Operacja w obronie jezydów w 2014 roku: od interwencji na zaproszenie do interwencji humanitarnej i odpowiedzialności za ochronę?
Abstrakt
W artykule przedstawiona jest interwencja w obronie jezydów zapoczątkowana w sierpniu 2014 roku w północnym Iraku. Podmiotem operacji były przede wszystkim Stany Zjednoczone dysponujące zgodą irackiego rządu na prowadzenie działań zbrojnych na rzecz integralności terytorialnej oraz ochrony obywateli Iraku. Autor artykułu dowodzi, że w operacji w obronie jezydów, wbrew powszechnym przekonaniom, można odnaleźć znacznie więcej elementów interwencji humanitarnej niż odpowiedzialności za ochronę. W tym celu poszczególne komponenty operacji w obronie jezydów zostały zaprezentowane przez pryzmat koncepcji interwencji humanitarnej i odpowiedzialności za ochronę.
Słowa kluczowe
jezydzi; interwencja humanitarna; odpowiedzialność za ochronę; Irak
Bibliografia
Amnesty International: Ethnic Cleansing on a Historic Scale: Islamic State’s Systematic Targeting of Minorities in Northern Iraq. London 2014.
Arab League Denounces ISIS attacks as “crimes against humanity”. „Al‑Arabija News”, 11 August 2014 — https://english.alarabiya.net/en/News/middle‑east/2014/08/11/U‑S‑weighs‑options‑to‑evacuate‑trapped‑Yazidis‑html (dostęp: 22.06.2018).
Asatrian G.S., Arakelova V.: The Religion of the Peacock Angel. The Yezidis and their Spirit World. Abingdon—New York 2014.
Banneker‑Christakis K.: Military Interventions against ISIL in Iraq, Syria and Libya, and the Legal Basis of Consent. “Leiden Journal of International Law” 2016, Vol. 29, Issue 3.
Byrne M.: Consent and the Use of Force. An Examination of ‘intervention by invitation’ as a Basis for US Drone Strikes in Pakistan, Somalia and Yemen. “Journal on the Use of Force and International Law” 2016, Vol. 3, Issue 1.
Cetorelli V., Sasson I., Shabila N., Burnham G.: Mortality and Kidnapping Estimates for the Yezidis Population in the Area of Mount Sinjar, Iraq, in August 2014: A Retrospective Household Survey. „PLoS Med” 2017, Vol. 14, No 5 — https://doi.org/10.1371/journal.pmed.1002297 (dostęp: 20.06.2018).
Clark I.: Legitimacy in International Society. Oxford 2007.
Colt N.: Thousands Find Shelter in Iraqi Kurdistan after Escaping Mount Sinjar. UNHCR, 12 August 2014 — http://www.unhcr.org/news/latest/2014/8/53e9fe2d9/thousands‑find‑shelter‑iraqi‑kurdistan‑escaping‑mount‑sinjar.html (dostęp: 21.06.2018).
DeYoung K., Whitlock C.: Rescue Mission for Yezidis on Iraq’s Mount Sinjar Appears Unnecessary, Pentagon Says. “The Washington Post”, 14 August 2014 — https://wapo.st/2yRLUeQ (dostęp: 21.06.2018).
Domagała A.: Interwencja humanitarna w stosunkach międzynarodowych. Bydgoszcz—Wrocław 2008.
Domagała A.: Od interwencji humanitarnej do odpowiedzialności za ochronę. Kraków 2016.
Entous A., Barnes J.: Iraq Signals Openness to U.S. Airstrikes Against al‑Qaeda, U.S. Officials Say. “The Wall Street Journal”, 11 June 2014 — https://archive.li/jFoMh (dostęp: 26.06.2018).
European Parliament Resolution of 4 February 2016 on the Systematic Mass Murder of Religious Minorities by the So‑called ‘ISIS/Daesh’. P8 TA (2016) 0051 — https://bit.ly/1U2JXhw (dostęp: 22.06.2018).
Evans G.: The Right Iraqi Intervention. “Project Syndicate”, 14 August 2014 — https://bit.ly/2IB6Y8N (dostęp: 26.06.2018).
Fiott D., Koops J.: The Responsibility to Protect and the Third Pillar. Basingstoke 2015.
Gray Ch.: International Law and the Use of Force. New York 2018.
H.Con.Res.75, March 15, 2016 — https://www.congress.gov/bill/114th‑congress/house‑concurrent‑resolution/75/text (dostęp: 21.06.2018).
Holzgrefe J.L.: The Humanitarian Intervention Debate. In: Humanitarian Intervention: Ethical, Legal, Political Dilemmas. Eds. J.L. Holzgrefe, R. Keohane. Cambridge 2003.
Howard M.: “They won’t stop until we are all wiped out”. Among the Yezidi, a People in Mourning. “The Guardian”, 18 August 2007 — https://www.theguardian.com/world/2007/aug/18/iraq.topstories3 (dostęp: 20.06.2018).
Humanitarian Intervention: Ethical, Legal, Political Dilemmas. Eds. J.L. Holzgrefe, R. Keohane. Cambridge 2003.
Human Rights Council: “They came to destroy”: ISIS Crimes Against the Yazidis. UN Doc. A/HRC/32/CRP.2, 15 June 2016.
Human Rights Office of the High Commissioner for Human Rights & United Nations Assistance Mission for Iraq: Report on the Protection of Civilians in Armed Conflict in Iraq: 6 July — 10 September 2014, October 2014 — https://www.ohchr.org/Documents/Countries/IQ/UNAMI_OHCHR_POC_Report_FINAL_6July_10September2014.pdf (dostęp: 20.06.2018).
Human Rights Watch: Iraq: Forced Marriage, Conversion for Yezidis. Victims, Witnesses Describe Islamic State’s Brutality to Captives, 11 October 2014 — https://www.hrw.org/news/2014/10/11/iraq‑forced‑marriage‑conversion‑yezidis (dostęp: 20.06.2018).
Iraq Crisis: ISIS Militiants Threaten UK, Says Cameron. “BBC News”, 19 June 2014 — https://www.bbc.com/news/uk‑politics‑27898724 (dostęp: 20.06.2018).
Konwencja w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa, uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych dnia 9 grudnia 1948 r. (ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 lipca 1950 r.). Dz.U. 1952, nr 2, poz. 9.
Letter Dated 20 September 2014 from the Permanent Representative of Iraq to the United Nations Addressed to the President of the Security Council — https://www.securitycouncilreport.org/atf/cf/%7B65BFCF9B‑6D27‑4E9C‑8CD3‑CF6E4FF96FF9%7D/s_2014_691.pdf (dostęp: 10.01.2019).
Letter from the Permanent Representative of the United States of America to the United Nations Addressed to the Secretary General. UN Doc. S/2014/695, 23 September 2014, http://repository.un.org/bitstream/handle/11176/89298/S_2014_695-EN.pdf?sequence=21&isAllowed=y (dostęp: 26.06.2018).
Otten C.: Slaves of Isis. The Long Walk of the Yazidi Women. “The Guardian”, 25 July 2017 — https://www.theguardian.com/world/2017/jul/25/slaves‑of‑isisthe‑long‑walk‑of‑the‑yazidi‑women (dostęp: 20.06.2018).
Pattison J.: Humanitarian Intervention & the Responsibility to Protect. Who Should Intervene? New York 2010.
Piiparinen T.: Responsibility to Protect. The Coming of Age of Sovereignty‑Building. “Civil Wars” 2013, Vol. 15, Issue 3.
Report of the Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights on the Human Rights Situation in Iraq in the Light of Abuses Committed by the So‑called Islamic State in Iraq and the Levant and Associated Groups. UN Doc.A/HRC/28/18, 13 March 2015.
Rubin A.J., Arango T., Cooper H.: U.S. Jets and Drones Attack Militants in Iraq Hoping to Stop Advance. “New York Times”, 8 August 2014 — https://www.nytimes.com/2014/08/09/world/middleeast/iraq.html (dostęp: 21.06.2018).
Salih M.A.: Iraq’s Christians Seek Refuge with Kurds. „Al Jazeera News”, 26 June 2014 — https://www.aljazeera.com/news/middleeast/2014/06/iraq‑christians‑seek‑refuge‑with‑kurds‑2014624867119947. html (dostęp: 20.06.2018).
Security Council Resolution 2170. UN Doc. S/RES/2170 (2014), 15 August 2014 — http://unscr.com/en/resolutions/doc/2170 (dostęp: 22.06.2018).
Siddique H.: 20 000 Iraqis Besieged by Isis Escape from Mountain after US Air Strikes. “The Guardian”, 10 August 2014 — https://www.theguardian.com/world/2014/aug/10/iraq‑yazidi‑isis‑jihadists‑islamic‑state‑kurds (dostęp: 21.06.2018).
Stuart H.: Legal Case for British Military Action Against Islamic State in Iraq and Syria. “Centre for the Response to Radicalisation and Terrorism, Policy Paper” 2014, No 2 —http://henryjacksonsociety.org/wp‑content/uploads/2014/10/Legal-Case‑for‑British‑Military‑Action‑in‑Iraq‑and‑Syria.pdf (dostęp: 25.06.2018).
Summit Outcome Document, 16 September 2005. UN Doc. A/RES/60/1, para. 138—140.
United Nations High Commissioner for Human Rights & United Nations Assistance Mission for Iraq: A Call for Accountability and Protection: Yezidi Survivors of Atrocities Committed by ISIL, August 2016 — https://www.ohchr.org/Documents/Countries/IQ/UNAMIReport12Aug2016_en.pdf (dostęp: 21.06.2018).
Watson I., Starr B., Carter C.J.: Officials: More U.S. Advisers Being Sent to Iraq. “CNN News”, 13 August 2014 — https://edition.cnn.com/2014/08/12/world/meast/iraq‑crisis/index.html?hpt=hp_t1 (dostęp: 21.06.2018).
The White House Office of the Press Secretary: Statement by the President. 7 August 2014 — https://obamawhitehouse.archives.gov/the‑press‑office/2014/08/07/statement‑president (dostęp: 21.06.2018).
Instytut Politologii, Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0003-4974-7618
dr hab. nauk społecznych w dyscyplinie nauk o polityce, adiunkt w Zakładzie Badań nad Konfliktami i Przemocą Politycznymi Instytutu Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego. Zainteresowania naukowe: poważne i masowe naruszenia praw człowieka, interwencja humanitarna, międzynarodowa ochrona praw człowieka, integracja europejska.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
