Bohaterowie czy złoczyńcy? Komunikacja memetyczna polskiej polityki w czasach kryzysu COVID-19
Abstrakt
W niniejszym badaniu omówiono sposób przedstawiania i narracji polityki w memach internetowych w Polsce podczas pandemii COVID-19. Nasze ustalenia potwierdzają, że memy pełniły rolę wyznaczników opinii i były wyrazem zbiorowej tożsamości, co być może przyczyniło do polaryzacji społeczno-politycznej przez budowanie wizerunku „wroga” nielubianych polityków jako „złoczyńców”.
Słowa kluczowe
memy internetowe; COVID-19; schematy narracyjne; satyra polityczna; polaryzacja
Bibliografia
Literature
AbdulMagied, S. A. (2022). Othering, Identity, and Recognition: The Social Exclusion of the Constructed ‘Other’. Future Journal of Social Science, 1(1), 111–128.
Chłopicki, W., & Brzozowska, D. (2021). Sophisticated humor against COVID-19: the Polish case. HUMOR, 34(2), 201–277.
Cybulska, A. (2020). Zaufanie do polityków na przełomie maja i czerwca (Report No. 69). https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_069_20.PDF (accessed: 14.02.2022)
Cohen, C. J., & Kahne, J. (2012). New Media and Youth Political Action. Oakland: Youth and Participatory Politics Research.
de Saint Laurent, C., Glăveanu, V. P., & Literat, I. (2021). Internet Memes as Partial Stories: Identifying Political Narratives in Coronavirus Memes. Social Media and Society, 7, 1–13.
Denisova A. (2019). Internet Memes and Society. Social, Cultural, and Political Contexts. New York: Routledge.
Entman, R. M. (1993). Framing: Toward clarification of a fractured paradigm. Journal of Communication, 43(4), 51–58.
Frye, N. (1957). Anatomy of Criticism: Four Essays. Princeton: Princeton University Press.
Galtung, J. (2006). Peace Journalism as an Ethical Challenge. GMJ: Mediterranean Edition, 1(2), 1–5.
Guenther, L., Ruhrmann, G., Bischoff, J., Penzel, T., & Weber, A. (2020). Strategic framing: Analyzing memes posted by the German identitarian movement on Facebook. Social Media + Society, 6(1), 1–13.
Hagström, L., & Gustafsson, K. (2019). Narrative power: how storytelling shapes East Asian international politics. Cambridge Review of International Affairs, 32(4), 387–406.
Huntington, H. E. (2016). Pepper spray co and the American dream: Using synecdoche and metaphor to unlock internet memes’ visual political rhetoric. Communication Studies, 67(1), 77–93.
Jenkins, H. (2006). Convergence culture: Where old and new media collide. New York: New York University Press.
Knobel, M., & Lankshear, C. (2007). A new literacies sampler. New York: Peter Lang.
Łotocki, Ł., & Mikiński, K. (2022). Sfery zgody i konfliktu w polskim dyskursie politycznym wokół strategii walki z pandemią COVID-19. Studia politologiczne, 65, 212–243.
Makhortykh, M., & González Aguilar, J. M. (2020). Memory, politics and emotions: internet memes and protests in Venezuela and Ukraine. Continuum, 34(3), 342–362.
Mularska-Kucharek, M. (2011). Zaufanie jako fundament życia społecznego na przykładzie badań w województwie łódzkim [Trust as the foundation of social life on the example of research in the Lodzkie Voivodship]. Studia Regionalne i Lokalne, 2(44), 76–91.
Norgaard Kristensen, N., & Mortensen, M. (2021). ‛Don’t panic people! Trump will tweet the virus away’: meme contesting and confirming populist political leaders during the COVID 19 crisis. Information, Communication & Society, 24, 2442–2458.
Norström, R., & Sarna, P. (2021). Internet memes in Covid-19 lockdown times in Poland. Comunicar, 29(67), 75–85.
