Historia języka rosyjskiego: teoria i manipulacja
Abstrakt
THE HISTORY OF THE RUSSIAN LANGUAGE: THEORY AND MANIPULATION
Summary
Models of language competition usually favor the central language over those of the peripheries. Yet the Russian language has failed to establish its hegemony both in the tsarist and Soviet empires. While the tsarist period is briefl y touched upon in the introduction, the present study concentrates on the “missed second opportunity” — the Soviet and post-Soviet period. It attempts to explain the causes for the second failure against a broad historical background, beginning with Lenin’s generous linguistic policy, through the elevation of Russian as the language of the “Soviet People” and of the “Communist Future” in the post-Stalin period, to the current (1992) retreat under local and global challenges. The role of language grievances in promoting national self-assertiveness and causing the present anti-Russian backlash in the republics is highlighted. The paper ends with a discussion of the future prospects of Russian as a second language.
HISTORIA JĘZYKA ROSYJSKIEGO: TEORIA I MANIPULACJA
Streszczenie
Modele kompetencji językowej zazwyczaj faworyzują język centralny na tle języków z obszaru peryferyjnego. Jednakże język rosyjski nie zdołał ustanowić własnej hegemonii ani w imperium carskim, ani w sowieckim. Chociaż okres carski jest we wstępie pokrótce omówiony, to niniejszy artykuł skupia się na „niewykorzystanej drugiej szansie” — okresie sowieckim i postsowieckim. Podjęta zostaje tu próba wyjaśnienia przyczyn owego niepowodzenia na szerokim tle historycznym, począwszy od polityki językowej Lenina, poprzez wyniesienie języka rosyjskiego jako języka „Ludu Sowieckiego” i „Komunistycznej Przyszłości” w okresie poststalinowskim, aż po obecne (1992) wycofanie się w wyniku lokalnych oraz globalnych wyzwań. Uwypuklona jest tu rola językowego poczucia krzywdy, jeśli chodzi o promowanie narodowej pewności siebie i powodowanie gwałtownego sprzeciwu antyrosyjskiego manifestowanego w republikach rosyjskich. Artykuł kończy dyskusja nad przyszłymi perspektywami języka rosyjskiego jako języka obcego.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
