Posture controversée et discours littéraire : Miano et Mabanckou dans le dispositif médiatique
Abstrakt
On the example of two writers of the African diaspora in France, Alain Mabanckou and Léonora Miano, the following paper examines how the notion of the author can be manipulated by the media and become a generator of controversy. Moreover, it deals with the impact of their media coverage (limited to the Parisian press and Websites) of their recent productions: Black Bazar (2009) and Demain, j’aurai vingt ans (2010) by Alain Mabanckou and Les Aubes écarlates (2009) and Blues pour Elise (2010) by Léonora Miano. This impact is evaluated through the comparative analysis of the writers’ works and perspectives.
Key words: Francophone literature, African literature, French literature, contemporary novel, media device.
Bibliografia
Aron, Paul, Saint-Jacques, Denis, Viala, Alain, 2002 : Le Dictionnaire du Littéraire. Paris, PUF.
Aron, Paul, Viala Alain, 2006 : Sociologie de la littérature. Paris, PUF, coll. Que sais-je ?
Bekers, Elisabeth, Helff, Sissy, Merolla, Daniela, dir., 2009 : Transcultural modernities : Narrating Africa in Europe. Amsterdam / New York, Rodopi, coll. Matatu n° 36.
Bessière, Jean, 2010 : Le Roman contemporain ou la problématicité du monde. Paris, coll. L’interrogation philosophique.
Bisanswa, Justin K., 2009 : Roman africain contemporain. Fictions sur la fiction de la modernité et du réalisme. Paris, Honoré Champion.
Bourdieu, Pierre, 1979 : La distinction. Critique sociale du jugement. Paris, Minuit.
Bourdieu, Pierre, 1998 : Les règles de l’art. Genèse et structure du champ littéraire. Paris, Seuil, coll. Points-Essais.
Durpaire, François, 2006 : France blanche, colère noire. Paris, Odile Jacob.
Gates, Henry Louis JR., Mckay, Nellie Y., dir., 2004 : The Norton Anthology of African American literature. New York, Norton & Company.
Husti-Laboye, Carmen, 2009 : La Diaspora postcoloniale en France. Différence et diversité. Limoges, Pulim.
Lagrange, Hugues, 2010 : Le Déni des cultures. Paris, Seuil.
Lahire, Bernard, 2006 : La Condition littéraire. La double vie des écrivains. Paris, La Découverte, coll. Textes à l’appui / Laboratoire des sciences sociales.
Le Coadic, R., 2001 : « Le fruit défendu : force de l’identité culturelle Bretonne et faiblesse de son expression politique ». Cahiers internationaux de sociologie, Vol. 2, no 111.
Lyotard, Jean-François, 1979 : La Condition postmoderne. Paris, Minuit.
Mabanckou, Alain, 2007a : Lettre à Jimmy. Paris, Fayard.
Mabanckou, Alain, 2007b : « Le chant de l’oiseau migrateur ». Dans : Michel Le Bris et Jean Rouaud : Pour une littérature-monde. Paris, Gallimard.
Mabanckou, Alain, 2009 : Black Bazar. Paris, Seuil.
Mabanckou, Alain, 2010 : Demain j’aurai vingt ans. Paris, Gallimard.
Mabanckou, Alain, 2012 : Le Sanglot de l’homme noir. Paris, Fayard.
Marin la Meslée, Valérie, 2006 : « Plongée dans la nuit africaine. Entretien avec Léonora Miano ». Le Point, le 5 octobre.
Martin-Chauffier, Gilles, 2008 : « Trois couleurs… Noir ». Paris Match, le 14 février.
Meizoz, Jérome, 2007 : Postures littéraires. Mises en scène moderne de l’auteur. Genève, Sltatkine Érudition, 2007.
Miano, Léonora, 2008a : Tels des astres éteints. Paris, Plon.
Miano, Léonora, 2008b : « Toni Morrison, l’écriture de la couleur ». Magazine littéraire, avril.
Miano, Léonora, 2010 : Blues pour Élise. Paris, Plon.
Mouralis, Bernard, 2007 : L’Illusion de l’altérité. Études de littérature africaine. Paris, Honoré Champion, coll. Bibliothèque de littérature générale et comparée.
Pinto, Louis, 2009 : Le Café du commerce des penseurs. À propos de la doxa intellectuelle. Bellecombe-en-Bauges, éditions du Croquant, coll. Savoir / Agir.
SK, Karine, 2009 : « Rentrée littéraire. Léonora Miano ». Misse Ebene, septembre.
Tadié, Jean-Yves, dir. avec la collaboration de delon, Michel, Mélonio, Françoise, Marchal, Bertrand, Noiray, Jacques, Compagnon, Antoine, 2007 : La Littérature française. Dynamique & histoire. T. 2. Paris, Gallimard, coll. Folio essais.
Vounda, Marcelin, 2006 : « “J’écris dans l’écho de toutes les cultures qui me composent”. Entretien avec Léonora Miano ». Le Patrimoine. Mensuel de la culture et des sciences sociales, n° 066, avril.
Université de Silésie
Buata B. Malela, comparatiste et historien des intellectuels de la diaspora afro-antillaise, s’intéresse aux lettres francophones d’Afrique, des Caraïbes et d’Europe, à la théorie de la littérature (sociologie de la littérature, études postcoloniales, relation entre philosophie et littérature), aux relations entre art musical, médias et littérature et aux études de genre (masculinités et féminisme). B. Malela est l’auteur de trois monographies consacrées aux Écrivains afro-antillais à Paris (1920—1960). Stratégies et postures identitaires (Paris, Karthala, coll. Lettres du Sud, 2008) ; à Aimé Césaire. Le fil et la trame : critique et figurations de la colonialité du pouvoir (Paris, Anibwe, 2009) ; à Michael Jackson. Le visage, la musique et la danse. Anamnèse d’une trajectoire afro-américaine (Paris, Anibwe, 2012).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
