O anatomii radości – w archiwum
Abstrakt
Joy as a destabilizing, unpredictable, and ephemeral emotion, laden with ethical dimensions, can also manifest itself as a consequence of intellectual engagement (Misrahi, Lénoir). Pleasure, joy, happiness are recurrent themes in the literature of scholars delving into the intricate realm of “recalcitrant” manuscripts. Drawing upon examples from Agamben, Corti, Farge, Grésillon, and Zweig, this article delineates a phenomenology of joy within archival contexts. From the anticipation of receiving the “living material”
of a manuscript to the “slow and unprofitable” process of transcribing the “intimate signs” of writing, and through the act of reading where “passion and reason” intertwine, the experience of joy can astonish those who immerse themselves in the traces of others’ words, within the perpetually unfolding vistas of archival papers, like a universe in miniature.
Słowa kluczowe
radość; archiwum; manuskrypty; krytyka genetyczna; Misrahi; Lénoir; Agamben; Corti; Farge; Grésillon; Zweig
Bibliografia
Agamben Giorgio (2013): Idea della prosa. Quodlibet, Macerata.
Agamben Giorgio (2017a): Autoritratto nello studio. Nottetempo, Milano.
Agamben Giorgio (2017b): Che cosa resta? [Una voce. Rubrica di Giorgio Agamben. Quodlibet]. https://www.quodlibet.it/giorgio-agamben-che-cosa-resta [dostęp: 4.06.2024].
Biblia tysiąclecia (2003). Wydawnictwo Pallottinum, Poznań.
Borges Jorge Luis (1985): Tutte le opere. A cura di D. Porzio, vol. II. Mondadori, Milano.
Citko Henryk, oprac. (2008): Archiwum Zbigniewa Herberta. Inwentarz. Biblioteka Narodowa, Warszawa.
Corti Maria (2022 [1997]): Ombre dal fondo. Einaudi, Torino.
Czapscy Józef i Maria, Herbertowie Katarzyna i Zbigniew (2017): Korespondencja. Odczytał i przypisami opatrzył J. Strzałka. Zeszyty Literackie, Warszawa.
Derrida Jacques (2016): Gorączka Archiwum. Impresja freudowska. Przeł. J. Momro. IBL, Warszawa.
Farge Arlette (1989): Le goût de l’archive. In: La librairie du XXe siécle. Collection dirigée par M. Olender. Éditions du Seuil, Lonrai (Orne).
Ferrer Daniel (2007): La toque de Clementis: rétroaction et rémanence dans les processus génétiques, Item. http://www.item.ens.fr/articles-en-ligne/la-toque-de-clementis-retroaction-et-remanence-dans-les-proc/ [dostęp: 4.06.2024].
Ferrer Daniel (2009): Quelques remarques sur le couple intertextualité-genèse, Item. http://www.item.ens.fr/articles-en-ligne/quelques-remarques-sur-le-couple-enonciationgenese/ [dostęp: 4.05.2024].
Franaszek Andrzej (2018a): Herbert. Biografia. T. 1: Niepokój. Znak, Kraków.
Franaszek Andrzej (2018b): Herbert. Biografia. T. 2: Pan Cogito. Znak, Kraków.
Gardini Nicola (2009): I baroni. Feltrinelli, Milano.
Gibellini Pietro (1994): L’edizione critica dell’Alcyone di D’Annunzio. In: I sentieri della creazione. Tracce, traiettorie, modelli / Les sentiers de la création. Traces, trajectories, modeles. A cura di M.T. Giaveri, A. Grésillon. Edizioni Diabasis, Reggio Emilia, s. 139–156.
Grésillon Almuth (2006): Raturer, rater, rayer, éradiquer, radier, irradier, Item. http://www.item.ens.fr/articles-en-ligne/raturer-rater-rayer-eradiquer-radier-irradier/ [dostęp: 4.06.2024].
Grésillon Almuth (2008): La mise en œuvre. Itinéraires génétiques. CNRS Éditions, Paris.
Grésillon Almuth (2016): Èlémentes de critique génétique, Lire les manuscrits modernes. CNRS Éditions, Paris.
Herbert Zbigniew (2008): Wiersze zebrane. Oprac. R. Krynicki. Wydawnictwo a5, Kraków.
Lenoir Frédéric (2016): O szczęściu. Podróż filozoficzna. Przeł. W. Prażuch. Amber, Warszawa, EPUB.
Lenoir Frédéric (2017): La forza della gioia. Trad. A.M. Lorusso. La nave di Teseo, Milano, KINDLE, EPUB.
Misrahi Robert (2013): La felicità. Saggio sulla gioia. Trad. A. Rizzi. Lit Edizioni, Roma, KINDLE.
Rosiek Stanisław (2017): Archiwum „pisarza bez archiwum”. Rękopisy Brunona Schulza. W: Archiwa i bruliony pisarzy. Odkrywanie. Red. M. Prussak, P. Bem, Ł. Cybulski. IBL, Warszawa (Filologia XXI Wieku).
Watt Smith Tiffany (2015a): Atlante delle emozioni umane. Trad. V. Bellocchio. UTET, Milano.
Watt Smith Tiffany (2015b): The Book of Human Emotions. An Encyclopedia of Feeling from Anger to Wanderlust. Profile Books Wellcome Collection, London, KINDLE.
Willemart Philippe (2007): Critique génétique: pratiques et théorie. L’œuvre et la psyché, L’Harmattan, Paris.
Zohn Harry (1952): Stefan Zweig as a Collector of Manuscripts. „The German Quarterly”, Vol. 25, no, 3, s. 182–191.
Zweig Stefan (1942): Declaracão. The National Library of Israel. https://www.nli.org.il/en/archives/NNL_ARCHIVE_AL990035206680205171/NLI#$FL81793613 [dostęp: 4.06.2024].
Zweig Stefan (2015): Świat wczorajszy. Wspomnienia pewnego Europejczyka. Przeł. M. Wisłowska. PIW, Warszawa.
Uniwersytet Ca' Foscari w Wenecji Włochy
https://orcid.org/0000-0003-2203-7210
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
