Una città dai mille volti. L’immagine di Napoli nelle opere di Zygmunt Krasiński [Miasto o wielu twarzach. Obraz Neapolu w twórczości Zygmunta Krasińskiego]
Abstrakt
Już wielu badaczy zauważało, że choć Krasiński był przywiązany do Włoch, to jego związek z italską ziemią nie zawsze miał jednakowe natężenie i podlegał on wielu wahaniom i zmianom. Artykuł ma na celu pokazanie tego złożonego związku, pogłębiając szczególnie rozumienie niejednoznacznej relacji poety z Włochami, a zwłaszcza z Neapolem – miastem o wielu twarzach, gdzie mieszkała jego ukochana Delfina Potocka. Ten trudny „związek z miastem” uwidacznia się w korespondencji i twórczości Krasińskiego. Neapol pozostawał emblematyczny, bo to miasto, które z jednej strony jawiło się jako tło rajskiego, idealnego do życia i tworzenia miejsca, pozwalającego odczuwać miłość do ukochanej kobiety, z drugiej zaś strony było miejscem nie do zniesienia, w którym poeta niechętnie przebywał. Najprawdopodobniej na ten dualistyczny obraz Włoch wpłynęły ówczesne problemy społeczno-polityczne miasta, ale przede wszystkim kwestie osobiste – wewnętrzne uczucia i nastroje samego Krasińskiego.
Słowa kluczowe
Zygmunt Krasiński; Neapol; dzikie południe; ambiwalentny wizerunek; Boska komedia
Bibliografia
Letteratura primaria
Krasiński Zygmunt (1882): Listy Zygmunta Krasińskiego do Konstantego Gaszyńskiego. Z przedmową J.I. Kraszewskiego, z portretem autora. Lwów.
Krasiński Zygmunt (1922): Pisma Zygmunta Krasińskiego. Wydał, objaśnił i wstępem poprzedził J. Kallenbach. T. 3. Warszawa.
Krasiński Zygmunt (1973): Dzieła literackie. Oprac. P. Hertz. T. 3. Warszawa.
Krasiński Zygmunt (1975): Listy do Delfiny Potockiej. Oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski. Warszawa.
Krasiński Zygmunt (1988): Listy do Augusta Cieszkowskiego, Edwarda Jaroszyńskiego, Bronisława Trentowskiego. Oprac. i wstępem poprzedził Z. Sudolski. Warszawa.
Krasiński Zygmunt (1991): Listy do różnych adresatów. Oprac. i wstępem opatrzył Z. Sudolski. Warszawa.
Krasiński Zygmunt (1997): Do Wincentego Krasińskiego, ojca. 1831, Genewa, 14 maja. W: Z. Sudolski: Polski list romantyczny. Kraków.
Krasiński Zygmunt (2008): Lettere dall’Italia. Il Sud. “Biblioteca del Viaggio in Italia «Testi-Giano»”. A cura di I. Dorota. Vol. 1. Moncalieri.
Norwid Kamil Cyprian (1971): Pisma wszystkie. Zebrał, tekst ustalił, wstępem i uwagami krytycznymi opatrzył J.W. Gomulicki. T. 3: Poematy. Warszawa.
Letteratura secondaria
Barycz Henryk (1965): Podróże polskie do Neapolu w XV–XVIII wieku. W: Idem: Spojrzenie w przeszłość polsko-włoską. Wrocław.
Bersano Begey Marina (1932): Pagine di vita e d’arte romana in Sigismondo Krasiński. Roma.
Chrzanowski Ignacy (1959): Osobowość Krasińskiego. W: Krasiński żywy. Książka zbiorowa wydana staraniem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Krasiński Alive: A Symposium Published by the Association of Polish Writers Abroad). Red. W. Günther. Londyn.
De Carlo Andrea Fernando (2016): Między piekłem a niebem. Postrzeganie „Boskiej komedii” Dantego przez Zygmunta Krasińskiego i Józefa Ignacego Kraszewskiego. W: Krasiński i Kraszewski wobec europejskiego romantyzmu i dylematów XIX wieku. W dwustulecie urodzin pisarzy. Red. M. Junkiert, W. Ratajczak, T. Sobieraj. Poznań.
De Carlo Andrea Fernando (2017): Il canto di Partenope. Il mito di Napoli nella letteratura polacca tra la fine del XIX secolo e l’inizio del XX secolo. In: Polska i Włochy w dialogu kultur / La Polonia e l’Italia nel dialogo delle culture. Red. L. Masi, E. Nicewicz-Staszowska, J. Pietrzak-Thébault, M. Woźniewska-Działak. Warszawa.
Dorota Iwona (2006): Hrabia Zygmunt i „Królowa mórz”. Wenecja w epistolografii Zygmunta Krasińskiego. „Studi slavistici”, n. III.
Dorota Iwona (2007): Mediolan w korespondencji Zygmunta Krasińskiego. „Postscriptum”, n. 1.
Fieguth Rolf (2010): Trzy przedmowy: reakcje Słowackiego i Norwida na „Irydiona” Krasińskiego. „Słupskie Prace Filologiczne. Seria Filologia Polska”, n. 8.
