La littérature francophone mauricienne, un écho à la littérature dix‑huitièmiste comme héritage ?
Abstrakt
When the French novelist Bernardin de Saint‑Pierre wrote Paul and Virginia, in 1787, little did he know the international impact the book would have. Indeed, this novel emblematises the whole of the Mauritian francophone literature. This is because the vast majority of authors, from the colonial period to date, have internalised some form of mimicry of the book. The legacy it supports ranges from the representation of the utopian island to the ideological and aesthetics values of The Enlightenment, all of which pass through culture, History, the marks of anti‑slavery movement, or the works of Nature.
Key words: The Enlightenment, Mauritius, nature, realism, literature
Bibliografia
Appanah Nathacha, 2003 : Les Rochers de Poudre d’Or. Paris : Gallimard.
Bachelard Gaston, 1942 : L’eau et les rêves. Paris : José Corti.
Belaval Yvon, 2001 : « La philosophie des Lumières ». Chapitre IV. In : La Grande Histoire des Littératures. T. 1 : Héritage et Courants. Paris : Encyclopædis Universalis et Grand Livre du Mois.
Bernardin de Saint‑Pierre Jacques‑Henri, 2014 [1e édition Paris : Garnier‑Flammarion 1966] : Paul et Virginie. Paris : Flammarion.
Bernardin de Saint‑Pierre Jacques‑Henri, 1833 : Harmonies de la Nature. T. 1. Paris : Didier Libraire‑Éditeur.
Bidouze Frédéric, 2011 : « Introduction : Quelle culture poétique en héritage ? » Parlement[s], Revue d’histoire politique, vol. 1, n° 15.
Charoux Clément, 1935 : Ameenah. Port‑Louis : The General Printing and Stationery Cy. Ltd.
Faguet Émile, 2013 : L’anticléricalisme. Université Paris‑Sorbonne : LABEX OBVIL.
Gréhan Amédée, 1837 : « Naufrage du Saint‑Géran à l’Île de France en 1744 ». In : France Maritime. T. 2. Paris : Chez Pilout, Libraire‑Éditeur.
Humbert Marie‑Thérèse, 1979 : À l’autre bout de moi. Paris : Stock.
Mamet Evenor, 1914 : Petit Paul. Port‑Louis : R. de Spéville & Compagnie — Imprimeurs.
Masson Loys, 1962 : Les Noces de la vanille. Rose‑Hill : EOI.
Martin Robert, 1983 : Pour une logique du sens. Paris : PUF.
Mauzi Robert, 1979 [1e impression] : L’idée du bonheur dans la littérature et la pensée françaises au XVIIIe siècle. Paris : Colin.
Mercier Louis‑Sébastien, 1783 : Tableau de Paris. T. 1. Amsterdam.
Racault Jean‑Michel, 2007 : Mémoire du Grand Océan, Des relations de voyage aux littératures francophones de l’océan Indien. Paris : Presses de l’Université Paris‑Sorbonne.
Redfield Robert, Linton Ralph, Herskovits Melville J., 1936: « Memorandum of the Study of Acculturation ». American Anthropologist, vol. 38, n° 1.
Sermain Jean‑Paul, 2009 : « Leçons de sémiotique littéraire : en relisant l’œuvre d’Henri Lafon ». In : Jacques Berchtold, éd. : Espaces, objets du roman au XVIIIe siècle : hommage à Henri Lafon. Paris : Presses Sorbonne Nouvelle.
Siganos André, 1993 : Minotaure et son mythe. Paris : PUF.
Vinken Barbara, 1997 : « L’espace exotique du sérail et la différence sexuelle chez Jean‑Jacques Rousseau ». In : Littérature et exotisme XVIe—XVIIIe siècle. Éd. par Dominique de Courcelles. Paris : École nationale de chartes.
Sources Internet
Hensinger Eliane, La prostitution et la police des mœurs au XVIIIe siècle, citant les idées majeures du livre du même nom deBENABOUErica‑Marie, 1987, Paris, Librairie Académique Perrin, http://www.mgm.fr/PUB/Mappemonde/M288/p40‑44.pdf, p. 40. Date de consultation : le 15 février 2015.
Lionnet Françoise, « Anamnèse et utopie : autoportrait nietzschéen dans À l’autre bout de moi de Marie‑Thérèse Humbert », http://www.limag.refer.org/Textes/Iti13/Fran%E7oise%20%20LIONNET.htm#_ftn29. Date de consultation : le 10 septembre 2015.
Mathieu Patrick, Paul et Virginie : de l’éradication du Père à l’amour adelphique. Article écrit pour le VIIIe Colloque International de Psychopathologie Clinique sur la « Paternité », www.patrickmathieu.net/page/38284. Date de consultation : le 12 mars 2015.
Paillard Christophe, « Le destin dans le mythe grec et l’éthique du partage ». In : Encyclopédie de l’Agora, http://agora.qc.ca/documents/destin‑‑le_destin_dans_le_mythe_grec_et_lethique_du_partage_par_christophe_paillard. Date de consultation : le 5 août 2015.
Tambs‑Lyche Harald, « La sati indienne au travers de l’histoire. Du suicide héroïque aux martyres du système socio‑politique », Conserveries mémorielles [En ligne], #14 | 2013, mis en ligne le 1 juillet 2013, URL : http://cm.revues.org/1519. Date de consultation : le 7 septembre
http://agora.qc.ca/Documents/Utopie‑‑Thomas_More_description_de_lile_dUtopie_et_de_son_gouvernement_par_Thomas_More. Date de consultation : le 22 mars 2015.
Université de Maurice
Sonia Dosoruth est Maître de conférences en Littératures francophones (9e Section, CNU) à l’université de Maurice. Elle détient en Doctorat en Littérature et civilisation françaises de l’université Paris‑Sorbonne. Son champ de recherches a trait à la littérature francophone mauricienne
dans son ensemble ; de la représentation de l’Autre à celle de l’enfant, en passant par une approche historico‑littéraire et les relations interethniques.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
