Стилистическая эквивалентность в процессе и результате перевода с чешского языка на русский
Abstrakt
Резюме:
В статье изучается стилистическая эквивалентность в теоретическом плане и в плане конкретного перевода чешских текстов информирующих жанров на русский язык. Стилистическая эквивалентность характеризуется в процессе перевода как промежуточное звено между предметной, содержательной эквивалентностью и прагматической эквивалетнтностью. Обсуждаются специфические для национального языка стилистические средства и приемы. В частности, в статье автор описывает пять стилистических трансформаций высказывания в условиях перевода с чешского на русский. Итак, перевод понимается как комплексная трансформация текста оригинала с учетом стилистического стереотипа языка перевода и предпочтений данного жанра в воспринимающей культуре.
Ключевые слова:
Перевод – стилистическая эквивалентность – стилистическая интерференция – русский, чешский – синтаксическая конденсация – безличностное изложение – номинализация – мультивербизация – эксплицитные средства связи.
Abstract:
Stylistic equivalence in the process and result of translation from Czech into Russian
The study investigates the issue of stylistic equivalence both in the theory of translation in general and in the particular case of Czech-Russian translation of texts for special purposes (instructions, information etc.). Stylistic equivalence is regarded as an intermediate stage between the formal level of equivalence and the pragmatic level. Language-specific stylistic devices are discussed to illustrate the necessity to include the level of stylistic equivalence in the proces of translation. In particular, five different stylistic transformations are proposed in case of Czech-Russian translation. Thus, translation is regarded as a complex transformation of the original text with respect to the stylistic stereotype and preferences of the respective genre in the target culture.
Bibliografia
J. V. Bečka: Konfrontační stylistika odborných textů a překlad. In: А. Popovič, ed.: Preklad odborného textu. Bratislava 1977; s. 91–98.
J. V. Bečka: Míra využívání expresivity v různých jazycích. In: Translatologica Pragensia II, AUC – Philologica 1-3, 1986; s. 651–663.
J. V. Bečka: Česká lexikologie. Praha 1992.
C. Bosák: Několik poznámek k syntaxi ruského a českého odborného stylu. In: Kniha o překládání. Příspěvky k otázkám překladu z ruštiny. Praha 1953; s. 229–246.
E. Fűrstová: Několik poznámek z oblasti porovnávací stylistiky (francouzsko-české porovnání). In: Preklad odborného textu. Bratislava 1977; s. 125–133.
Z. Hladká: Multiverbizace. In: Encyklopedický slovník češtiny. Ed. P. Karlík, M. Nekula, J. Pleskalová. Praha 2002; s. 276.
J. Kapitánová: Antologie textů ke srovnávací stylistice. Komentáře a analýzy. Olomouc 2013.
D. Knittlová: K teorii i praxi překladu. Olomouc 2003.
Z. Kufnerová et al.: Překládání a čeština. Jinočany 2003.
J. Pechar: Stylistické problémy překladu. In: Translatologica Pragensia II, AUC, Praha 1986; s. 105–115.
Е.А. Баженова: Стилистическая парадигматика. In: Стилистический энциклопедический словарь русского языка. Под ред. М.Н. Кожиной. Москва 2003; с. 439–444.
Л.С. Бархударов: Язык и перевод. Москва 1975.
З. Выходилова: Введение в теорию перевода для русистов. Оломоуц 2013.
В.Г. Гак, Б.Б. Григорьев: Теория и практика перевода. Французский язык. Москва 2000.
И. Голуб: Стилистика русского языка. Москва 2001.
Н.Б. Данилевская, Т.Б. Трошева: Стилистические ресурсы синтаксиса. In: Стилистический энциклопедический словарь русского языка. Под ред. М.Н. Кожиной. Москва 2003; с. 474–482.
С. Жажа: Различия в структуре современных близкородственных славянских языков (русского и чешского). In: Diss. Slav.: Lingv. XXIV. Szeged 1996; с. 27–38.
В.Н. Комиссаров: Слово о переводе. Москва 1973.
В.Н. Комиссаров: Лингвистическое переводоведение в России. Москва 2002.
Н.Б. Мечковская: Социальная лингвистика. Москва 2000.
И.Г. Милославский: Словообразование. In: Современный русский язык. Под ред. Л.А. Новикова. Санкт-Петербург 2001; с. 330–378.
В.П. Москвин: Стилистика русского языка. Теоретический курс. Ростов-на-Дону 2006.
Т.Б. Трошева: Стиль книжный. In: Стилистический энциклопедический словарь русского языка. Под ред. М.Н. Кожиной. Москва 2003; с. 514–516.
Н.Н. Трошина: Стилистическая эквивалентность. In: Основные понятия переводоведения (отечественный опыт). Терминологический словарь-справочник. Отв. Ред. М.Б. Раренко Москва 2010; с. 195–196.
Г. Флидрова: К проблематике членения научного текста (на материале русского
языка). In: Оломоуцко-Грацкие славистические чтения. Оломоуц 2004; с. 31–38.
J. House: Translation Quality Assessment: Past and Present. Routledge 2014.
W. Koller: Equivalence in Translation Theory. In: Chesterman, A. (ed.): Readings in Translation Theory. Helsinki: Oy Finn Lectura Ab. 1989; pp. 99–104.
Источники:
Evolva 1-2-3 plus. Návod k použití. Britax Excelsior Ltd. 2010.
Evolva 1-2-3 plus. Инструкция по эксплуатации. Britax Excelsior Ltd. 2010.
www.sberbankcz.cz (1. 9. 2014)
www.sberbankcz.cz/ru (1. 9. 2014)
www.slavia-pojistovna.cz (1. 9. 2014)
www.slavia-pojistovna.cz/ru (1. 9. 2014)
Университет имени Палацкого, г. Оломоуц, Czychy Czechia
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
