L’hybridité dans L’Écrivain public et <i>L’Enfant de sable</i> de Tahar Ben Jelloun
Abstrakt
The article aims to analyze L’Écrivain public and L’Enfant de sable by Tahar Ben Jelloun, focusing on the issue of hybrydity which is discussed from the postcolonial and postmodern perspective (Bhabha, De Toro). The analysis concentrates on the oriental tale which deconstructs the paradigm of the novel and the autobiography. However, the article also depicts that Tahar Ben Jelloun derives his ideas from the oral tradition so as to, similarly as Jorge Luis Borges, give his works an intertextual and intercultural dimension. Through the nomadic structure of the tale, which is present both in the novel and in the autobiography, the writer rejects the idea of a conservative and monolithic Moroccan society and opposes stereotypes.
Key words: Hybridity, tale, postmodern autobiography, Moroccan novel in French.
Bibliografia
Bardolph, Jacqueline, 2002 : Études postcoloniales et littérature. Paris, Champion.
Barthes, Roland, 1970 : S/Z. Paris, Seuil.
Ben Jelloun, Tahar, 1973 : Harrouda. Paris, Denoël.
Ben Jelloun, Tahar, 1983 : L’Écrivain public. Paris, Seuil.
Ben Jelloun, Tahar, 1985 : L’Enfant de sable. Paris, Seuil.
Ben Jelloun, Tahar, 1987 : La Nuit sacrée. Paris, Seuil.
Ben Jelloun, Tahar, 1990 : Jour de silence à Tanger. Paris, Seuil.
Ben Jelloun, Tahar, 1997 : La Nuit de l’Erreur. Paris, Seuil.
Ben Jelloun, Tahar, 2004 : Le Dernier ami. Paris, Seuil.
BenJelloun, Tahar, 2007 : « On ne parle pas le francophone ».Chronique, http://www.taharbenjelloun.org/index.php?id=33&tx_ttnews%5Btt_news%5D=121&cHash=a6156d6aa04edb982bb9c458a7770e58 [accessible : le 20 juin 2011].
Ben Jelloun, Tahar, 2008 : « Identités européennes ». Chronique, http://www.taharbenjelloun.org/index.php?id=32&tx_ttnews[tt_news]=103&cHash=9f23586f36522549405247a3cacad58f [accessible : le 20 juin 2011].
Ben Jelloun, Tahar, 2011 : « Identités européennes. Choc des civilisations ? Non, Choc des Ignorances ». Chronique, http://www.taharbenjelloun.org/index.php?id=30&tx_ttnews[tt_news]=236&cHash=48fa5c90315158c79b530c2f2e3cfe6f [accessible : le 20 juin 2011].
Bessière, Jean, Moura, Jean-Marc, 2001 : Littérature post-coloniale et francophonie. Paris, Honoré Campion.
Bhabha, Homi K., 2007 : Les Lieux de la culture. Une théorie postcoloniale. Paris, Payo.
Bonn, Charles, 2001 : « Postcolonialisme et reconnaissance littéraire des textes francophones émergents. L’exemple de la littérature maghrébine et de la littérature issue de l’immigration ». In : Bessiere, Jean, Moura, Jean-Marc, 2001 : Littérature post-coloniale et francophonie. Paris, Honoré Campion.
Borges, Jorge Luis, 1985 : Conférences. Paris, Gallimard.
Borges, Jorge Luis, 1993 : Œuvres complètes. Vol. 1—2. Paris, Gallimard.
Bouguerra Mohamed Ridha, Bouguerra, Sabina, 2010 : Histoire de la littérature du Maghreb. Paris, Ellipses.
Bourkhis, Ridha, 1995 : Tahar Ben Jelloun : “La poussière d’or et la face masquée”. Paris, L’Harmattan.
Caraes, Marie-Haude, Fernandez, Jean, 2002 : Tanger ou la dérive littéraire. Paris, Éditions Publisud.
Carlier, Christophe, 1998 : La Clef des contes. Paris, Ellipses.
Chelebourg, Christian, 2006 : Le Surnaturel. Poétique et écriture. Paris, Armand Colin.
Deleuze, Gilles, Guattari, Felix, 1980 : Capitalisme et schizophrénie. Mille plateaux. Paris, Minuit.
Derrida, Jacques, 2000 : « Sémiologie et grammatologie ». In : Huisman, Denis, Malfray, Marie-Agnes : Les Pages les plus célèbres de la philosophie occidentale. Paris, Perrin.
