Bona Sforza d’Aragona i rola mody w kształtowaniu jej wizerunku

Agnieszka Bender

doi:10.31261/FLPI.2020.02.03

Published: 2020-06-30

No. 2 (2020)

Bona Sforza d’Aragon and the Role of Fashion in Creating Her Image

Agnieszka Bender

Section: Articles and Studies

https://doi.org/10.31261/FLPI.2020.02.03

Abstract

The main goal of the article is to examine how queen Bona Sforza’s taste and interest in fashion has been influenced by her nearest milieu – including her mother, Isabella of Aragon – since her childhood in Italy and until her arrival in Poland. In the first part of the text, the author seeks to obtain an answer to the question of how the Renaissance fashion could influence Bona’s look and garments. The author proposes her own translations of several sources which shed new light on the subject. The description of wedding celebrations written by Giuliano Passero, Giuliano Passero cittadino napoletano o sia prima pubblicazione in istampa, delle Storie in forma di Giornali (Napoli, 1785) is especially important for this article. The new translation of this text differs occasionally from that published by Władysław Pociecha several years ago. In the second part of this article, the author analyses ceremonial dress and jewellery which we can see on the earliest preserved portrait of Bona, painted most likely in Italy, around 1518. The woodcut, included in Jost Ludwik Decjusz’s De Sigismundi regis temporibus liber III in 1521, could not precisely depict the facial features and details of the young queen’s apparel.

Keywords:

Bona Sforza of Aragon , Renaissance fashion , Isabella of Aragon , Giuliano Passero , woodcut , jewellery

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Bender, A. (2020). Bona Sforza d’Aragon and the Role of Fashion in Creating Her Image. Fabrica Litterarum Polono-Italica, (2), 33–52. https://doi.org/10.31261/FLPI.2020.02.03

Cited by / Share

References

Amelang James S. (1998): The Flight of Icarus. Artisan Autobiography in Early Modern Europe. Stanford.
Google Scholar

Bartkiewicz Magdalena (1979): Polski ubiór do 1864 roku. Wrocław.
Google Scholar

Barycz Henryk (1969): Bona Sforza regina di Polonia. In: Dizionario Biografico degli Italiani. Vol. 11. Roma. Online: http://www.treccani.it/enciclopedia/bona-sforza -regina-di-polonia_%28Dizionario-Biografico%29/ [dostęp: 3.11.2017].
Google Scholar

Bellonci Maria (1991): Lucrèce Borgia. Bruxelles.
Google Scholar

Bender Agnieszka (1992): Złocone kurdybany w Polsce. Z problematyki importu wyrobów artystycznych. Lublin.
Google Scholar

Bender Agnieszka (2004): Tapiserie w dawnej Rzeczypospolitej. Lublin.
Google Scholar

Bender Agnieszka (2018): Tydzień Kultury Włosko-Polskiej w Bari. 500. rocznica ślubu Bony Sforza. „Polonia Włoska. Biuletyn Informacyjny”, R. 23, nr 1–2.
Google Scholar

Bertoni Giulio (1918): Una putina de legno e di Lucrezia Borgia. “Archivum Romanicum”. Vol. 2.
Google Scholar

Besala Jerzy (2012): Zygmunt Stary i Bona Sforza. Poznań.
Google Scholar

Bik Katarzyna (2019): Najdroższa. Podwójne życie Damy z gronostajem. Kraków.
Google Scholar

Blumówna Helena (1954): O pierwszych portretach świeckich w krakowskich drukach renesansowych. „Rozprawy i Sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie”, 2 (1952).
Google Scholar

Bogucka Maria (1998): Bona Sforza. Wrocław.
Google Scholar

Bona Sforza królowa Polski księżna Bari. Wystawa w Zamku Królewskim na Wawelu 14 września–19 listopada 2000. Kraków 2000.
Google Scholar

Boucher François (1983): Histoire du costume. En occident de l’antiquité à nos jours. Paris.
Google Scholar

Calò Mariani Maria Stella (2005): Bona Sforza i księstwo Bari. W: Giornata della cultura polacca. Dzień kultury polskiej. Bari.
Google Scholar

Carmignano Colantonio (2018): Viaggio della Serenissima S. Bona Regina in Polonia. A cura di Andrea Coelli con una nota introduttiva di Luigi Marinelli. Roma.
Google Scholar

Chiappara Soria Isabella (2016): La moda nelle corti italiane 1490–1500. Online: https://www.saladelcembalo.org/musicabito/italia1490.html [dostęp: 12.02.2020].
Google Scholar

Chłędowski Kazimierz (1932): Królowa Bona. Lwów.
Google Scholar

Cioffari Gerardo (2000): Bona Sforza: donna del Rinascimento tra Italia e Polonia. Bari.
Google Scholar

