Spór terytorialny o Archipelag Spratly na Morzu Południowochińskim — wybrane aspekty
Abstrakt
Abstrakt: Spór terytorialny o Archipelag Spratly na Morzu Południowochińskim — wybrane aspekty
Spór terytorialny o Archipelag Spratly na Morzu Południowochińskim jest współcześnie jednym z najważniejszych konfliktów międzynarodowych na obszarze Azji. Stronami sporu są Chińska Republika Ludowa i Republika Chińska (Tajwan) oraz Brunei, Filipiny, Indonezja, Malezja i Wietnam. W konflikt zaangażowane są jednak także inne państwa, na czele ze Stanami Zjednoczonymi, Japonią, Koreą Południową i Indiami. Znaczenie Archipelagu Spratly wyraża się w kontroli nad obszarami dna morskiego zawierającymi pokaźne złoża ropy naftowej i gazu ziemnego, wodami w których występują bogate łowiska oraz szlakami transportowymi biegnącymi przez tę część świata. Ponadto, ów konflikt wydaje się swego rodzaju mocarstwowym starciem zastępczym pomiędzy Chinami a Stanami Zjednoczonymi. Istotność sporu determinuje też szeroka paleta środków używanych do jego rozstrzygania.
Słowa kluczowe: Morze Południowochińskie, Archipelag Spratly, Chiny, Filipiny
Abstract: The territorial dispute over the Spratly Archipelago in the South China Sea — selected aspects
The territorial dispute over the Spratly Archipelago in the South China Sea is today one of the major international conflicts in Asia. Parties to the dispute are People's Republic of China, Republic of China (Taiwan), Brunei, Philippines, Indonesia, Malaysia and Vietnam. In the conflict involved are also other countries like United States, Japan, South Korea and India. Meaning of Spratly Archipelago expresses itself in control of the areas of the seabed containing substantial deposits of oil and natural gas, control of waters where are rich fisheries and control of transport routes running through this part of the world. Furthermore, this conflict seems to be a kind of arena of superpowers clash – China and the United States. The significance of the dispute is also highlighted by a wide range of methods used for its solution.
Key words: South China Sea, Archipelago, Spratly, China, Philippines
Bibliografia
BEECH H.: What’s New on China’s Artificial Islands in the South China Sea? Basketball Courts, http://time.com/4341510/south-china-sea-artificial-islands/ (dostęp: 5.12.2016).
BEHRENDT P.: Azja i Morze Południowochińskie szykują się na Trumpa, http://www.polska-azja.pl/p-behrendt-azja-i-morze-poludniowochinskie-szykuja-sie-na-trumpa/ (dostęp: 9.12.2016).
BEHRENDT P.: Chińczycy grają w go. Napięcie w Azji rośnie. Warszawa 2015.
BIERZANEK R., SYMONIDES J.: Prawo międzynarodowe publiczne. Warszawa 2004.
BOOT M.: Duterte’s Flip-Flop Into Bed With China Is a Disaster for the United States, http://foreignpolicy.com/2016/10/20/rodrigo-dutertes-flip-flop-into-bed-with-china-is-a-disaster-for-the-united-states-south-china-sea/ (dostęp: 5.12.2016).
BOWER E.Z.: China Reveals Its Hand on ASEAN in Phnom Penh, https://www.csis.org/analysis/china-reveals-its-hand-asean-phnom-penh (dostęp: 5.12.2016).
BUDZYŃSKA A.: Indie: Morze Południowochińskie jest własnością świata, http://www.polska-azja.pl/indie-morze-poludniowochinskie-jest-wlasnoscia-swiata/(dostęp: 5.12.2016).
CHANG-LIAO N.: China’s New Foreign Policy under Xi Jinping. “Asian Security” 2016, nr 12.
FIJAŁKOWSKI Ł.: Regionalny wymiar bezpieczeństwa w Azji Południowo-Wschodniej. Normy-instytucje-ład regionalny. Wrocław 2010.
FRASURE F.G.: Vietnam Steers Between China's Threat and Public's Anger, http://thediplomat.com/2014/06/vietnam-steers-between-chinas-threat-and-publics-anger/ (dostęp: 5.12.2016).
GADY F.S.: US Navy Destroyers Patrol Near China’s Man-Made Islands in South China Sea, http://thediplomat.com/2016/07/us-navy-destroyers-patrol-near-chinas-man-made-islands-in-south-china-sea/ (dostęp: 5.12.2016).
GLASER B.S.: Armed Clash in the South China Sea, http://www.cfr.org/asia-and-pacific/armed-clash-south-china-sea/p27883 (dostęp: 5.12.2016).
GLASER B.S.: Conflict in the South China Sea, http://www.cfr.org/asia-and-pacific/conflict-south-china-sea/p36377 (dostęp: 5.12.2016).
GÓRALCZYK B.: Nowa strategia Chin – Uśpiony Tygrys budzi się, http://www.polska-azja.pl/b-goralczyk-nowa-strategia-chin-uspiony-tygrys-budzi-sie/ (dostęp: 5.12.2016).
GÓRALCZYK B.: Nowe amerykańskie bazy na Filipinach. Początek zwarcia tytanów?, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1356,title,Nowe-amerykanskie-bazy-na-Filipinach-Poczatek-zwarcia-tytanow,wid,18239045,wiadomosc.html (dostęp: 5.12.2016).
GÓRALCZYK B.: Walka o archipelagi, http://www.instytutobywatelski.pl/23499/komentarze/walka_o_archipelagi (dostęp: 5.12.2016).
