ОПИСАНИЕ СИСТЕМЫ ЧЛЕНОВ ПРЕДЛОЖЕНИЯ С УЧЕТОМ СИНКРЕТИЧНЫХ ФАКТОВ (НА МАТЕРИАЛЕ РУССКОГО И ЧЕШСКОГО ЯЗЫКОВ)
Abstrakt
Streszczenie
Autor analizuje system części zdania pod kątem zjawiska synkretismu w języku. Celem i motywacją takiego typu podejścia do opisu systemu części zdania jest premisa, że bez względu na to, jak części zdania zostają ujęte, zawsze instnieje grupa zjawisk, które trudno klasyfikować ściśle. Stosując teorię sykretismu, autor podziela wszystkie części zdania na typowe i synkretyczne. Zatem autor skupia się na dwu grupach synkretycznych części zdania: na częściach zdania znajdujących się na skali pomiędzy podmiotem i drugimi rozwijającymi częściami zdania (subject determinant) i dopełnieniem i okolicznikiem (adject).
Summary
The article deals with the system of sentence members with respect to syncretic phenomena in language. The main reason and goal of this approach to sentence members system description is the premise that no matter how sentence members are categorized there are always some of them that are very difficult to be classified definitely. Using the theory of syncretism all sentence members are divided into typical and syncretic. The author focuses on two classes of syncretic sentence members: the sentence members found on the scale between the subject and other sentence members (‘subject determinant’) and between the object and the adverbial (so called ‘adject’).
Bibliografia
П. Адамец, Очерк функционально-трансформационного синтаксиса современного русского языка, Оломоуц 1968, 182 с.
В. В. Бабайцева, Переходные конструкции в синтаксисе, Воронежский гос. пед. ун-тет, Воронеж, 1967, 391 с.
В. В. Бабайцева, Синкретизм, // гл. ред. В. Н. Ярцева, Лингвистический энциклопедический словарь, Советская энциклопедия, Москва 1990, с. 446.
В. В. Бабайцева, Явления переходности в грамматике русского языка, Дрофа, Москва, 2000, 640 с.
В. В. Бабайцева, Система членов предложения в современном русском языке, Наука, Москва 2011, 496 с.
Т. А. Бертагаев, Субъект и подлежащее, „Вопросы языкознания“ 1958, № 5, Изд. академии наук СССР, Москва, с. 65–69.
Ф. И. Буслаев, Историческая грамматика русского языка, Унив. тип., Москва 1958, 732 с.
В. В. Виноградов, Из истории изучения русского синтаксиса, Изд. Московского университета, Москва 1958, 400 с.
В. Классовский, Нерешенные вопросы в грамматике, СПб. 1870, 92 с.
П. А. Лекант, К вопросу о синтаксическом субъекте, „Вопросы филологии“ 1969, Москва, с. 197–204.
А. М. Пешковский, Русский синтаксис в научном освещении, Государственное учебно-педагогическое изд. мин. просвещения РСФСР, Москва 1956, 512 с.
И. Н. Политова, Переходность в системе подчинительных словосочетаний в современном русском языке, Коломна 2008.
Современный русский язык: Учебник для филол. спец. ун-тов // Под ред. В. А. Белошапковой, Высшая школа, Москва 1989, 800 с.
Я. Г. Тестелец, Введение в общий синтаксис, РГГУ, Москва 2001, 797 с.
В. И. Фурашов, Современный русский синтаксис, ВГГУ, Владимир 2010, 368 с.
Л. Д. Чеснокова, Проблемы членов предложения в теоретическом и методическом аспектах, ТГПИ, Таганрог 1996, 211 с.
J. Bauer, R. Mrázek, S. Žaža, Příruční mluvnice ruštiny pro Čechy II, SPN, Praha 1996, 484 s.
Mluvnice češtiny 3, Academia, Praha 1987, 746 s.
H. Flídrová, Texty k jazykovým gramatickým cvičením, Olomouc 2012/2013.
H. Flídrová, S. Žaža, Синтаксис русского языка в сопоставлении с чешским, Univerzita Palackého, Olomouc 2005, 163 s.
M. Kubík, Модели двусоставных глагольных предложений русского языка в сопоставлении с чешским, Univerzita Karlova, Praha, 1977, 205 s.
M. Kubík a kol., Русский синтаксис в сопоставлении с чешским, SPN, Praha 1982, 288 s.
R. Mrázek, K metajazykové stránce kategorie subjektu, „Slovo a slovesnost“, vol. 39, č. 3–4, 1978, s. 270–273.
R. Mrázek, Синтаксические отношения и члены предложения In Sborník prací filozofické fakulty brněnské univerzity. Řada jazykovědná. Brno 1961, s. 47–60.
R. Mrázek, Синтаксис русского творительного (структурно-сравнительное исследование), SPN, Praha 1964, 285 s.
M. Grepl a kol., Příruční mluvnice češtiny, NLN, Praha 2003, 799 s.
Univerzita Palackého v Olomouci Filozofická fakulta Katedra slavistiky Czechia
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
