La peur dans le roman policier français du XIXe siècle : l’angoisse face à la modernité
Abstrakt
In the nineteenth century, Paris was an uncertain place due to several causes. The middle-class felt a threat to a society which was being redefined in an unexpected way and lost its traditional marks. Paris, as a mythical and symbolic city, offers then an ideal framework to the detective novel from its origins, kind of novels that spreads the insinuation of the danger in the city. Emile Gaboriau, father of the French detective novel, plays on the fear and the anxiety towards this changing world. The capital presents a dark and scary atmosphere convenient to the mystery and crime. Thus, the lower class is seen as wild and dangerous; the city which spreads out presents blurred and disturbing borders; finally, the night strengthens the dark face of Paris exciting the fantasies and emphasizing the fears.
Key words: detective novel, Paris, nineteenth century, night, crime, border, popular class
Bibliografia
Gaboriau Emile, 1869 : Monsieur Lecoq, www.ebooksgratuits.com.
Gaboriau Emile, 1974 : Le Dossier n·113. Neuilly-sur-Seine : Saint-Clair.
Gaboriau Emile, 2005 : Le Crime d’Orcival. Paris : Le Masque.
Gaboriau Emile, 2006 : Les Esclaves de Paris. Houilles : Manucius.
Gaboriau Emile, 2006 : La Dégringolade. Adamant Media Corporation.
Gaboriau Emile, 2010 : La Vie infernale. Pascal Galodé.
Hamon Philippe, 2001 : Imageries : littérature et image au XIXe siècle. Paris : José Corti.
Kalifa Dominique, 1994 : « Insécurité et opinion publique au début du XXème siècle ». Cahiers de la sécurité intérieure, no 17, 65–76.
Lavergne Elsa de, 2009 : La naissance du roman policier français du Second Empire à la Première Guerre mondiale. Paris : Garnier.
Meyer Alain, 1984 : « L’espace parisien littéraire en crise. Le centre et la périphérie de Paris : leurs représentations littéraires de 1926 à 1932 ». In : Marie-Claire BanCquart, éd. : La ville. Histoires et mythes. Paris : Presses Universitaires de Paris-Nanterre.
Rieger Dietmar, 1988 : « Ce qu’on voit dans les rues de Paris : marginalités sociales et regards bourgeois ». Romantisme, nº 59.
Université de Besançon
Docteure en Langue et Littérature françaises, Virginie Fernandez effectue des recherches sur le roman populaire français du XIXe siècle et en particulier sur le roman policier. Elle est d’ailleurs spécialiste de l’œuvre d’Émile Gaboriau, inventeur du genre, mais s’intéresse également à d’autres écrivains : Paul Féval, Gustave Aimard ou Henry Cauvain. Elle fait partie de deux groupes de recherche, le premier est ANESNAF (Analyse de l’Espace dans la Narrative Française et Francophone) des Universités espagnoles de Madrid (UNED) et de Saragosse, consacré d’une part à l’analyse de l’espace littéraire et notamment au topos du locus horribilis, d’autre part au plurilinguisme dans les textes narratifs ; le second est l’unité de recherche EA 4661 ELLIADD (Edition, Littératures, Langages, Informatique, Arts, Didactique, Discours), pôle Arts et Littérature de l’Université française de Franche-Comté. Depuis peu, elle se consacre également au roman noir francophone contemporain.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
