Opublikowane: 2020-04-16

Instytucja zwierzchnika sądowo-karnego jako dysponenta sądu polowego w Wojsku Polskim w latach wojen o granice Rzeczypospolitej 1918—1921

Leszek Kania Logo ORCID
Dział: Rozprawy i artykuły
https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.26

Abstrakt

Instytucja zwierzchnika sądowo-karnego występująca w modelu ustrojowym sądownictwa polowego w Wojsku Polskim w latach 1918-1921 została przejęta z audytoriatów armii zaborczych. Dowódcy związków operacyjnych ( armii lub frontów ) pełnili funkcję zwierzchników sądowo-karnych dla wszystkich sądów zlokalizowanych w dowództwach wielkich jednostek lub na swoim obszarze operacyjnym, dla stanu osobowego związku operacyjnego i ludności cywilnej na obszarze operacyjnym. Dowódca związku operacyjnego, grupy operacyjnej lub Okręgu Etapu, mógł zażądać od podległego mu referenta prawnego lub dowódcy wielkiej jednostki jako jej zwierzchnika sądowo-karnego wdrożenia śledztwa wstępnego lub dochodzenia w każdej sprawie. Miał też prawo zatwierdzania lub odmowy zatwierdzania zapadłych wyroków sądów polowych, zaś w krytycznym momencie wojny w 1920 r. również prawo do samodzielnego kształtowania kar sądowych wobec oficerów i żołnierzy WP. Zwierzchnicy sądowo-karni zastępowali sądy II instancji w procesie kontroli wyroków sądowych, zaś wyposażenie dowódców wojskowych w te uprawnienia były podyktowane koniecznością egzekwowania posłuszeństwa rozkazom i potrzebami kształtowania dyscypliny wojskowej. Praktyka sądów polowych wskazuje na to, że zwierzchnicy sądowo-karni szczebla operacyjnego wykonywali swoje uprawnienia sądowe poprzez referaty sądowo-prawne, a przedkładane im opinie prawników wojskowych były honorowane i respektowane. Zdaniem referentów prawnych było pełnienie roli pasa transmisyjnego między Szefostwem Sądownictwa Polowego ND WP i dowódcami związków operacyjnych a sądami polowymi w terenie oraz obsługa prawna dowództw armii i etapów.. Ten system sądownictwa „w polu” mimo okresowych trudności sprawdził się w latach wojen o granice odrodzonej Rzeczypospolitej 

Pobierz pliki

Zasady cytowania

Kania, L. (2020). Instytucja zwierzchnika sądowo-karnego jako dysponenta sądu polowego w Wojsku Polskim w latach wojen o granice Rzeczypospolitej 1918—1921. Z Dziejów Prawa, 12, 435–458. https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.26

Cited by / Share

Tom 12 (2019)
Opublikowane: 2020-04-16


ISSN: 1898-6986
eISSN: 2353-9879

Wydawca
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Ta strona używa pliki cookie dla prawidłowego działania, aby korzystać w pełni z portalu należy zaakceptować pliki cookie.