Regionalne i lokalne ustroje polityczne. Część II
Abstrakt
Abstract: Regional and local political systems. Part II
The systemic diversity of the regions and local units can be subsumed to three possible forms of political systems: 1) self‑government, 2) territorial autonomy and 3) the federal state. Based upon that criterion, modern democratic states can be divided into: 1) unitary states with self‑government, 2) unitary states with territorial autonomy and self‑government, 3) federal states with self‑government, 4) federal states with territorial autonomy and self‑government. That division clearly points to the fact, that unitary and federal states can successfully exhibit the same types of political systems on the regional and local levels: territorial autonomy and self‑government. In consequence, both federal and unitary states, under this particular respect, do not exhibit differences. The systems present in the unit‑parts of a federation (regardless of their designation: republics, states, lands, cantons or provinces) in themselves are not a separate category and form of the political system, but form together with others, the three subcentral legal‑political systems present in democratic states. However, the understanding of federalism as concept referring to something more than the legal‑political system of a given state (or even the political system sensu stricto) might seems unconvincing, but still in the consideration of federalism one needs to step away from the analysis of existing federal states (however, comparative constitutional law and constitutional practice must have fundamental impact) and create the prognoses of systemic solutions in a group of highly decentralized unitary states. Besides that, the research of the political theory of federalism and federation presents itself as not without merit to the undertaken task.
Key words: federalism, territorial autonomy, regional political system, decentralismBibliografia
Bigo T.: Związki publiczno prawne w świetle ustawodawstwa polskiego. Lwów 1928.
Bokajło W.: Federalizm-rozwój idei i niektóre teorie. W: Federalizm, teorie i koncepcje. Red. Bokajło W.. Wrocław 1998.
Ćwienk T.: Autonomia terytorialna Śląska w perspektywie historycznej i współczesnej (praca doktorska, Uniwersytet Śląski 2011).
Domagała M., Iwanek J.: Regionalne i lokalne ustroje polityczne. W: „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”, T. 10. Red. J. Iwanek, M. Stolarczyk, współpr. R. Glajcar. Katowice 2013.
Domagała M.: Z zagadnień decentralizacji w państwie współczesnym. W: Oblicza decentralizmu. Red. J. Iwanek. Katowice 1996.
Iwanek J.: Senat Hiszpanii jako izba reprezentacji terytorialnej. W: W kręgu nauki o państwie i prawie, księga dedykowana profesorowi Markowi Żmigrodzkiemu. Red. B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół, T. Bichta. Lublin 2012.
Iwanek J.: Wspólnota autonomiczna w ustroju polityczno-prawnym Hiszpanii. W: Państwo i prawo wobec współczesnych wyzwań. T. 2: Współczesne ustroje państwowe i rozwój demokracji w Polsce. Księga jubileuszowa profesora Jerzego Jaskierni. Red. R. M. Czarny, K. Spryszak. Toruń 2012.
Iwanek J.: Współczesne rozumienie autonomii terytorialnej. W: Społeczeństwo wobec problemów transformacji i integracji. Księga poświęcona Profesorowi Janowi Szczepańskiemu z okazji Jego 80 rocznicy urodzin. Red. J. Liszka. Ustroń 2000.
Jaskiernia J.: Wprowadzenie do systemu państw federalnych. W: Problemy rozwoju federalizmu we współczesnym świecie. Red. J. Jaskiernia. Kielce 2009.
La descentralización y el federalismo. Nuevos modelos de autonomía polītica (Espaňa, Belgíca, Canada, Italia y Reino Unido). Dir. M. Ángel Aparicio. Barcelona 1999.
Leksykon politologii. Red. A. Antoszewski, R. Herbut. Wrocław 1995.
Problemy rozwoju federalizmu we współczesnym świecie. Red. J. Jaskiernia. Kielce 2009.
Steiner J.: Demokracje europejskie. Przeł. E. Gawron. Rzeszów 1993.
