Steganografia w staroobrzędowych księgach z kolekcji klasztoru w Wojnowie
Abstrakt
Zoja Jaroszewicz-Pieresławcew, Helena Pociechina, Joanna Orzechowska
prz.ru@op.pl
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn, Poland
STEGANOGRAFIA W STAROOBRZĘDOWYCH KSIĘGACH Z KOLEKCJI KLASZTORU W WOJNOWIE
Streszczenie
Działalność wydawnicza staroobrzędowców poza krótkimi okresami „swobód obywatelskich” w historii Rosji była nielegalna i przebiegała w warunkach konspiracji. Ujawnienie adresu staroobrzędowej drukarni kończyło się aresztowaniem jej właściciela i pracowników oraz konfiskatą sprzętu i gotowej produkcji. Dlatego w metryczkach drukowanych książek najczęściej pomijano informację o miejscu prowadzenia działalności wydawniczej lub zamieszczano fałszywe dane. W artykule autorki zwracają uwagę na jeszcze jeden sposób szyfrowania — steganografię, czyli takie umieszczenie danych, by osoby postronne nie domyślały się istnienia ukrytej informacji. W kolekcji ksiąg z klasztoru w Wojnowie odnaleziono trzy przypadki zastosowania steganografii. W miejscu przeznaczonym do zapisu kolejnych numerów kart (na dolnym marginesie) lub na marginesie grzbietowym umieszczono pojedyncze litery lub grupy tworzące zapis, informujące o nazwie, miejscu lub właścicielu staroobrzędowej drukarni.
STEGANOGRAPHY IN THE OLD BELIEVERS’ VOLUMES FROM THE COLLECTION OF THE MONASTERY IN WOJNOWO
Summary
In the history of Russia the printing activity of Old Believers, apart from brief periods of ‘civic freedoms’, was illegal and undertaken under cover. Revealing the address of Old Believers printing house resulted in arresting its owner and employees as well as confiscating equipment and the already printed volumes. Thus, the information about the place of publi-cation was missing from the colophons or false data were given. In their article, the authors focus especially on different way of encoding messages, i.e. steganography, which consists in such a way of providing information that only the person who is supposed to decipher it will actually do it. In the collection of volumes from Wojnowo three cases of steganography have been identified. Single letters or groups of letters constituting an inscription informing about the name of the Old Believers’ printing house, its place or owner, were placed on the bottom or backbone margins of volumes, where page numbers should have been put.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn, Poland Polska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn, Poland Polska
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Olsztyn, Poland Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
