L’image de la « belle Gitane » dans la littérature romantique allemande et française
Abstrakt
The Image of the “Beautiful Gypsy Woman” in German and French Literature of Romanticism
In my article I try to analyze the image of the “beautiful gypsy woman” on the basis of four literary texts from the period of Romanticism. The image, in fact, is an invention of the Romantic period, and is discussed here as the reflection of a changing female identity. Male authors respond to the demands of a new generation of women by creating new representations of femininity which, on the one hand, are fascinating and, on the other, quite threatening. The figure of the beautiful, but “foreign” woman is where these authors locate their dreams and fears.
Key words: Gypsy, Romantic literature, image of women, sexuality, emancipation.
Bibliografia
Arnim, Ludwig Achim von, 2010 : Isabella von Ägypten, Kaiser Karl des Fünften erste Jugendliebe. [Isabelle d’Égypte]. Avec un épilogue de Werner Vortriede. Stuttgart, Reclam.
Bloch, Jules, 1969 : Les Tsiganes. Paris, Presses Universitaires de France.
Brentano, Clemens, 2005: Die mehreren Wehmüller [Le multiple Wehmüller]. Avec un épilogue de Hans Magnus Enzensberger et avec des illustrations de Karl-Georg Hirsch. Francfort/ Main et Leipzig, Insel.
Butler, Judith, 2006 : Trouble dans le genre [Gender Trouble]. Le féminisme et la subversion de l’identité. Préface de Éric fassin. Traduit de l’anglais par Cynthia Kraus. Paris, La Découverte / Poche.
Delépine, Samuel, 2012 : Atlas des Tsiganes. Les dessous de la question rom. Cartographie Alexandre Nicolas. Paris, Éditions Autrement.
Duby, Georges et Perrot, Michelle (éd.), 1991 : Histoire des femmes en occident. Vol. 4 : Le XIXe siècle. Ed. par Geneviève Fraisse et Michelle Perrot. Paris, Plon.
Fauré, Christine (éd.), 2010 : Nouvelle encyclopédie politique et historique des femmes. Paris, Les Belles Lettres.
Godineau, Dominique, 1991 : « Filles de la liberté et citoyennes révolutionnaires ». In : Duby, Georges et Perrot, Michelle (éd.) : Histoire des femmes en occident. Vol. 4 : Le XIXe siècle. Ed. par Geneviève Fraisse et Michelle Perrot. Paris, Plon, 27—42.
Guilhaumou, Jacques et Lapied, Martine, 2010 : « L’action politique des femmes pendant la Révolution française ». In : Fauré, Christine (éd.) : Nouvelle encyclopédie politique et historique des femmes. Paris, Les Belles Lettres, 208—246.
Hugo, Victor, 1982 : Notre Dame de Paris. Chronologie et préface par Léon Cellier. Paris, Flammarion.
Mérimée, Prosper, 2007 : Carmen. Avec des annotations de Thierry Ozwald. Paris, Hachette.
Michaud, Stéphane, 1991 : « Idolâtries. Représentations artistiques et littéraires ». In : Duby, Georges et Perrot, Michelle (éd.) : Histoire des femmes en occident. Vol. 4 : Le XIXe siècle. Ed. par Geneviève Fraisse et Michelle Perrot. Paris, Plon, 125—145.
Michel, Andrée, 1979 : Le féminisme. Paris, Presses Universitaires de France.
Moutouh, Hugues, 2000 : Les Tsiganes. Avec des photographies d’Antoine Schneck. Paris, Flammarion.
Pasqualino, Caterina, 1998 : « Quand les yeux servent de langue ». Terrain, n° 30, 23—34. http://terrain.revues.org/3293. Date de consultation : le 11 février 2013.
Queffelec, Lise, 1986 : « Inscription romanesque de la femme au XIXe siècle ». Revue d’Histoire littéraire de la France, n° 2, 189—206.
Solms, Wilhelm, 1998 : « Zigeunerbilder deutscher Dichter ». http://www.lpb-bw.de/publikationen/sinti/sinti10.htm. Date de consultation: le 4 septembre 2012.
Walkowitz, Judith, 1991 : « Sexualités dangereuses ». In : Duby, Georges et Perrot, Michelle (éd.) : Histoire des femmes en occident. Vol. 4 : Le XIXe siècle. Ed. par Geneviève Fraisse et Michelle Perrot. Paris, Plon, 389—418.
Wittig, Monique, 2007 : La pensée straight. Paris, Éditions Amsterdam.
Université de Graz
Alice Le Trionnaire-Bolterauer a fait des études de langues, littératures et civilisations germaniques et romanes à l’université de Graz où elle travaille aujourd’hui comme professeur. Ses centres de recherche sont la modernité dans la littérature (notamment la « Modernité viennoise ») et les questions esthétiques. Elle a publié plusieurs livres et un grand nombre d’articles sur la littérature allemande et autrichienne ainsi que sur les littératures comparées.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