Wrońska I.: Kanadyjski system federalny. Determinanty i tendencje. Kielce 2011.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
doktor nauk humanistycznych, pracownik naukowo–dydaktyczny w Zakładzie Systemów Politycznych Państw Wysoko Rozwiniętych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Członek Senatu Uniwersytetu Śląskiego. Zainteresowania badawcze koncentrują się na przemianach współczesnych systemów politycznych, porównawczym prawie konstytucyjnym, zagadnieniach teorii demokracji, decentralizacji i teoriach federalizmu. Wybrane publikacje: M. Domagała: Z zagadnień decentralizacji w państwie współczesnym. W: Oblicza decentralizmu. Red. J. Iwanek. (Katowice 1996); M. Domagała: Europejskie oblicza federalizmu-reforma ustrojowa Belgii. W: Proces integracji Polski z Unią Europejską. Red. P. Dobrowolski, M. Stolarczyk. (Katowice 2001); M. Domagała: Suwerenność państwa, a procesy integracji transnarodowej i decentralizacji. W: Demokracja, liberalizm społeczeństwo obywatelskie. Doktryna i myśl polityczna. Red. W. Kaute. (Katowice 2004); M. Domagała, J. Iwanek (red.): Demokracja w dobie globalizacji. (Katowice 2008); M. Domagała, J. Iwanek (red.): Autonomia terytorialna w perspektywie europejskiej. Tom I. Teoria-Historia. (Toruń 2014); M. Domagała: Rozwiązania autonomii terytorialnej w Wielkiej Brytanii. W: Autonomia terytorialna w perspektywie europejskiej. Red. J. Iwanek, R. Radek. (Toruń 2014); M. Domagała: Bias, czyli deformacje brytyjskiego systemu wyborczego. W: Wpływ deformacji wyborczych na systemy polityczne. Red. J. Iwanek. (Toruń 2014).
Uniwersytet Śląski w Katowicach
absolwent prawa Uniwersytetu Śląskiego i studiów podyplomowych Universidad Nacional de Panamá. Doktor habilitowany nauk humanistycznych w zakresie nauk o polityce, profesor nadzwyczajny Uniwersytetu Śląskiego. Kierownik Zakładu Systemów Politycznych Państw Wysoko Rozwiniętych. Redaktor naczelny „Studia Politicae Universitatis Silesiensis”. Wieloletni dziekan, prodziekan Wydziału Nauk Społecznych i dyrektor Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UŚ. Członek Komitetu Nauk Politycznych PAN (w trzech kadencjach). Prace badawcze dotyczą systemów politycznych państw demokratycznych, w szczególności Hiszpanii, teorii demokracji, a także międzynarodowych stosunków politycznych USA – Ameryka Łacińska. Przykłady publikacji: J. Iwanek: Postępowanie ustawodawcze w Hiszpanii. W: Postępowanie ustawodawcze. Red. E. Zwierzchowski. (Warszawa 1993); J. Iwanek: Przywództwo polityczne w systemie demokratycznym. W: Przywództwo polityczne. Red. L. Rubisz, K. Zuba. (Toruń 2006); J. Iwanek: Senat Hiszpanii jako izba reprezentacji terytorialnej. W: W kręgu nauki o państwie, prawie i polityce. Red. B. Dziemidok-Olszewska, W. Sokół, T. Bichta. (Lublin 2012); J. Iwanek: Konflikt o Kanał Panamski. (Warszawa 2013); J. Iwanek: Standarisation od the modern democracy. „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” (2013). T. 13; J. Iwanek: Rada Stanu w Hiszpanii. W: Ustrój polityczny państwa, Polska, Europa, świat. Red. St. Sulowski, J. Szymanek. (Warszawa 2014); J. Iwanek: Ombudsman w systemie zdecentralizowanym Hiszpanii. W: Demokratyczne państwo prawa. Zagadnienia wybrane. Red. M. Aleksandrowicz, A. Jamróz, L. Jamróz. (Białystok 2014); J. Iwanek: Pojęcie autonomii terytorialnej we współczesnej europejskiej przestrzeni demokratycznej. W: Autonomia terytorialna w perspektywie europejskiej. T. 1 Teoria-historia. Red. M. Domagała, J. Iwanek. (Toruń 2014); J. Iwanek: Autonomia terytorialna w Hiszpanii. W: Autonomia terytorialna w perspektywie europejskiej. T. 2 W europejskiej praktyce ustrojowej. Red. J. Iwanek, R. Radek. (Toruń 2014); J. Iwanek: Badanie systemów wyborczych – aspekty metodologiczne. W: Wpływ deformacji wyborczych na systemy polityczne. Red. J. Iwanek. (Toruń 2014).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