Oppenheimer, L. (2006). The Development of Enemy Images: A Theoretical Contribution. Peace and Conflict: Journal of Peace Psychology, 12(3), 269–292.
Pidkuimukha, L., & Kiss, N. (2020). Battle of Narratives: Political Memes During the 2019 Ukrainian Presidential Election. Cognitive Studies, 20, 1–24.
Sanecka-Tyczyńska, J. (2015). Ocena III Rzeczpospolitej – płaszczyzna polaryzacji współczesnej polskiej sceny politycznej. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, 14, 99–114.
Sarna, P., & Norström, R., (2022). Retoryka racji i emocji w czasach kryzysu [Rhetoric of reasons and emotions in times of crisis]. Res Rhetorica, 9(3), 80–97.
Shifman, L. (2013). Memes in a digital world: Reconciling with a conceptual troublemaker. Journal of Computer-Mediated Communication, 18(3), 362–377.
Shifman, L. (2014). Memes in Digital Culture. Cambridge and London: MIT Press.
Sroka, J. (2019). Obrazkowe memy internetowe. [Pictorial Internet memes]. Warszawa: CeDeWu.
Wasilewski, J. (2012). Opowieści o Polsce. Retoryka narracji [Tales about Poland. Rhetoric of narratives]. Warszawa: Studio Headmade.
Wiggins, B. E. (2019). The Discursive Power of Memes in Digital Culture Ideology, Semiotics, and Intertextuality. New York: Routledge.
Wielgosz, Ł. (2020). Trzy ujęcia polaryzacji politycznej. Wrocławskie studia politologiczne, 28, 32–52.
Online sources
Bajda, I. (2022, 16 January). 35 lat serialu “Alternatywy 4”. Cham u władzy, czyli niezapomniany Wilhelmi w roli Anioła. https://haloursynow.pl/pl/11_wiadomosci/19113_35-lat-serialu-alternatywy-4-cham-u-wladzy-czyli-niezapomniany-wilhelmi-w-roli-aniola.html (accessed: 25.01.2023).
Besty (Ed.) (b.d.). #hehe. https://besty.pl/tag/hehe/strona/755 (accessed: 7.07.2023).
Dziennik Polski (Ed.) (2020a, 12 May). Memy o koronawirusie i kwarantannie obnażają prawdziwe uczucia, ale uczą też profilaktyki przed Covid-19. https://dziennikpolski24.pl/memy-o-koronawirusie-i-kwarantannie-obnazaja-prawdziweuczucia-ale-ucza-tez-profilaktyki-przed-covid19/ga/c15-14753252/zd/42645871 (accessed: 7.07.2023).
Dziennik Polski (Ed.) (2020b, 21 April). Memy o kwarantannie. Zobacz najlepsze memy o pandemii koronawirusa. https://dziennikpolski24.pl/memy-o-kwarantannie-zobacz-najlepsze-memy-o-epidemii-koronawirusa/ga/c15-14929164/zd/43009282 (accessed: 7.07.2023)
Dziennik Zachodni (Ed.) (2020, 4 May). Odmrażanie gospodarki. Memy o luzowaniu obostrzeń w galeriach handlowych i muzeach trafiają w punkt. https://dziennikzachodni.pl/odmrazanie-gospodarki-memy-o-luzowaniu-obostrzen-wgaleriach-handlowych-i-muzeach-trafiaja-w-punkt/ga/c1-14950296/zd/43156558 (accessed: 7.07.2023)
Eastern European Movies (2023). Sexmission (Seksmisja) – A Cult Classic of Polish Cinema. https://easterneuropeanmovies.com/articles/sexmission-seksmisja-acult-classic-of-polish-cinema (accessed: 25.01.2024).
Eastern European Movies (b.d.). Teddy Bear. https://easterneuropeanmovies.com/comedy/teddy-bear (accessed: 25.01.2024).