Croce Benedetto (1949): La Spagna nella vita italiana durante la Rinascenza. Bari.
Google Scholar

D’arbitrio Nicoletta (2009): I borghi e le strade delle arti di Napoli. I gioielli e i tessuti d’oro e d’argento dei maestri dell’arte. Napoli.
Google Scholar

Di Giacomo Salvatore (1897): Bona Sforza à Naples. Étude sur les moeur somptuaires italiennes au commencement du XVIe siècle. „Gazette des Beaux-Arts”, cz. 1 [listopad].
Google Scholar

Di Giacomo Salvatore (1898): Bona Sforza à Naples, Étude sur les moeur somptuaires italiennes au commencement du XVIe siècle. „Gazette des Beaux-Arts”, cz. 2 [maj].
Google Scholar

Franzon Serena (2011): I gioielli da capo nelle raffigurazioni quatrocentesche della Vergine Maria. „OADI Rivista dell’Osservatorio per le Arti Decorative in Italia”, nr 1. Online: https://vdocuments.mx/oadi3.html [dostęp: 5.03.2020].
Google Scholar

Gnignera Elisabetta (2014): Cecilia o la dama con l’ermelino. Abbigliamento e iconografia: nuove scoperte, cz. I, „Instoria”, nr 81. Online: http://www.instoria.it/home/dama_ermelino_nuove_scoperte_l.htm [dostęp: 4.02.2019].
Google Scholar

Hennel-Bernasikowa Maria (2000): Arrasy królowej Bony/Gli arazzi della Regina Bona. In: Bona Sforza. Regina di Polonia e duchesa di Bari. Catalogo della mostra. Parte I. Ed. M.S. Carlo Mariani, G. Dibenedetto. Roma.
Google Scholar

Kulski Jerzy K. (2018): The Mona Lisa Portrait: Leonardo’s Personal and Political Tribute to Isabella Aragon Sforza, the Duchess of Milan. „International Journal of Art and Art History”, Vol. 6, nr 2. Online: https://www.researchgate.net/publication/331087584_5MonaLisa [dostęp: 4.02.2019].
Google Scholar

La Barbera Marina (2010): Il costume in Sicilia nella seconda metà del Cinquecento. „OADI Rivista dell’Osservatorio per le Arti Decorative in Italia”, nr 1. http://www1.unipa.it/oadi/oadiriv/?page_id=200 [dostęp: 5.03.2020].
Google Scholar

Letkiewicz Ewa (2006): Klejnoty w Polsce. Czasy ostatnich Jagiellonów i Wazów. Lublin.
Google Scholar

Marinelli Luigi (2018): Una primavera di 500 anni fa… In: C. Carmignano, Viaggio della Serenissima S. Bona Regina in Polonia. A cura di Andrea Coelli con una nota introduttiva di Luigi Marinelli. Roma.
Google Scholar

Musella Guida Silvana (2009–2011): La veste come segno di appartenenza dinastica nella Napoli di primo Cinquecento. „Confronto: studi e ricerche di storia dell’arte europea”, nr 14–17.
Google Scholar

Nicholl Charles (2012): Leonardo da Vinci. Lot wyobraźni. Tłum. M. i A. Grabowscy. Warszawa.
Google Scholar

Nowacki Dariusz [et al.], red. (2019): Rządzić i olśniewać. Klejnoty i jubilerstwo w Polsce w XVI i XVII wieku. Warszawa.
Google Scholar

Passero Giuliano (1785): Giuliano Passaro cittadino napoletano o sia prima pubblicazione in istampa, delle Storie in forma di Giornali. Napoli.
Google Scholar

Piwocka Magdalena (2008): Ze studiów nad klejnotami królowej Bony. O niektórych precjozach w pośmiertnym inwentarzu mobiliów królowej. W: Dawna i nowsza biżuteria w Polsce. Red. K. Kluczwajd. Toruń.
Google Scholar

Piwocka Magdalena (2012): Jeszcze o kamei z portretem królowej Bony w zbiorach The Metropolitan Museum of Art. W: Całe srebro Rzeczypospolitej Panu Michałowi Gradowskiemu ofiarowane. Red. J. Kriegseisen. Warszawa.
Google Scholar

Piwocka Magdalena (2015): O klejnotach Jagiellonów, a raczej o tym co z nich zostało w rzeczywistości, w archiwaliach i w ikonografii. W: „Chronicon Palatii Magnorum Ducum Lithuaniae”. T. 3. Vilnae.
Google Scholar

Piwocka Magdalena (2019): Klejnoty w Polsce złotego wieku. W: Rządzić i olśniewać. Klejnoty i jubilerstwo w Polsce w XVI i XVII wieku. Red. D. Nowacki [et al.]. Warszawa.
Google Scholar

