3.
Altmeppen H., Wilhelm J., Gegen die Hysterie um die Niederlassungsfreiheit der Scheinauslandsgesellschaften, „Der Betrieb” 2004, H. 20.
Berner O., Interdependenz von Primär- und Kollisionsrecht im europäischen Gesellschaftsrecht, Duncker & Humblot, Berlin, 2015.
Błaszczyk P., Pojęcie siedziby osoby prawnej w nowej ustawie o prawie prywatnym międzynarodowym, „Państwo i Prawo” 2011, z. 11.
Brödermann E., Wegen G., IPR-Anh 1/ROM I, Art. 19, in: Bürgerliches Gesetzbuch. Kommentar, Hrsg. H. Prütting, G. Wegen, G. Weinreich, Luchterhand Verlag, Köln, 2017.
Doehner R., Rom I. Art. 19, in: Rom-Verordnungen, Hrsg. R. Hüßtege, H.-P. Mansel, Nomos, Baden-Baden, 2015.
Eeckhout V., The instrumentalization of private international law, in: Boundaries of European Private International Law, eds. J.-S. Berge, S. Franc, M.G. Santiago, Bruylant, Bruxelles, 2015.
Gerner-Beuerle C., Mucciarelli F.M., Schuster E., Siehms M., Making the Case for a Rome V Regulation on the Law Applicable to Companies, „Law Working Paper” no. 549/2020, October 2020.
Grosserichter H., Vom Umgang mit ausländischen Zivilrechtslagen im Bereich EG-vertraglicher Grundfreiheiten: Eine Zwischenbilanz der Diskussion um Niederlassungsfreiheit und Sitzanknüpfung, in: Privatrecht in Europa. Vielfalt, Kollision, Kooperation. Festschrift für Hans Jürgen Sonnenberger zum 70. Geburtstag, C.H. Beck, München, 2004.
Hausmann R., Reichweite des Insolvenzstatuts, in: Internationales Vertragsrecht. Das Internationale Privatrecht der Schuldverträge, Hrsg. Ch. Reithmann, D. Martiny, Dr. Otto Schmidt Verlag, Köln, 2010.
Hübner L., Eine Rom-VO für das Internationale Gesellschaftsrecht — zugleich ein Beitrag zur Kohärenz im Internationalen Gesellschaftsrecht, „Zeitschrift für Unternehmens- und Gesellschaftsrecht” 1/2018, Bd. 47.
Junker A., Art. 23 Rom-II, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 13, Internationales Privatrecht II, Internationales Wirtschaftsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 50—253), Hrsg. J. v. Hein, 8. Aufl., 2021 (beck-online).
Junker A., Rom II-VO. Art. 23. Sonstige Vorschriften. Gewöhnlicher Aufenthalt, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 10, Internationales Privatrecht I, Europäisches Kollisionsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 1—24), Hrsg. J. v. Hein, C.H. Beck, München, 2015.
Kieninger M.-E., Die weitere Kodifikation des europäischen IPR, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrecht” 2017, H. 2.
Kieninger M.-E., Internationales Gesellschaftsrecht zwischen Polbud, Panama und Paradise, „Zeitschrift für Europäisches Privatrecht” 2018, H. 2.
Kieninger E.-M., The Law Applicable to Corporations in the EC, „Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht” 2009, Bd. 73.
Kindler P., EuInsVO Art. 3, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 13, Internationales Privatrecht II, Internationales Wirtschaftsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 50—253), Hrsg. J. v. Hein, 8. Aufl., 2021 (beck-online).
Kindler P., EuInsVO Art. 7, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 13, Internationales Privatrecht II, Internationales Wirtschaftsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 50— 253), Hrsg. J. v. Hein, 8. Aufl., 2021 (beck-online).
Kindler P., Internationales Handels- und Gesellschaftsrecht, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 11, Internationales Privatrecht II, Internationales Wirtschaftsrecht. Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 25—248), Hrsg. J. v. Hein, C.H. Beck, München, 2015.
Kindler P., Internationales Insolvenzrecht, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 11, Internationales Privatrecht II, Internationales Wirtschaftsrecht. Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 25—248), Hrsg. J. v. Hein, C.H. Beck, München, 2015.
Kindler P., Welche Anknüpfungspunkte sollte ein künftiges internationales Gesellschaftsrecht verwenden?, in: Vorschläge und Berichte zur Reform des europäischen und deutschen internationalen Gesellschaftsrechts, Hrsg. H.J. Sonnenberger, Mohr Siebeck, Tübingen, 2007.
