Abstrakt

PRZEDMIOT W PRZESTRZENI MIĘDZY ŚMIERCIĄ A ŻYCIEM

Streszczenie

W artykule podjęto opis procesu przemian zachodzących między słowem a przedmiotem w literaturze rosyjskiej końca XIX i początku XX wieku. Materiałem badania są utwory, w których przedmioty posiadające znaczenia archetypiczne (drzwi, okno, krzesło) mogą reprezentować przej-ście postaci od życia do śmierci. Zmiana semantyki przedmiotów jest szczególnie wyraźna w tych utworach, w których w latentnej postaci obecna jest idea reinkarnacji, kształtująca sferę pośrednią między życiem i śmiercią. Jako tekst paradygmatyczny jest tu analizowane opowiadania Aleksieja Apuchtina Między życiem a śmiercią (Между жизнью и смертью), z którego reminiscencje są obecne w Śmierci Iwana Iljicza Lwa Tołstoja, Doktorze Żywago Borisa Pasternaka i Bożym Naro-dzeniu Władimira Nabokova.

THE OBJECT IN THE SPACE BETWEEN LIFE AND DEATH

Summary

The article deals with the modifi cation of object — word attitude in Russian literature on the boundary of XIX–XX centuries. The material under investigation is formed by the epic narrations where objects with the archetypical meaning (a door, a window, a chair) may represent the passage from life to death. Semantic changes of object’ are especially noticeable if they are accompanied by the idea of reincarnation that organize forms the area between life and death. The short story by Aleksey Apukhtin Mezhdu Smertiu i Zhizniu (Between Death and Life) is ana-lyzed as paradigmatical text the reminiscences from which may be found in L. Tolstoy’s Smert’ of Ivan Ilich (The Death of Ivan Ilich), B. Pasternak’s Doktor Zhivago or in V. Nabokov’s Rozhdestvo (Christmas).