Elbaz, Robert, 1996 : Tahar Ben Jelloun ou l’inassouvissement du désir narratif. Paris, L’Harmattan.
Farouk, May, 2008 : Tahar Ben Jelloun. Études des enjeux réflexifs dans l’œuvre. Paris, L’Harmattan.
Gyssels, Kathleen, 2005 : « Postcolonialisme ». In : Vocabulaire des études francophones. Les concepts de base. Sous la direction de Michel Beniamino et Lise Gauvin. Limoges, Presse Universitaire de Limoges.
Kamal-Trense, Nadia, 1998 : Tahar Ben Jelloun. L’écrivain des villes. Paris, L’Harmattan.
Khatibi, Abdelkébir, 1983 : Maghreb Pluriel. Paris, Denoël.
Khatibi, Abdelkébir, 1993 : Penser le Maghreb. Paris, Denoël.
Kohn-Pireaux, Laurence, 2000 : Tahar Ben Jelloun, L’Enfant de sable, La Nuit sacrée. Paris, Ellipses.
Kristeva, Julia, 1969 : Semeiotike. Recherches pour une sémanalyse. Paris, Mouton.
Lacan, Jacques, 1966 : Écrits I/II. Paris, Seuil.
Laabi, Abdellatif, 1966 : « Prologue ». Souffles, n° 1, pp. 3—6, http://clicnet.swarthmore.edu/souffles/s1/1.html [accessible : le 20 juin 2011].
Le Bris, Michel, Rouaud, Jean, 2007 : Pour une littérature-monde en français. Paris, Gallimard.
Lejeune, Philippe, 1971 : L’Autobiographie en France. Paris, Armand Colin.
Lejeune, Philippe, 1975 : Le Pacte autobiographique. Paris, Seuil.
Lyotard, François, 1979 : La Condition postmoderne : Rapport sur le savoir. Paris, Minuit.
Mahfoudh, Ahmed, 2003 : La Crise du sujet dans le roman maghrébin de langue française. Tunis, Centre de Publication Universitaire.
Markowski, Michał Paweł, 1997 : Efekt inskrypcji. Jacques Derrida i literatura. Bydgoszcz, Homini.
Moura, Jean-Marc, 1999 : Littératures francophones et théorie postcoloniale. Paris, PUF.
Nietzsche, Friedrich, 1997 : Vérité et mensonge au sens extra-moral. Arles, Ed. Actes sud.
Noiray, Jacques, 1996 : Littératures francophones. I. Le Maghreb. Paris, Belin.
Nycz, Ryszard, 2000 : Tekstowy świat, poststrukturalizm a wiedza o literaturze. Kraków, Universitas.
Nys-Mazure, Colette, 2004 : Tahar Ben Jelloun, le fou, le sage, écrivain public. Tournai, La Renaissance du livre.
Piegay-Gros, Nathalie, 1996 : Introduction à l’intertextualité. Paris, Dunod.
Toro, Alfonso de, 2009 : Epistémologies. Le Maghreb. Paris, L’Harmattan.
Vercier, Bruno, 1975 : « Le Mythe du premier souvenir : Loti, Leiris ». Revue d’histoire littéraire de la France, n° 6.
Wilkoszewska, Krystyna, 2008 : Wariacje na postmodernizm. Kraków, Universitas.
Zanone, Damien, 1996 : L’Autobiographie. Paris, Ellipses.
Zdrada-Cok, Magdalena, 2008 : « Ahmed-Zahra, personnage benjellounien dans les sentiers qui bifurquent ». In : Quelques aspects de la réécriture. Textes réunis par Magdalena Wandzioch. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Zdrada-CoK, Magdalena, 2010 : « La norme et ses transgressions. Polysémie de l’espace urbain (Fès / Tanger) dans le romanesque de Tahar Ben Jelloun ». Romanica Silesiana, n° 5 : Les transgressions. Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Université de Silésie
Magdalena Zdrada-Cok, maître des conférences à l’Université de Silésie (Institut d’Études Romanes et de Traduction). Elle a soutenu sa thèse de doctorat consacrée à l’œuvre de Marguerite
Yourcenar en 2002 (en cotutelle avec l’Université de la Sorbonne Paris III). Elle est l’auteure d’une vingtaine de publications qui portent sur la littérature contemporaine d’expression française. Actuellement, elle mène des recherches sur la littérature maghrébine francophone.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
