ЛЮБОВЬ И ВОЙНА – СЕНТИМЕНТАЛЬНОЕ НАЧАЛО В ПРОЗЕ ВИКТОРА АСТАФЬЕВА И МИХАИЛА ШИШКИНА («ПАСТУХ И ПАСТУШКА» И «ПИСЬМОВНИК»)
Abstrakt
Miłość i wojna – pierwiastek sentymentalny w utworach Wiktora Astafiewa i Michaiła Szyszkina („Pasterz i pasterka” i "Nie dochodzą tylko listy nie napisane")
W tekstach obu prozaików, Witora Astafiewa i Michaiła Szyszkina, przeplatają się sentymentalne i naturalistyczne pierwiastki. Idealny obraz miłości styka się z brutalną codziennością wojny. Utwór Wiktora Astafiewa opatrzony został podtytułem „współczesna sielanka”, pojawiają się w nim również inne elementy o sentymentalnym rodowodzie. Powieść Michaiła Szyszkina należy do obecnego w literaturze od XVII wieku gatunku powieści epistolarnej, z powodzeniem eksploatowanego do dnia dzisiejszego. W obu analizowanych narracjach zauważyć można pozostające ze sobą w relacji opozycje: mężczyzna – kobieta, wojna – pokój, miłość – nienawiść, spotkanie – rozłąka i inne. Celem artykułu jest analiza komparatystyczna obu tekstów, ukazanie podobieństw i różnic w ujęciu tematu wojny i miłości.
Słowa kluczowe: sentymentalizm, sielanka, wojna, miłość, powieść epistolarna
Love and war – sentimental element in the works of Viktor Astaf’ev and Michail Shishkin („Sheppard and His Wife” i "Letter Book").
In the texts of both Viktor Astaf’ev and Michail Shishkin the sentimental and naturalistic elements are interweaving, the ideal image of love collides with the brutal every-day reality of war. Viktor Astaf’ev’s work has been labelled with the subtitle “modern bucolic tale”, there also appear other elements with sentimental roots. The novel of Michail Shishkin belongs to the genre of epistolary novel, which is present in literature since XVII century and utilized successfully until this day. In both of the analysed narrations we can notice some correlated oppositions: man – woman, war – peace, love – hatred, reunion – parting and others. The aim of the article is to comparatively analyse both texts and to show similarities and differences in the conceptualization of the subject of war and love.
Key words: sentimentalism, bucolic tale, war, love, epistolary novel
Bibliografia
Aleksandrowicz A., Predromantyczne listowanie jako forma ekspresji uczuć, „Pamiętnik Literacki” 1993, z. 2.
Balbus S., Między stylami, Kraków 1996.
Dąbrowska M., Z dziejów form epistolarnych w literaturze rosyjskiej (proza sentymentalna przełomu XVIII i XIX wieku), „Przegląd Rusycystyczny” 2003, z. 3.
Foulcault M., Inne przestrzenie, „Teksty Drugie” 2005, nr 6.
Poggioli R., „Wierzbowa fujarka”, „Zagadnienia rodzajów literackich” 1960, t. III, z. 1 (4).
Skwarczyńska S., Wstęp do nauki o literaturze, T.1, Warszawa 1854.
Wojciechowski J., Listownik, „Nowe Książki” 2014, nr 6.
Zaleski M., Echa idylli, Kraków, s. 83.
Астафьев В., Собрание сочинений в пятнадцати томах, т. III, Красноярск 1997.
Басинский П., Неслучайный свидетель, „Литературная газета» 2002, № 1, 16-22 янв.
Бахтин М., Эстетика словесного творчества, Москва 1986.
Гордеева А., «Пастух и пастушка» В. Астафьева: пацифистские мотивы, в: Homo militaris: литература войны и о войне. История, мифология, поэтика, Калуга 2010.
Данилкин Л., Очередная Книга книг. https://www.afisha.ru/book/1689/review/339598/ (дата доступа 08.05.2016).
Зубков В., «Осталась тайной...» (любовь и женщина в повести «Пастух и пастушка»), [того же:] Наедине с Виктором Астафьевым, Перьм 2011.
Казанкова К., Трансформация жанрового канона античной пасторали в повести Виктора Астафьева «Пастух и пастушка», Юбилейные Астафьевские чтения «Писатель и его эпоха», ред. А. Ковалева, Красноярск 2009.
Казанкова К., Трансформация жанрового канона античной пасторали в повести Виктора Астафьева «Пастух и пастушка», в: Юбилейные астафьевские чтения «Писатель и его эпоха», ред. А. Ковалева, В. Дегтярева, Т. Садырина, Красноярск 2009
Ковтун Н., Нравственные максимы в повести В. П. Астафьева «Пастух и пастушка», в: IV Астафьевские чтения в Красноярске: национальное и региональное в русском языке и литературе, ред. К. Анисимова, О. Фельде, Красноярск 2006.
Ларионов Д., Общие места: в любви и на войне, «НЛО» 2011, № 107.
Лашова С., Поэтика Михаила Шишкина: система мотивов и повествовательные стратегии, автореф. Пермь 2012. <http://cheloveknauka.com/poetika-mihaila-shishkina-sistema-motivov-i-povestvovatelnye-strategii#ixzz4844aaOMP> (дата доступа 08.05.2016).
Оробий С., «Словом воскреснем»: истоки и смысл прозы Михаила Шишкина, «Знамя» 2011, № 8. <http://magazines.russ.ru/znamia/2011/8/or14.html> (дата доступа 08.05.2016).
Перевалова С., Повесть В. П. Астафьева – «Пастух и пастушка» как «современная пастораль», «Русская словесность» 2005, № 3. <http://literary.ru/literary.ru/show_archives.php?subaction=showfull&id=1207130467&archive=1207225892&start_from=&ucat=&category=1> (дата доступа 08.05.2016)
Рогова Е., Некоторые аспекты художественной целостности романа М. Шишкина «Письмовник», «Вестник Томского государсвтенного университета. Филология» 2014, № 5.
Скотницка А., Мотив ребенка и семьи в прозе Михаила Шишкина. Постановка вопроса, «Уральский филологический вестник» 2014, № 4.
Чередниченко С., Коллекционер, «Вопросы литературы» 2014, № 2, magazines.russ.ru/voplit/2014/2/13ch.html.
Шишкин М., Письмовник, Москва 2015.
Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach, Wydział Humanistyczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
