Irracjonalność natury ludzkiej i „cud wolności” według Fiodora Dostojewskiego (wokół Siemiona Franka rozumienia humanizmu chrześcijańskiego)
Abstrakt
ИРРАЦИОНАЛЬНОСТЬ ПРИРОДЫ ЧЕЛОВЕКА И «ЧУДО СВОБОДЫ» ПО ФЁДОРУ ДОСТОЕВСКОМУ (СЕМЁНА ФРАНКА ИНТЕРПРЕТАЦИЯ ХРИСТИАНСКОГО ГУМАНИЗМА) Резюме
Данная статья посвящена интерпретации Семёном Франком проблемы гуманизма в творчестве Достоевского. В ходе размышления над проблемой христианского гума-низма в работах русского писателя, автор исследования указывает на отношения между иррациональной природой человека и т.н. чудом свободы. Согласно мнению Франка, Достоевский далек от какой-либо идеализации человека: человеческое существо на страницах его произведений есть противоположность доброго человекa эпохи просве-щения, руководствующегося разумом и романтической «прекрасной и благородной души». Франк отмечает: то, что является источником зла в человеке, становится для Достоевского источником оправдания человека.В заключительной части исследования автор анализирует Леонтьева изложение некоторых идей автора романа Братья Карамазовы. Главное замечание, которое выдвигает Леонтьев в адрес Достоевского, относится к идеe «розового», т.е. филан-тропического христианства и к идеи т.н. неохристианства, не имеющего отношения к православию, но к проблемам общегуманитарным; Достоевский не учитывает пророчеств, связанных с приходом Антихриста, а также зла, дремлющего в человеке.В контексте интерпретации Франка эти обвинения (в особенности последние) представляются автору статьи не достаточно обоснованными. Для него важным является особое внимание Достоевского к человеческой свободе. Свобода, как су-щественный момент христианства, есть для Достоевского нечто крайне ценное; свобода — великая тайна христианства.
IRRATIONALITY OF HUMAN NATURE AND “THE MIRACLE OF FREEDOM” ACCORDING TO FYODOR DOSTOYEVSKY (AS SEMYON FRANK’S INTERPRETATION OF CHRISTIAN HUMANISM)
Summary
This article is devoted to Semyon Frank’s interpretation of the problem of humanism in the works of Dostoyevsky. The author of the study points at the relationship between the irrational nature of a man and the so-called miracle of freedom thinking of the issue of Christian humanism in the works of Russian writer. According to Frank’s opinion Dostoyevsky is far from any ideali-zation of a man: a human being on the pages of his works is the opposite of the good man of the Enlightenment, guided by reason and the romantic “beautiful and noble soul”. Frank notes that what is a source of evil in a man becomes for Dostoyevsky a source of his justification. The author examines Leontyev’s interpretation of some ideas of the author of the novel The Brothers Karamazov in the final part of the study. The main observation that Leontyev addresses to Dostoevsky refers to the idea of “pink”, i.e. philanthropic Christianity and to the idea of so-called neochristianity, which is not unrelated to the Orthodox Church, but touching the problems of the humanities; Dostoyevsky does not take into account the prophecies relating to the coming of the Antichrist as well as evil, which lurks in a man.These charges (especially the last) are understood by the author of the article as not sufficiently substantiated in the context of the interpretation of Frank. It is important for him to focus on the attention of Dostoyevsky to the human freedom. Freedom as a crucial point of Christianity is something extremely valuable to Dostoyevsky; freedom — the great mystery of Christianity.
Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Poland
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
