Radzieckie lektury obowiązkowe w Polsce w latach 1945–1953
Abstrakt
Alicja Wołodźko-Butkiewicz
Uniwersytet Warszawski, Warszawa, Poland
ajwolodz@uw.edu.pl
СОВЕТСКОЕ ОБЯЗАТЕЛЬНОЕ ЧТЕНИЕ В ПОЛЬШЕ (1945–1953)
Резюме
В статье обсуждается польская культурная политика первого послевоенного десяти-летия; до смерти Сталина все больше нарастала ее зависимость от советской идео-логии. Это выразилось не только в возникновении таких организаций как «Общество польско-советской дружбы» и журналов «Przyjaźń» , «Język Rosyjski» или «Literatura Radziecka» (издаваемая в Москве), но прежде всего — в деятельности издательств. Высокими тиражами издавалась новейшая советская литература, при чем многие ее произведения были включены в обязательный список школьного чтения. Польские школьники должны были знакомиться с биографиями советских вождей, фрагментами сочинений Сталина, и читать романы о положительных советских героях — прежде всего Как закалялась сталь Николая Островского и Молодую гвардию Александра Фадеева. Возникла межиздательская серия «Библиотека лауреатов сталинскoй премии», куда вошли такие соцреалистические, обширные по объему романы как Далеко от Москвы Василия Ажаева, Кавалер золотой звезды Семена Бабаевского и Счастье Петра Павленко. В эпоху oттепели их стали называть лакировочными, так как были далеки от правдивого отражения действительности. Сегодня к этому забытому кругу чтения все чаще обращаются историки литературы и культурологи, отыскивая в нем коды главных категорий советской культуры.
SOVIET REQUIRED-READING BOOKS IN POLAND 1945–1953
Summary
The article discusses Polish cultural policy of the first post-World War II decade which was marked by an increasing Soviet ideological indoctrination. This manifested not only in establishing in Poland organizations such as Polish-Soviet Friendship Society, publication of Russian-themed periodicals „Friendship” and „Russian Language” as well as distribution in Poland of Moscow-printed „Soviet Literature”, but most of all — in the policies of Polish publishing houses. They printed in high volumes school-mandatory Soviet books for children and youth (excerpts from Stalin’s works, biographies of Soviet heads of state, „positive hero” novels, e.g. Nikolay Ostrovsky’s How the Steel Was Tempered, Alexandr Fadeyev’s The Young Guard) and many schematic socrealistic works of literature. They also published, under the umbrella of a book series „The Winners of the Stalin Prize in Literature”, novels such as Vasily Azhayev’s Far From Moscow, Semyon Babayevsky’s Cavalier of the Gold Star or Piotr A. Pavlenko’s Happiness considered as early as the Thaw exemplary of the so-called „varnishing” and state-mandated optimism. Nowadays, these forgotten, and since 1990s also openly ridiculed, books are increasingly becoming objects of research of historians of literature and culture. As they were created according to certain, predetermined patterns, the books reveal the main codes of the Soviet culture.
Uniwersytet Warszawski, Warszawa, Poland Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
