Czeska i węgierska prawica: ODS i Fidesz w rodzimych systemach partyjnych. Próba analizy jakościowej i ilościowej
Abstrakt
Abstract: Czech and Hungarian Right: ODS and Fidesz in the party systems. An attempt of qualitative and quantitative analysis
The analysis of article touches the strength and position that characterize the dominant rightist parties in the Czech Republic (ODS) and Hungary (Fidesz). There are three parts in the narrative structure of the article. The first one is connected with qualitative side of the process of birth, development and contemporary situation of ODS and Fidesz. The second one refers the two parties to their native systems of parties. The third one takes quantitative analysis of the two parties’ influence on public life: index of party participation in governments, index of governmental responsibility of a party and index of electoral support measured during parliamentary elections (takes into account a position of a party inside a family of conservative and Christian‑democratic parties as well). The role of ODS and Fidesz in the party systems of the Czech Republic and Hungary comes from the party strategic behaviour and programs and from the surrounding environment (other parties, institutions etc.). These factors are complementary and influence high position of Fidesz and low of ODS nowadays.
Key words: Czech Republic, Hungary, political parties, ODS, Fidesz
Bibliografia
Ágh A.: Defeat and Success as Promoters of Party Change. The Hungarian Socialist Party after Two Abrupt Changes. „Party Politics” 1997, Vol. 3.
Antoszewski A.: Partie i systemy partyjne państw Unii Europejskiej na przełomie wieków. Toruń 2009.
Antoszewski A.: Partie polityczne Europy Środkowej i Wschodniej. Poznań–Wrocław 2005.
Bayer J.: The Process of Political System Change in Hungary. „Schriftenreihe des Europa Institutes” 2003, nr 22.
Benda L.: System partyjny Węgier. W: Partie i systemy partyjne Europy Środkowej. Red. A. Antoszewski, P. Fiala, R. Herbut, J. Sroka. Wrocław 2003
Czyż A., Kubas S.: Czechy i Słowacja. Politologiczne studium wspólnej i oddzielnej państwowości. Katowice 2012.
Czyż A., Kubas S.: Doświadczenia węgierskiej transformacji ustrojowej — od Jánosá Kádára do Viktora Orbána. Katowice 2011.
Drinóczi T.: Nowy węgierski system wyborczy. „Studia Wyborcze” 2012, T. 13.
Ersson S., Lane J‑K.: Democratic Party Systems in Europe. Dimensions, Change and Stability. „Scandinavian Political Studies” 1982, Vol. 5 (2).
Fiala P., Hloušek V.: System partyjny Republiki Czeskiej. W: Partie i systemy partyjne Europy Środkowej. Red. A. Antoszewski, P. Fiala, R. Herbut, J. Sroka. Wrocław 2003.
Fiala P., Mareš M.: Unie svobody — Demokratická unie. In: Politické strany. Vývoj politických stran a hnutí v českých zemích a Československu v letech 1861—2004. T. 2. Ed. J. Malíř, P. Marek. Brno 2005.
Fidesz, http://theorangefiles.hu/the‑orban‑regime/ (dostęp: 30.05.2015).
Glied V.: From the Green Movement to a Party. The Effect of the Crisis and Democratic Movements in Hungary. „Politeja” 2014, nr 28.
Góralczyk B.: Węgierski pakiet. Warszawa 2000.
Groszkowski J.: Czechy: rząd osłabiony po rozpadzie koalicji, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/analizy/2012‑04‑25/czechy‑rzad‑oslabiony‑po‑rozpadzie‑koalicji (dostęp: 29.05.2015).
Herbut R.: Systemy partyjne. W: Demokracje zachodnioeuropejskie. Analiza porównawcza. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Wrocław 1997.
Hloušek V.: Česká republika. Mezníky vnitropolitického vývoje. V: Integrační pokusy ve středoevropském prostoru II. 1. vyd. Ed. B. Dančák. Brno 1999.
http://www.electionresources.org/cz/ (dostęp: 26.05.2015).
http://www.electionresources.org/hu/ (dostęp: 26.05.2015).
Jarmara T.: TOP 09 a Věci veřejné v kontextu institucionalizace českých politických stran po roce 1989. „Politologická revue” 2011, nr 1.
Kopecký P.: Political Parties in Czech Republic. In: Post‑Communist EU Member States. Parties and Party Systems. Red. S. Jungerstam-Mulders. Aldershot 2006.