Klyta W., Spółki kapitałowe w prawie europejskim, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2000, z. 4.
Kohler Ch., Auf dem Weg zu einer europäischen Verordnung über das Internationale Privat- und Verfahrensrecht der Ehescheidung. Tagung der Europäischer Gruppe für Internationales Privatrecht in Luxemburg, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2014, H. 4.
Lagarde P., Le principe de proximité dans le droit international privé contemporain, „Recueil des Cours. Collected Courses of the Hague Academy of International Law” 1986-I, Tome 196 de la collection, Leiden—Boston, 1987.
de Lima Pinheiro L., Competition between Legal Systems in the European Union and Private International Law, „Praxis des Internationalen Privatund Verfahrensrechts” 2008, H. 3.
Magnus U., Internationales Vertragsrecht. Rom I-VO, Art. 19, in: J. von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen. Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche/IPR, Einleitung zur Rom I-VO; Art. 11—29 Rom I-VO; Art. 46b c EGBGB (Internationales Vertragsrecht 2), Hrsg. U. Magnus, Sellier / de Gruyter, Berlin, 2011.
Mankowski P., Art. 3, in: P. Mankowski, M.F. Müller, J. Schmidt, EuInsVO 2015. Europäische Insolvenzverordnung 2015, C.H. Beck, München, 2016.
Mankowski P., Die Rom I-Verordnung — Änderungen im europäischen IPR für Vertrage, „Internationales Handelsrecht” 2008, H. 4.
Mansel H.-P., Anerkennung als Grundprinzip des Europäischen Rechtsraums. Zur Herausbildung eines europäischen Anerkennungs-Kollisionsrechts: Anerkennung statt Verweisung als neues Strukturprinzip des Europäischen internationalen Privatrechts?, „Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht” 2006, Bd. 70.
Mansel H.-P., Methoden des internationalen Privatrechts — Personalstatut: Verweisung und Anerkennung, in: Die Person im Internationalen Privatrecht. Liber Amicorum Erik Jayme, Hrsg. M. Gebauer, H.-P. Mansel, G. Schulze, Mohr Siebeck, Tübingen, 2019.
Mansel H.-P., Private Law Doctrine and Private International Law, „Chinese Yearbook od Private International Law and Comparative Law” 2017.
Mansel H.-P., Thorn K., Wagner R., Europäisches Kollisionsrecht 2017: Morgenstunde der Staatsverträge?, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2018, H. 2.
Mansel H.-P., Thorn K., Wagner R., Europäisches Kollisionsrecht 2018: Endspurt!, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2019, H. 2.
Martiny D., Art. 19 Rom I-VO, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 13, Internationales Privatrecht II, Internationales Wirtschaftsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 50—253), Hrsg. J. v. Hein, 8. Aufl., 2021 (beck-online).
Martiny D., Rom I-VO. Art. 19, in: Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, Band 10, Internationales Privatrecht I, Europäisches Kollisionsrecht, Einführungsgesetz zum Bürgerlichen Gesetzbuche (Art. 1—24), Hrsg. J. v. Hein, C.H. Beck, München, 2015.
Mataczyński M., Kolizyjnoprawne pojęcie siedziby osoby prawnej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2013, z. 2.
Mataczyński M., Seat of the Company in Private International Law, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2018.
Mataczyński M., Transgraniczne przeniesienie siedziby statutowej polskiej spółki za granicę, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2013, T. 13.
Mataczyński M., Saczywko M., Transgraniczne przeniesienie siedziby zagranicznej spółki handlowej do Polski, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015, nr 1.
Napierała J., Swoboda przedsiębiorczości z perspektywy polskiego prawa kolizyjnego, w: Wpływ europeizacji prawa na instytucje prawa handlowego, red. J. Kruczalak-Jankowska, LexisNexis, Gdańsk, 2013.
Nehne T., Methodik und allgemeine Lehren des europäischen Internationalen Privatrechts, Mohr Siebeck, Tübingen, 2012.
Nordmeier C.F., Stand, Perspektiven und Grenzen der Rechtslagenanerkennung im europäischen Rechtsraum anhand Entscheidungen mitgliedstaatlicher Gerichte, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2012, H. 1.
Opalski A., Wybrane problemy ustalania prawa właściwego dla osób prawnych w świetle nowej ustawy — Prawo prywatne międzynarodowe, w: Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego, red. J. Poczobut, Wolters Kluwer, Warszawa, 2013.
Opalski A., Wiśniewski A.W., Osoby prawne, w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Oplustil K., Łącznik siedziby w nowym prawie prywatnym międzynarodowym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2011, z. 3.
