Cztery piosenki o Moskwie
Abstrakt
CZTERY PIOSENKI O MOSKWIE
Streszczenie
Autor artykułu podejmuje próbę analizy porównawczej czterech piosenek o Moskwie, które powstały w różnych okresach doby radzieckiej. Są to: Piosenka starego woźnicy (1935), Piosenka o Moskwie z fi lmu Świniarka i pastuch (1941), Chodząc po Moskwie z fi lmu o tym samym tytule (1964) oraz Aleksandra z fi lmu Moskwa nie wierzy łzom (1979). Celem porównania jest określenie istotnych cech stylu, czyli upodobań estetycznych i poetyki charakterystycznej dla epok, ktore odcisnęły swoje piętno na kształcie poetyckim kazdego z tekstów, a także incencjonalnie ukierun-kowanych światopoglądów, innymi słowy modeli świata, reprezentujących kolejno: wczesne lata zwycięskiego stalinizmu, jego apogeum, odwilż chruszczowowską oraz breżniewowską epokę stagnacji. Pierwszy model (z pierwszej połowy lat trzydziestych) zostaje określony mianem konformistyczno-kompromisowego: jest to próba pogodzenia ludzkich odruchów z czasów NEP-u z dążeniem do komfortu i innych przejawów naukowo-technicznego i społecz-nego postępu. Drugi, powstały w latach przedwojennych, jest modelem pseudosakralnym, a zarazem skrajnie utopijnym, ktory stanowi wyraz iście narkotycznego socialist dream. Do trzeciego, odwilżowego modelu pasuje określenie: neorealistyczie utopijny. Jest to karkołomna, a zarazem harmonijna próba połączenia łagodnego utopijnego idealizmu z apologią codziennej normalności. I wreszcie czwarty model świata, reprezen-tujący mentalność lat siedemdziesiątych, stanowi klamrę zamykającą cały okres radziecki: jest to model organistyczny i z lekka fatalistyczny, apelujący do obiektywnych praw natury i tradycyjnych wartości.
FOUR SONGS ABOUT MOSCOW
Summary
The author of this paper makes an attempt to analyse and compare four songs about Moscow which were written in different periods of Soviet Russia. Namely: The Song of Old Coachman (1935), The Song about Moscow from They Met in Moscow (1941), Walking the Streets of Moscow from the fi lm of the same title and Alexandra from Moscow Does not Believe in Tears (1979). The aim of this comparison was to determine the most signifi cant style features that are: aesthetic preferences and poetry typical for epochs which left their stamp on each texts’ poetic form and intentionally directed world outlook, in other words the models of world representing as follows: the early years of victorious Stalinism, its apogee, Khrushchev Thaw and stagnation under Brezhnev. The fi rst model (the fi rst half of the 1930s) is described as semi-conformistic and semi-compromise. It is an attempt to reconcile the acts of human compassion from the period of the New Economic Policy (NEP) with the desire for comfort and other signs of sociological and technical advancement. The second model, created before the war, is pseudo-sacral one and at the same time extremaly utopian. It expresses narcotic socialist dream. For the third, Khrushchev Thaw model, the term neorealistic utopia applies perfectly. It is diffi cult yet at the same time harmonic attempt to combine mild utopian idealism with the apology of everyday life. Finally, the last, fourth world model representing mentality of the 70s sums up the whole soviet period. It is organic, a little bit fatalistic model which refers to objective rules of nature and traditional values.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