Körösényi A.: Revival of the Past or New Beginning? The Nature of Post‑communist Politics. In: Post‑communist Transition. Emerging Pluralism in Hungary. Red. A. Bozóki, A. Körösényi, G. Schöpflin. London 1992.
Kubas S.: Dwa gabinety Mirka Topolánka — pomiędzy rządem mniejszościowym, a brakiem stabilnego poparcia w Izbie Poselskiej Republiki Czeskiej (2006—2009). W: Rządy mniejszościowe w wybranych państwach świata. Studium prawno‑politologiczne. Red. R. Radek. Katowice 2014.
Kubas S.: Wpływ węgierskiego systemu wyborczego na wyniki wyborów do Zgromadzenia Krajowego i Parlamentu Europejskiego w latach 1990—2009. „Studia Wyborcze”2010, T. 9.
Mareš M., Pšeja P.: Občanská demokratická aliance. In: Politické strany. Vývoj politických stran a hnutí v českých zemích a Československu v letech 1861—2004. T. 2. Ed. J. Malíř, P. Marek. Brno 2005.
Migalski M., Wojtasik W., Mazur M.: Polski system partyjny. Warszawa 2006.
Migalski M.: Czeski i polski system partyjny. Warszawa 2009.
Ripp Z.: Unity and Division. The Opposition Roundtable and its Relation to the Communist Party. W: The Roundtable Talks of 1989: The Genesis of Hungarian Democracy. Red. A. Bozóki. Budapest 2002.
Scheppele K.L.: Hungary and the End of Politics. How Victor Orbán launched a constitutional coup and created a one‑party state. „The Nation” 6.05.2014, http://www.thenation.com/article/179710/hungary‑and‑end‑politics?page=full (dostęp: 31.05.2015).
Sme: Okamura’s politics is social, national populizm, http://praguemonitor.com/2013/10/23/sme‑okamuras‑politics‑social‑national‑populism (dostęp: 25.03.2014).
Sobolewska-Myślik K.: Partie i systemy partyjne Europy Środkowej po 1989 roku. Kraków 1999.
Sula P.: Węgierski system partyjny. Wrocław 2005.
Ukielski P.: Aksamitny rozwód. Rola elit politycznych w procesie podziału Czechosłowacji. Warszawa 2007.
Vedrashko A., Miller W.: Christian Democracy in the Czech Lands. „The New Presence” 2009, No 4.
Verseck K.: Blurring Boundaries: Hungarian Leader Adopts Policies of Far‑Right. „Spiegel Online International” 23.01.2013, http://www.spiegel.de/international/europe/rulinghungarian‑fidesz‑party‑adopts‑policies‑of‑far‑right‑jobbik‑party‑a‑880590.html (dostęp: 30.05.2015).
Węgierska pracownia badania opinii publicznej: Ipsos. http://ipsos.hu/hu (dostęp:19.05.2015).
Wojnicki J.: Kształtowanie się systemów wielopartyjnych Europy Środkowowschodniej. Pułtusk 2004.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
doktor nauk humanistycznych w zakresie nauki o polityce, specjalność: systemy polityczne, adiunkt w Zakładzie Systemów Politycznych Polski i Państw Europy Środkowej i Wschodniej Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. Prezes PTNP o. Katowice. Zainteresowania naukowe związane z systemami politycznymi państw Europy Środkowej, samorządem terytorialnym RP i demokracją. Autor, współautor i współredaktor książek i artykułów poświęconych systemom politycznym Węgier, Czech i Słowacji, a także Japonii oraz samorządowi III RP. Wybrane publikacje: S. Kubas: Konsolidacja demokracji w systemie politycznym. Przykład powojennej Japonii (1945-2010). (Katowice 2011); A. Czyż, S. Kubas: Doświadczenia węgierskiej transformacji ustrojowej. Od Jánosa Kádára do Viktora Orbána. (Katowice 2011); A. Czyż, S. Kubas: Czechy i Słowacja. Politologiczne studium wspólnej i oddzielnej państwowości. (Katowice 2012); A. Czyż, S. Kubas: Państwa Grupy Wyszehradzkiej: pomiędzy przeszłością a teraźniejszością. Wybrane aspekty polityki wewnętrznej i zagraniczne. (Katowice 2014).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