Paefgen W.G., „Polbud”: Niederlassungsfreiheit als Sitzspaltungsfreiheit. Zum Urteil des EuGH vom 25.10.2017 in der Rechtssache „Polbud”, „Wertpapiermitteilungen. Zeitschrift für Wirtschafts- und Bankrecht” 2018, H. 22.
Pilich M., Uznanie podmiotowości zagranicznych osób prawnych w obrocie wewnątrz Unii Europejskiej — wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 5.11.2002 r., C-208/00, Überseering BV przeciwko Nordic Construction Company Baumanagement, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021, nr 1.
Rieks J., Anerkennung im Internationalen Privatrecht, Nomos, Baden-Baden, 2012.
Sachanbińska O., Transgraniczne przeniesienie siedziby spółki kapitałowej — potrzeba działania unijnego i polskiego prawodawcy, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2015, 3.
Schaub R., IPR-Anh 2/Rom II, Art. 23, in: Bürgerliches Gesetzbuch. Kommentar, Hrsg. H. Prütting, G. Wegen, G. Weinreich, Luchterhand Verlag, Köln, 2017.
Schulze G., Rom II. Art. 23, in: Rom-Verordnungen, Hrsg. R. Hüßtege, H.-P. Mansel, Nomos, Baden-Baden, 2015.
Schütze R.A., Zur cautio iudicatum solvi bei unbestimmten Verwaltungssitz juristischer Personen, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2018, H. 5.
Tersteegen J.A., Kollisionsrechtliche Behandlung ausländischer Kapitalgesellschaften im Inland, C.H. Beck, München, 2002.
Thole Ch., EuInsVO 2000. Art. 3, in: Münchener Kommentar zur Insolvenzordnung, Band 4, EuInsVO 2000, Art. 102 und 102a EGInsO, EuInsVO 2015, Länderberichte, Hrsg. H.-P. Kirchhof, H. Eidenmüller, R. Stürner, C.H. Beck, München, 2016.
Trütten D., Die Entwicklung des internationalen Privatrechts in der Europäischen Union, Stämpfli Verlag, Baden-Baden, 2015.
Weller M.-P., Anknüpfungsprinzipien im Europäischen Kollisionsrecht: Abschied von der „klassischen” IPR-Dogmatik?, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2011, H. 5.
Weller M.-P., Das autonome Unternehmenskollisionsrecht, „Praxis des Internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2017, H. 2.
Weller M.-P., Europäische Rechtsformwahlfreiheit und Gesellschafterhaftung. Zur Anwendung der Existenzvernichtungshaftung auf Scheinauslandsgesellschaften nach Überseering und Inspire Art, Carl Heymanns Verlag, Köln— Berlin—München, 2004.
Wendehorst Ch., Kollisionsnormen im primären Europarecht?, in: Festschrift für Andreas Heldrich zum 70. Geburtstag, C.H. Beck, München, 2005.
Wowerka A., Aktualne problemy międzynarodowego prawa spółek — zagadnienia wybrane, „Gdańskie Studia Prawnicze — Przegląd Orzecznictwa” 2015, nr 4.
Wowerka A., Osoby prawne i inne jednostki organizacyjne, w: System Prawa Prywatnego, T. 20A, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2014.
Wowerka A., Osoby prawne i inne jednostki organizacyjne w prawie prywatnym międzynarodowym, „Studia Prawa Prywatnego” 2014, z. 2.
Wowerka A., Pojęcie siedziby spółki w prawie prywatnym międzynarodowym, w: „Societates et obligationes” — tradycja, współczesność, przyszłość. Księga jubileuszowa Profesora Jacka Napierały, red. A. Olejniczak, T. Sójka, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 2018.
Wowerka A., „Uznanie” w międzynarodowym prawie spółek w świetle unijnej swobody przedsiębiorczości, w: Wpływ europeizacji prawa na instytucje prawa handlowego, red. J. Kruczalak-Jankowska, LexisNexis, Warszawa, 2013.
Wowerka A., Wskazanie statutu personalnego spółek w kontekście unijnej swobody przedsiębiorczości. Jednolity „unijny” łącznik w zakresie krajowego międzynarodowego prawa spółek?, w: Współczesne wyzwania prawa prywatnego międzynarodowego, red. J. Poczobut, Wolters Kluwer, Warszawa, 2013.
Wowerka A., Wyznaczanie prawa statutu personalnego osób prawnych, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2016, T. 19.
Wowerka A., Zakres zastosowania statutu personalnego spółki, C.H. Beck, Warszawa, 2019.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