Głos Szczeciński (Ed.) (2020, 12 May). Memy o koronawirusie i kwarantannie obnażają prawdziwe uczucia, ale uczą też profilaktyki przed Covid-19. https://gs24.pl/memy-o-koronawirusie-i-kwarantannie-obnazaja-prawdziwe-uczuciaale-ucza-tez-profilaktyki-przed-covid19/ga/c15-14753252/zd/42793263 (accessed: 7.07.2023).
Goorsky (2020, 25 July). Wypłaszczanie B-). [Image attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/goorskypl/posts/pfbid037EfYBcTtDy‑ZBiGGZ7TBQ665byfsUmvECz6rdiLdckL9PUzQq7yYDhh4aNPohw8TSl (accessed: 8.07.2023).
Gov.pl (b.d.). Coronavirus: information and recommendations. https://www.gov.pl/web/coronavirus (accessed: 25.01.2024).
Koronawirus Memy (2020, 24 March). Cóż to za wojownik 😉. [Image attached] [Status update].Facebook,https://www.facebook.com/Koronawirusmemy/photos/pb.100044615714493.-2207520000./144321987123354/?type=3 (accessed: 7.07.2023).
Paczaizm (2020, b.d.). Lekarz do rządu mam zakaz mówienia o pandemii wszystko inne dali ludzie. https://paczaizm.pl/lekarz-od-rzadu-mam-zakaz-mowienia-opandemii-wszystko-inne-dali-ludzie/ (accessed: 7.07.2023).
Politico (b.d). Boris Johnson’s former top adviser says herd immunity was UK plan to fight coronavirus. https://www.politico.eu/article/boris-johnsons-former-top-adviser-says-herd-immunity-was-uk-plan-to-fight-coronavirus/ (accessed: 25.01.2024).
Portal i.pl (2020, 12 May). Memy o koronawirusie i kwarantannie obnażają prawdziwe uczucia, ale uczą też profilaktyki przed Covid-19. https://i.pl/memy-o-koronawirusie-i-kwarantannie-obnazaja-prawdziwe-uczucia-ale-ucza-tez-profilaktyki-przed-covid19/gh/c15-14753252/5?fbclid=IwAR0tapdmzRfWEAOKmzPik7EJYOjRiRydUoy95IRVo6omyitC_-boZGyVJlU (accessed: 7.07.2023).
Sekcja Gimnastyczna (2020a, 16 March). Dzień świra, reż. Marek Koterski [Image attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/SekcjaGimnastyczna/posts/pf bid02299HnR3uVThP7PdSEYoAPkfCaao6jLDiMVXxLHh‑T8esxxANtU7c7hqrB3mGpStsml (accessed: 8.07.2023).
Sekcja Gimnastyczna (2020b, 2 May). Miś, reż. Stanisław Bareja [Image attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/SekcjaGimnastyczna/posts/EXjXoZc6vvge8bKRc2P1SQydCWFZDgZaJ3vBPgvnDVoYhtnnTf4b7Gi‑ZaNl (accessed: 8.07.2023).
Sekcja Gimnastyczna (2020c). Alternatywy 4, reż. Stanisław Bareja [Image attached] [Status update]. Facebook. https://www.facebook.com/SekcjaGimnastyczna/posts/pfbid09ZDNjk6Yqox35MpK4PaWeKobjnZAic8Dh77Z9TPJsFgSoS7RBu5ZJwe6EQ9qnf8Wl(accessed: 8.07.2023).
Wichary, M. (2015, 9 October). “Alternatywy 4” in America. Bringing a TV show from my old home to my new one. https://mwichary.medium.com/alternatywy-4-in-america-82307c788475 (accessed: 25.01.2024).
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-9981-9988
Dr Róża Norström, adiunkt, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej, Uniwersytet Śląski w Katowicach. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na komunikowaniu politycznym, stosunkach międzynarodowych i conflict reporting.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0003-4211-2310
Dr hab. Paweł Sarna prof. UŚ, adiunkt, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Medialnej, Uniwersytet Śląski w Katowicach. Jego zainteresowania badawzce koncentrują się na retoryce w komunikacji medialnej.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