GRABOWSKI S.: Filipiny kupią 12 samolotów od Korei Południowej, http://www.polska-azja.pl/filipiny-kupia-12-samolotow-od-korei-poludniowej/ (dostęp: 5.12.2016).
GREEN M.: The Legacy of Obama’s „Pivot” to Asia, http://foreignpolicy.com/2016/09/03/the-legacy-of-obamas-pivot-to-asia/ (dostęp: 5.12.2016).
HALIŻAK E.: Spór o archipelagi na Morzu Południowochińskim – znaczenie dla międzynarodowego prawa morza i bezpieczeństwa w regionie. W: Prawo, instytucje i polityka w procesie globalizacji. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Symonidesowi. Red. E. HALIŻAK, R. KUŹNIAR. Warszawa 2003.
HONG THAO-NGUYEN: Vietnam’s Position on the Sovereignty over the Paracels& the Spratlys: Its Maritime Claims, https://southeastasiansea.files.wordpress.com/2013/08/vietnams-position-on-the-sovereignty-over-the-paracels-the-spratlys-its-maritime-claim.pdf (dostęp: 5.12.2016).
http://vietnamlawmagazine.vn/firm-evidence-proves-vietnams-sovereignty-over-archipelagoes-4905.html (dostęp: 5.12.2016).
HUNT K.: Trump Takes Fresh Swipe at China after Controversial Taiwan Call, http://edition.cnn.com/2016/12/04/politics/trump-china-tweets/index.html(dostęp: 6.12.2016).
IKEDA T.: Getting Senkaku History Right, http://thediplomat.com/2013/11/getting-senkaku-history-right/ (dostęp: 5.12.2016).
Island Building in South China Sea, https://southfront.org/chinas-artificial-islands-south-china-sea-review/ (dostęp: 5.12.2016).
KOZŁOWSKI P.: Spór o Spratly. W: Morze w cywilizacji, kulturze i stosunkach międzynarodowych. Red. E. HALIŻAK, W. LIZAK, L. ŁUKASZUK, E. ŚLIWKA. Warszawa–Pieniężno 2006.
LARTER D.: U.S. Deepens Military Ties with Former Foe Vietnam, https://www.navytimes.com/story/military/2016/05/23/vietnam-ties-port-visits-cam-ranh-bay/84815038/ (dostęp: 5.12.2016).
LECH Ł.: Spór o wyspy na Morzu Południowochińskim w świetle prawa międzynarodowego, https://lechlukasz.wordpress.com/tag/macclesfield/ (dostęp: 5.12.2016).
MODZELEWSKI A.: Spór o archipelagi na Morzu Południowochińskim a bezpieczeństwo Azji Wschodniej. „Forum Politologiczne” 2008, nr 8.
MOSHER S.: Hegemon. Droga Chin do dominacji. Warszawa 2007.
PARFIENIUK A.: Spory na Morzu Południowochińskim. Niespodziewaną wojnę mogą wywołać rybacy i ich kutry?, http://wiadomosci.wp.pl/kat,1356,title,Spory-na-Morzu-Poludniowochinskim-Niespodziewana-wojne-moga-wywolac-rybacy-i-ich-kutry,wid,17241138,wiadomosc.html?ticaid=1183bc (dostęp: 5.12.2016).
RAUHALA E.: Philippine President DuterteTells Obama to ‘Go to Hell’, https://www.washingtonpost.com/news/worldviews/wp/2016/10/04/philippines-president-duterte-tells-obama-to-go-to-hell/?utm_term=.d708282478ad (dostęp: 5.12.2016).
SHAW M.N.: Prawo międzynarodowe. Przeł. J.J. GOJŁO. Warszawa 2006.
SHEN S.: 10 Characteristics of Chinese Diplomacy in the Xi Jinping Era, http://foreignpolicyblogs.com/2016/04/19/10-characteristics-of-chinese-diplomacy-in-the-xi-jinping-era/ (dostęp: 5.12.2016).
SINGHA.: India's Strategic Stakes in the South China Sea. “Asia Policy” 2016, No 1, http://nbr.org/publications/element.aspx?id=860 (dostęp: 5.12.2016).
SOBCZYŃSKI M.: Geopolityczne uwarunkowania międzynarodowego sporu o Wyspy Spratly. W: Problemy rozwoju państw azjatyckich. Red. J.MARSZAŁEK-KAWA. Toruń 2008.
STUDEMANM.: Calculating China's Advances in the South China Sea. Identifying the Triggers of "Expansionism", http://www.globalsecurity.org/military/library/report/1998/art5-sp8.htm (dostęp: 5.12.2016).
SUN ZI: Sztuka wojenna. Chiński traktat o skutecznej taktyce i strategii w walce zbrojnej oraz w życiu i interesach. Przeł. R. STILLER. Kraków 2003.
SZUMSKI K.: Nowa polityka zagraniczna prezydenta Chin Xi Jinpinga, http://www.swps.pl/nauka-i-badania/materialy-ccaw/2432-nowa-polityka-zagraniczna-prezydenta-chin-xi-jinpinga (dostęp: 5.12.2016).
TARNOGÓRSKI R.: Przyczyny i konsekwencje arbitrażu w sprawie Morza Południowochińskiego, https://www.pism.pl/publikacje/biuletyn/nr-45-1395# (dostęp: 5.12.2016).
United Nations Convention on the Law of the Sea, http://www.un.org/depts/los/convention_agreements/texts/unclos/closindx.htm (dostęp: 5.12.2016).
Zakład Stosunków Międzynarodowych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego
Tomasz Okraska, mgr, asystent w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się na problemach politycznych i społecznych państw obszaru Indo‑Pacyfiku.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