Fieguth Rolf (2016): Nawiązania do Krasińskiego w poematach i cyklach Cypriana Norwida (od „Pompei” do „Vade-mecum”). W: Krasiński i Kraszewski wobec europejskiego romantyzmu i dylematów XIX wieku. W dwustulecie urodzin pisarzy. Red. M. Junkiert, W. Ratajczak, T. Sobieraj. Poznań.
Fino Lucio (2001): Napoli romantica. Stampe, acquerelli, disegni e ricordi di viaggiatori stranieri (1820–1850). Napoli.
Fino Lucio (2014): Donne del Grand Tour a Napoli e dintorni. Tra il XVIII e il XIX secolo. Napoli.
Galanti Giuseppe Maria (1838): Napoli e contorni. Nuova edizione interamente riformata dall’Abate Luigi Galanti. Napoli.
Gradkowski Henryk (2010): O „Przedmowie” do „Trzech myśli pozostałych po śp. Henryku Ligenzie” Zygmunta Krasińskiego. W: Romantyczne przemowy i przedmowy. Red. J. Lyszczyna, M. Bąk. Katowice.
Gutowski Wojciech (1999): Symbolika urbanistyczna w literaturze polskiego modernizmu. W: Idem: Mit – eros – sacrum. Sytuacje młodopolskie. Bydgoszcz.
Janion Maria (1980): Krasiński – Mielikowski – Ligenza. „Pamiętnik Literacki”, z. 3.
Kamionka-Straszakowa Janina (2000): Wizjonerstwo Krasińskiego – utopia i dystopia. W: Piekło miłości. W 140. rocznicę śmierci Zygmunta Krasińskiego. Red. J. Rohoziński. Pułtusk.
Kowalczyk Małgorzata Ewa (2005): Obraz Włoch w polskim piśmiennictwie geograficznym i podróżniczym osiemnastego wieku. Toruń.
Kowalczykowa Alina (1982): Pejzaż romantyczny. Kraków.
Królikiewicz Grażyna (1993): Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny. Kraków.
Mann Maurycy (1926): Echa włoskie w poezji Adama Asnyka. Warszawa.
Marchesani Pietro (1971): Krasiński in Italia. “Aevum”, n. 5–6.
Maver Giovanni (1946): Słowo wstępne. W: Idem: Podróże polskich pisarzy do Włoch. Rzym.
Nawarecki Aleksander (2006): “Il nostro popolo è come la lava”. I romantici polacchi all’ombra del Vesuvio. In: Genius loci. Napoli, un fenomeno della cultura, storia e natura del mondo. A cura di T. Lewandowska-Wilkoń, T. Sławek, U. Cinque. Vol. 1. Napoli.
Piekut Stanisław (1959): Sigismondo Krasiński e l’Italia del Risorgimento. In: Annali. Sezione slava. Ed. L. Pacini, N. Minissi. Vol. 2. Napoli.
Piekut Stanisław (1962): Zygmunt Krasiński and Italy. „The Polish Review”, n. 2. T. 7.
Pietrzak-Thébault Joanna (2008): Il mito di Roma – millenarismo o „turismo storico” (Mickiewicz, Krasiński, Słowacki, Norwid). W: La tradizione italiana nella vita intellettuale ed artistica in Europa centrale e orientale. Red. P. Salwa, D. Facca. Warszawa.
Płaszczewska Olga (2003): Wizja Włoch w polskiej i francuskiej literaturze okresu romantyzmu (1800–1850). Kraków.
Rymkiewicz Jarosław Marek (1989): Juliusz Słowacki pyta o godzinę. Warszawa.
Sławek Tadeusz (2006): Vedi Napoli, e puoi muori! Napoli e il genius loci. In: Genius loci. Napoli, un fenomeno della cultura, storia e natura del mondo. A cura di T. Lewandowska-Wilkoń, T. Sławek, U. Cinque. Vol. 1. Napoli.
Sudolski Zbigniew (2001): Zygmunt Krasiński jako człowiek. W: Zygmunt Krasiński – nowe spojrzenia. Red. G. Halkiewicz-Sojak, B. Burdziej. Toruń.
Szargot Maciej (2020): „Kochany Poeto Ruin…”. Łódź.
Śniedziewski Piotr (2015): Elegijna świadomość romantyków. Gdańsk.
Tylusińska-Kowalska Anna (2012): Viaggiatori polacchi in Sicilia e a Malta tra ’500 e ’800. A cura di M. Tropea. Caltanissetta.
Weintraub Wiktor (1977): Dookoła „Legendy” Krasińskiego (Krasiński i Lamennais). W: Idem: Od Reja do Boya. Warszawa.
Wilkoń Teresa (2005): Napoli nella poesia polacca. XIX ed inizio XX secolo. Napoli.
Wilkoń Teresa (2006): Nimfy oko błękitne. Obrazy Neapolu w polskiej poezji XIX i XX wieku. Katowice.
Università degli Studi di Napoli „L’Orientale” Włochy
http://orcid.org/0000-0001-9116-8308
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
