<i>Za m’eskuze… Za vous emmerde</i> : entre le colonial et le postcolonial, le travail de mémoire dans la prose de Jean-Luc Raharimanana
Abstrakt
The combination of two traditional Malagasy genres, kabary and sovâ, to produce the monologue of a desperate father named “Za” — whose name signifies an intimate, familiar “Me” — engenders the narrative situated between two realities: the world of the living and the world of the dead. This intersection serves to describe the banally apocalyptic reality in which today’s Madagascar is immersed. Surrounded by characters drawn from legends and from his own previous works, Raharimanana — a novelist, poet and playwright who was born in 1967 and has lived for the past twenty years in France — begins a work of memory by confronting the emblematic shadows of Malagasy history. Everything is expressed through the author’s language, which, via lisping, reveals unsuspected meanings and imposes on words the mutilation that Raharimanana’s narrator had to endure. It also elicits images of injuries inflicted on the author’s father in 2002. Following in the path of Frankétienne and Sony Labou Tansi, the initial narrative denounces taboos, such as respect for ancestors. Garbled French becomes a neology appropriate for an analysis of the postcolonial reality as well as for defining the attitude of one who fervently refuses to adopt a monolithic approach towards it.
Key words: Madagascar, kabary, sovâ, postcolonial literature, memory.
Bibliografia
Chemla, Yves, 2008 : « À portée d’haleine des murs d’ombre ». Africultures, www.africultures.com [asccessible : le 16 mai 2008].
Gauvin, Lise, 2007 : “Écrire pour qui ?” L’écrivain francophone et ses publics. Paris, Karthala, coll. « paroles d’outre-mers ».
Kwaterko, Jozef, 1996 : « Déchéance et parcours ascensionnel : l’historicité dans les romans de Tadeusz Konwicki ». In : Naliwajek, Zbigniew, et Zatorska, Izabella, éd. : Figures du héros national. Warszawa, Instytut Romanistyki Uniwersytetu Warszawskiego.
Raharimanana, Jean-Luc, 2001 [1947] : Nour. Paris, Le Serpent à plumes.
Raharimanana, Jean-Luc, 2004 : L’Arbre anthropophage. Récit. Éditions Gallimard/Éditions Joëlle Losfeld.
Raharimanana, Jean-Luc, 2008a : Za, roman. Paris, Éditions Philippe Rey.
Raharimanana, Jean-Luc, 2008b : « Publier peut être une provocation, mais pas écrire. Entretien de Raharimanana avec Virginie Andriamirado ». Africultures, www.africultures.com [accessible : le 16 mai 2008].
Raharimanana, Jean-Luc, 2011 : « Portrait de l’écrivain en gecko. Entretien de Raharimanana avec Dominique Dussidour », http://remue.net/spip.php?article3324 [accessible : le 24 fevrier 2011].
Raharimanana, Jean-Luc, 2010a. In : Brézault, Éloïse, éd. : Afrique. Paroles d’écrivains. Montréal, Éditions Mémoire d’encrier, coll. « Essai ».
Raharimanana, Jean-Luc, 2010b : « Le silence français ». In : Gassama, Makhily, éd. : L’Afrique répond à Sarkozy. Contre le discours de Dakar. Paris, Éditions Philippe Rey.
Ranaivoson, Dominique, 2008 : « Za, de Raharimanana Éditions Philippe Rey ». Africultures, www.africultures.com [accessible : le 7 fevrier 2008].
Tervonen, Taina, 2008 : « Za parle, écoutez Za ! ». In : Africultures, www.africultures.com [accessible : le 22 mai 2008].
Université de Varsovie
Izabella Zatorska, professeur des universités, dix-huitiémiste qui s’intéresse aux colonies françaises de l’océan Indien. Les Polonais en France 1696—1795 (2000 et 2010, une réédition augmentée, effectuée avec M. Kamecka), Discours colonial, discours utopique. La conquête française des antipodes : Madagascar et les Mascareignes aux XVIIe—XVIIIe siècles (2004), l’édition
critique bilingue de Maksymilian Wikliński, Voyages / Podróże (2008).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
