La expresión literaria del trauma histórico en dos novelas contemporáneas latinoamericanas: Amuleto (R. Bolaño, 1999); Insensatez (H. Castellanos Moya, 2004)
Abstrakt
Writing about memory involves balancing on the limits of the symbolizable and the unspeakable of trauma – individual and social – putting together puzzles in which some of the pieces do not fit and others have been lost. The aforementioned novels, both within the imaginary of disenchanted impotence in the face of the reconstructive faculty of memory in personalities devastated by state violence, share traits that connect them: both confront the difficulties of a pathological narrative by posing it from a delirious and/or dislocated discursive inquiry in which the authors sustain the literary possibility of anamnesis. The aim of this article is to explore the fragmentary, fetishizing construction of the paradoxes of memory in the aesthetic constitution of both novels as the only possible support in front of the irreparable damage produced by social subjugation. Through stylistic traits, the reconstructive, salvific viability of traumatic memory is renewed, and at the same time put into crisis.
Bibliografia
Andruetto, M. T. (2017). La mujer en cuestión. Random House.
Arán, P. (2005). Temporalidad y narratividad en historias de vida: Novelas de Andruetto y Schmucler. II Foro de Investigadores en Literatura y Cultura Argentina. Universidad Nacional de Córdoba.
Bisama, Á. (2010). Estrellas muertas. Aguilar Chilena-Alfaguara.
Bolaño, R. (1996). Los detectives salvajes. Anagrama.
Bolaño, R. (1999). Amuleto. Anagrama.
Castellanos Moya, H. (2004). Insensatez. Tusquets.
Echevarría, I. (2008). Bolaño extraterritorial. In P. Soldán & E. G. Faverón Patriau (Eds.), Bolaño salvaje (pp. 431–445). Candaya.
Fernández, T., (2012, mayo 7–9). Bolaño y los clásicos [Comunicación]. VIII° Congreso Internacional Orbis Tertius de Teoría y Crítica Literaria, La Plata, Argentina. http://citclot.fahce.unlp.edu.ar/viii-congreso/actas-2012/Fernandez-%20Tomas.pdf
Garramuño, F. (2009). La experiencia opaca: Literatura y desencanto. FCE.
Habermas, J. (1993). Excurso sobre las tesis de Filosofía de la Historia de Benjamin. In J. Habermas, El Discurso Filosófico de la Modernidad (M. Jiménez Redondo, Trad.) (4.ª ed.) (pp. 23–27). Taurus Humanidades. (Texto original publicado 1985)
Jameson, F. (2014). Las ideologías de la teoría (M. López Seoane, Trad.). Eterna Cadencia. (Texto original publicado 2008)
López Badano, C., & Cums, L. (2020). Dictadura, memoria y literatura: las variaciones simbólicas del trauma. Caderno de Letras: Revista do Centro de Letras e Comunicacao, 37, 121–131. https://doi.org/10.15210/cdl.v0i37.18771
López Badano, C., & Miralles, D. (2018). Nuevas formas de narrar la memoria en dos novelas sudamericanas contemporáneas. Visitas al Patio, 12, 241–257. https://revistas.unicartagena.edu.co/index.php/visitasalpatio/article/view/2114
Paredes, D. (2021, septiembre 12). Walter Benjamin centinela mesiánico en la mirada de Daniel Bensaid. Radar Libros: Página 12. https://www.pagina12.com.ar/366698-walter-benjamin-centinela-mesianico-en-la-mirada-de-daniel-b
Piper Shafir, I., & Montenegro, M. (2017). Ni víctimas, ni héroes, ni arrepentido/as: Reflexiones en torno a la categoría “víctima” desde el activismo político. Revista de Estudios Sociales, 50, 98–109. https://doi.org/10.7440/res59.2017.08
Pons, M. C. (1996). Memorias del olvido: La novela histórica de fines del siglo XX. Siglo XXI.
Rojas, S. (2000). Cuerpo, lenguaje y desaparición. In R. Nelly (Ed.), Políticas y estéticas de la memoria (pp. 177–186). Cuarto Propio.
Rothberg, M. (2019). The implicated subject: Beyond victims and perpetrators. Stanford University Press.
Sánchez Sans, J., & Piedras Monroy, P. (2011). A propósito de Walter Benjamin: nueva traducción y guía de lectura de las Tesis de Filosofía de la Historia. Duererías Analecta Philosophiae: Revista de Filosofía, 2, 1–32.
Uniwersytet Autonomiczny w Querétaro Meksyk
https://orcid.org/0000-0002-8911-6813
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
