Cudzysłów w opisie leksyki konfesyjnej w radzieckich słownikach języka rosyjskiego
Abstrakt
ОБ УПОТРЕБЛЕНИИ КАВЫЧЕК ПРИ ТОЛКОВАНИИ КОНФЕССИОНАЛЬНОЙ ЛЕКСИКИ В СЛОВАРЯХ РУССКОГО ЯЗЫКА СОВЕТСКОГО ПЕРИОДА
Резюме
В настоящей статье рассматривается вопрос употребления кавычек при толковании кон-фессиональной лексики в словарях русского языка советского периода. В ходе исследований, проведенных на материале до- и послереволюционных лексикографических источников, было обнаружено, что указанный графический знак в словарных дефинициях анализируемых лекси-ческих единиц стал применяться только с советского времени. В их семантическую структуру он вносил экспрессивно-отрицательные коннотации, ибо ставил под сомнение подлинность обозначаемых ими элементов православной культуры (ср. нимб — сияние, изображаемое в виде кружка вокруг головы […] как символ «святости» и «божественности»). Существенно и то, что он часто сопровождался сходным по функции определением так называемый, интенсифици-ровавшим его пейоративно-оценочные свойства и придававшим толкуемым единицам оттенок иронии (ср. патерик — 1. книга, содержащая жития так называемых «святых отцов»).
QUOTATION-MARKS IN DESCRIPTION OF RELIGIOUS LEXIS IN THE SOVIET DICTIONARIES OF RUSSIAN LANGUAGE
Summary
The problem of using quotation-marks in the lexicographic description of Russian religious lexis is presented in this article. The research, which was based on the explanatory dictionaries edited before and after the October Revolution, showed that the analyzed symbol in the lexicographic defi nitions of religious words has begun to be used since the Soviet period. It generated strongly pejorative connotations for that kind of lexis because it called the authenticity of some elements of Ortho dox Church culture into question, i.e. нимб — сияние, изображаемое в виде кружка вокруг головы […] как символ “святости” и “божественности”. Quotation-marks were also used in associa-tion with the phrase так называемый which intensifi ed their pejorative function and additionaly created the tinge of irony for described words, i.e. патерик — 1. книга, содержащая жития так называемых “святых отцов”.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