Piwocka Magdalena, NOWACKI Dariusz (2015a): Jadwiga Jagiellon’s Cascet of 1533. A Source of Primary Importance to Our Knowledge about the Jewels of Polish Jagiellons. „Quaestiones Medii Aevi Novae”, T. 20.
Google Scholar

Piwocka Magdalena, NOWACKI Dariusz (2015b): Najstarsze klejnoty na skrzyneczce Jadwigi Jagiellonki. W: Od klejnotów królewskich po biżuterię ubogą. O biżuterii w Polsce. Materiały z XV Sesji Naukowej z cyklu „Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce” zorganizowanej przez Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki i Międzynarodowe Targi Gdańskie S.A. w Gdańsku w ramach Międzynarodowych Targów Bursztynu, Biżuterii i Kamieni Jubilerskich Amberif (19–22 marca 2014). Red. K. Kluczwajd. Toruń.
Google Scholar

Pociecha Władysław (1949): Królowa Bona (1494–1557), czasy i ludzie odrodzenia. T. 1. Poznań.
Google Scholar

Ptaśnik Jan (1906): Z dziejów kultury włoskiego Krakowa. Kraków.
Google Scholar

Quirini-Popławska Danuta (1973): Działalność Włochów w Polsce w pierwszej połowie XVI wieku na dworze królewskim, w dyplomacji i hierarchii kościelnej. Wrocław.
Google Scholar

Rapelli Paola (2008): Symbole władzy i wielkie dynastie. Warszawa.
Google Scholar

Ruszczycówna Janina (1976): Nieznane portrety ostatnich Jagiellonów. „Rocznik Muzeum Narodowego w Warszawie”, T. 20.
Google Scholar

Sieradzka Anna (2003): Tysiąc lat ubiorów w Polsce. Warszawa.
Google Scholar

Slaski Jan (2004): Bona Sforza e l’italianismo in Polonia. In: Bona Sforza. „Una principessa italiana sul trono di Polonia”, Konferencja zorganizowana dnia 8 maja 2004 na Zamku Sforzów w Mediolanie z okazji wejścia Polski do Unii Europejskiej [Milano].
Google Scholar

Thomas Joe A. (1994): Fabric and Dress in Bronzino’s Portrait of Eleanor of Toledo and Son Giovanni. „Zeitschrift für Kunstgeschichte”, Bd. 57, z. 2.
Google Scholar

Vaglienti Francesca M. (2004): Isabella d’Aragona, duchessa di Milano. In: Dizionario Biografico degli Italiani. Vol. 62. Roma. Online: http://www.treccani.it/enciclopedia/isabella-d-aragona-duchessa-di-milano_(Dizionario-Biografico) [dostęp: 3.11.2017].
Google Scholar

Vigier Françoise (1998): Les devises éphémères dans Questión de amor (1re éd. Valance, 1513). In: Problèmes interculturels en Europe XVe–XVIIIe siècles. Ed. E. Baumgartner, A. Fiorato, A. Redondo. Paris.
Google Scholar

Wrede Marek (1992): Królowa Bona. Między Włochami a Polską. Warszawa.
Google Scholar

Żygulski jun. Zdzisław (1969): Ze studiów nad Damą z gronostajem. Styl ubioru i węzły u Leonarda. „Biuletyn Historii Sztuki”, T. 31, nr 1.
Google Scholar

Netografia
Google Scholar

https://it.wikipedia.org/wiki/Isabella_d%27Aragona_(1470-1524) [dostęp: 4.02.2019].
Google Scholar

https://www.google.com/search?client=firefox-b-d&q=nuovi-studi-sulla-gioconda-monna-lisa-era-napoletana-la-sua-probabile-identita [dostęp: 24.02.2019].
Google Scholar

Agnieszka Bender

a.bender@uksw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-0432-7436

Affiliation:

Cardinal Wyszyński University in Warsaw Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

art historian, diplomat, professor at the John Paul II Catholic University of Lublin and the head of the Department of Artistic Culture (since 2006), professor at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw and the head of the Department of Artistic Culture (since 2009). She specialises in Renaissance and Baroque art, decorative arts, and Polish-French and Polish-Italian artistic relationships. She is an author, co-author and editor of nearly a hundred academic papers (e.g. Złocone kurdybany w Polsce. Lublin 1992; Tapiserie w dawnej Rzeczypospolitej. Lublin 2004). She is a member of many Polish and international scientific societies and a scholar at Scuola Storica Italo-Polacca at Istituto Sturzo in Rome, The Attingham Society in London, Centre International d’Etude des Textiles Anciens in Lyon, Katholieke Universiteit Leuven. In 2012–2016 she was the Deputy Dean of the Faculty of History and Social Sciences, and in 2016–2018 Director of the Polish Institute in Rome. Since 2019 she has worked at The Cultural Studies Institute at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw.

No. 2 (2020)
Published: 2020-06-30

eISSN: 2658-185X

10.31261/FLPI

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit