Bezpartyjna wolność i bezpartyjne zniewolenie. Rywalizacja polityczna w stanach bezpartyjnych

Łukasz Wielgosz
https://orcid.org/0000-0002-9171-1152

Abstrakt

Partie polityczne pełnią bardzo ważną funkcję we współczesnym świecie — w zdecydowanej większości państw organizują życie polityczne obywateli, integrują ludzi wokół idei, pomysłów lub liderów, kreują elity władzy, biorą udział w sprawowaniu kontroli nad tą władzą, a w niektórych systemach politycznych zastępują administrację publiczną oraz inne instytucje państwowe. Są jednak takie państwa, które radzą sobie bez partii politycznych. Giovanni Sartori określał tego typu przypadki jako „no‑party states”, co można przetłumaczyć jako „stany bezpartyjne”. Stan bezpartyjny może ukształtować się w danym państwie z różnych przyczyn. Rywalizacja polityczna w takich warunkach również będzie miała swoją specyfikę. Czy brak partii politycznych w danym państwie uniemożliwia jego obywatelom wzięcie udziału w podejmowaniu decyzji politycznych? Celem autora artykułu jest znalezienie odpowiedzi na to pytanie.


Słowa kluczowe

rywalizacja polityczna; stan bezpartyjny; partie polityczne; bezpartyjna wolność; bezpartyjne zniewolenie

Act on the Allocation of Contributions to Political Parties – https://www.legislationline.org/download/id/7851/file/Liechtenstein_act_allocation_contributions_political_parties_1984_am2008_en.pdf (dostęp: 14.12.2019).

ANCKAR D., ANCKAR C.: Democraties without Parties. “Comperative Political Studies” 2000, Vol. 33, No 2.

CAVENDISH M.: World and Its Peoples. The Arabian Peninsula. Bahrain, Oman, Qatar, Saudi Arabia, UAE, Yemen. New York 2007.

CHAŁACZKIEWICZ R.: Zjednoczone Emiraty Arabskie. Historia, kraj i ludzie. Pułtusk–Warszawa 2011.

Electoral Provisions Parliament Act – http://tuvalu-legislation.tv/cms/images/LEGISLATION/PRINCIPAL/1980/1980-0002/ElectoralProvisionsParliamentAct_1.pdf (dostęp: 14.12.2019).

Elementarz Ugandy – https://uae.trade.gov.pl/pl/wphi/uganda/149638,elementarz-ugandy-.html (dostęp: 14.12.2019).

KARP J.: System konstytucyjny Luksemburga. Warszawa 2008.

Kodeks Sfederowanych Stanów Mikronezji – http://www.fsmlaw.org/fsm/code/code2014/FSMCode2014TabCont.html (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Kataru z 2003 roku – https://www.constituteproject.org/constitution/Qatar_2003.pdf?lang=en (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Księstwa Liechtensteinu – https://www.regierung.li/media/medienarchiv/101_28_08_2019_en.pdf?t=3 (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Omanu z 1996 roku – https://constituteproject.org/constitution/Oman_2011?lang=en (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Republiki Nauru – http://www.naurugov.nr/parliament-of-nauru/constitution-of-nauru.aspx (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Republiki Palau – http://www.unesco.org/education/edurights/media/docs/c4679995d1bddd3ef509ddc66c3cb38e80d492fe.pdf (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Sfederowanych Stanów Mikronezji – http://www.fsmlaw.org/fsm/constitution/constitution.htm (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Tuvalu – http://www.tuvaluislands.com/const_tuvalu.htm (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucja Zjednoczonych Emiratów Arabskich z 2 grudnia 1971 roku – https://www.constituteproject.org/constitution/United_Arab_Emirates_2004.pdf (dostęp: 14.12.2019).

Konstytucji Ugandy z 1995 roku – http://statehouse.go.ug/sites/default/files/attachments/Constitution_1995.pdf (dostęp: 14.12.2019).

Kuwait – https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2018/kuwait (dostęp: 14.12.2019).

LIPSKA-TOUMI M.: Wprowadzenie do ustroju i prawa państw arabskich. Lublin 2015.

Loi du 21 décembre 2007 portant réglementation du financement des partis politiques – http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2007/12/21/n8/jo (dostęp:14.19.2019).

Loi du 31 mars 2008 portant création d'un article 32bis nouveau de la Constitution – http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2008/03/31/n1/jo (dostęp: 14.12.2019).

LONGCHAMPS DE BÉRIER F., ZUBIK M.: Ustawa zasadnicza państwa Watykan oraz inne akty ustrojowe. Warszawa 2008.

ŁUKASZEWSKI M.: Alpejskie księstwo. Współczesny system polityczny Liechtensteinu. Poznań 2016.

ŁUKASZEWSKI M.: Lazurowe księstwo. Współczesny system polityczny Monako. Poznań 2016.

ŁUKASZEWSKI M.: Pirenejskie współksięstwo. Współczesny system polityczny Andory. Poznań 2016.

MAŁACHOWSKI G.: System konstytucyjny Arabii Saudyjskiej. Warszawa 2011.

OSÓBKA P.: Systemy konstytucyjne Andory, Liechtensteinu, Monako, San Marino. Warszawa 2008.

OSÓBKA P.: Systemy konstytucyjne państw Oceanii. Warszawa 2012.

PALAU House of Delegate – http://archive.ipu.org/parline-e/reports/2243_B.htm (dostęp: 14.12.2019).

Podstawowe prawo o sprawowaniu rządów – https://www.constituteproject.org/constitution/Saudi_Arabia_2005.pdf (dostęp: 14.12.2019).

Public Broadcasting Act – https://tuvalu-legislation.tv/cms/images/LEGISLATION/PRINCIPAL/2012/2012-0016/PublicBroadcastingAct_1.pdf (dostęp:14.12.2019).

Republic of Uganda – Referendum – http://www.electionguide.org/elections/id/14/ (dostęp: 14.12.2019).

SARTORI G.: Parties and Party Systems. A Framework for Analysis. Colchester 2016.

TUVALU Palamene o Tuvalu – http://archive.ipu.org/parline-e/reports/2327_B.htm (dostęp: 14.12.2019).

United Arab Emirates – https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2017/united-arab-emirates (dostęp: 14.12.2019).

Ustawa zasadnicza państwa-miasta Watykan z 26 listopada 2000 roku – http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/konst/watykan.html (14.12.2019).

VEENENDAAL W.P.: How Democracy Functions without Parties: The Republic of Palau. Party Politics 2016, Vol. 22, No 1.

Pobierz

Opublikowane : 2019-12-31


Wielgosz Łukasz. (2019). Bezpartyjna wolność i bezpartyjne zniewolenie. Rywalizacja polityczna w stanach bezpartyjnych. Studia Politicae Universitatis Silesiensis, 27, 79-99. https://doi.org/10.31261/SPUS.2019.27.04

Łukasz Wielgosz  lukaswielgosz@gmail.com
doktorant  Polska
https://orcid.org/0000-0002-9171-1152

Łukasz Wielgosz, mgr, doktorant nauk o polityce na Uniwersytecie Śląskim, absolwent politologii oraz doradztwa politycznego i publicznego. Jego zainteresowania badawcze koncentrują się wokół zagadnień związanych z polskim systemem politycznym oraz decydowaniem politycznym.






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).