Założenia polityczno-kryminalne kodeksu karnego z 1969 r. i ich realizacja w praktyce w latach 1970—1980

Mirosława Melezini

doi:10.31261/ZDP.2019.20.50

Published: 2020-04-16

Vol. 12 (2019)

Political and criminal assumptions of the Penal Code of 1969 and their implementation in practice in the years 1970—1980

Mirosława Melezini

Section: Rozprawy i artykuły

https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.50

Abstract

The subject of discussion is the issue of the implementation of political and crimi- nal assumptions of the Criminal Code of 1969 in the practice of the justice system in the years 1970—1980. The starting point of the analysis are the basic ideas concerning criminal policy adopted by the Criminal Code of 1969, i.e. stratification of crimes and polarisation of criminal responsibility, and the related striving to limit the scope of short-term imprisonment. In this context, in further considerations, statutory solutions — which were to implement the assump- tions adopted by the Criminal Code — have been discussed, and an important role in shaping current criminal policy of the guidelines for the judiciary and judicial practice, adopted by the Supreme Court, has been pointed out. The findings have served as a basis for the confrontation of political and criminal assumptions of the Penal Code of 1969 with judicial practice. For this purpose, findings have been made concerning the structure of the measures of penal reaction adjudicated for crimes prosecuted by public indictment in the years 1970—1980, the dimension of absolute imprisonment in 1970, 1975 and 1980, and the effects of the penal policy implemented in the form of the size of the prison population in the years 1970—1980. The presented picture of the practices has allowed to formulate several conclusions. It has turned out that the idea of polarisation of liability and the related aspiration to significantly reduce the use of absolute im- prisonment for non-custodian penalties was not achieved, and as a result of elimination of the shortest penalties (up to 3 months) and limitation of the use of short-term imprisonment penal- ties, the sentences imposed were significantly extended. The result of the conducted penal policy was a very significant size of the prison population, which confirmed that the penal policy was excessively repressive.

Keywords:

Penal Code of 1969, judicial practice, imprisonment, polarisation of responsibility, penal policy, prison population

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Melezini, M. (2020). Political and criminal assumptions of the Penal Code of 1969 and their implementation in practice in the years 1970—1980. Z Dziejów Prawa, 12, 895–912. https://doi.org/10.31261/ZDP.2019.20.50

Cited by / Share

References

Akty normatywne
Google Scholar

Dekret z dnia 19.07.1977 r. o amnestii (Dz.U. 1977, nr 24, poz. 102).
Google Scholar

Uchwała pełnego składu Izby Karnej SN z dnia 30.05.1979 r. (VII KZP 31/77). Wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w sprawie wymiaru kary za przestępstwa zagrożone przemiennie zasadniczą karą pozbawienia wolności, ograniczenia wolności lub grzywną. „Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa” (dalej: OSN KW) 1979, z. 7—8, poz. 77.
Google Scholar

Uchwała połączonych Izb Karnej i Wojskowej SN z dnia 17.10.1979 r. (VII KZP 32/78).
Google Scholar

Zalecenia kierunkowe w sprawie niektórych nieprawidłowości w orzecznictwie sądów w sprawach karnych. OSN KW 1979, z. 11—12, poz. 110.
Google Scholar

Uchwała połączonych Izb Karnej i Wojskowej SN z dnia 22.12.1978 r. (VII KZP 23/77). Wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w sprawie prawidłowego stosowania przepisów dotyczących przestępstw popełnionych w warunkach recydywy. OSN KW 1979, z. 1—9, poz. 1.
Google Scholar

Uchwała połączonych Izb Karnej i Wojskowej SN z dnia 26.09.1975 r. (VI KZP 14/75).
Google Scholar

Wytyczne wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej w zakresie prawidłowego orzekania kar za przestępstwa zagarnięcia mienia społecznego znacznej wartości. OSN KW 1975, z. 10—11, poz. 134.
Google Scholar

Uchwała Rady Państwa z dnia 12.12.1981 r. w sprawie wprowadzenia stanu wojennego ze względu na bezpieczeństwo państwa (Dz.U. 1981, nr 29, poz. 155).
Google Scholar

Ustawa z dnia 18.07.1974 r. o amnestii (Dz.U. 1974, nr 27, poz. 159).
Google Scholar

Ustawa z dnia 19.04.1969 r. — Kodeks karny (Dz.U. 1969 nr 13, poz. 94).
Google Scholar

Ustawa z dnia 20.05.1971 r. — Kodeks wykroczeń (Dz.U. 1971, nr 12, poz. 114—118). Ustawa z dnia 21.07.1969 r. o amnestii (Dz.U. 1969, nr 21, poz. 151).
Google Scholar

Źródła
Google Scholar

„Rocznik Statystyczny” 1976.
Google Scholar

„Rocznik Statystyczny” 1978.
Google Scholar

„Rocznik Statystyczny” 1980.
Google Scholar

„Rocznik Statystyczny” 1981.
Google Scholar

Literatura
Google Scholar

Andrejew I.: Polskie prawo karne w zarysie. Warszawa 1976.
Google Scholar

Andrejew I.: Reforma prawa karnego. „Państwo i Prawo” 1981, nr 7.
Google Scholar

Andrejew I., Świda W., Wolter W.: Kodeks karny z komentarzem. Warszawa 1973.
Google Scholar

Bafia J.: Działalność ustawodawcza Ministerstwa Sprawiedliwości w 25-leciu Polski Ludowej. W: XXV lat wymiaru sprawiedliwości PRL. Warszawa 1969.
Google Scholar

Bafia J.: Kara grzywny w kodeksie karnym. „Nowe Prawo” 1970, nr 10.
Google Scholar

Bafia J.: Polskie prawo karne. Warszawa 1989.
Google Scholar

Bafia J.: System kar i zasady ich orzekania. Przestępstwa gospodarcze. Formy oskarżenia oraz rodzaje oskarżycieli w nowym ustawodawstwie karnym. Warszawa 1970. Bafia J.: Wzbogacenie środków zwalczania drobnej przęstępczości. „Państwo i Prawo”, nr 4—5.
Google Scholar

Bafia J., Mioduski K., Siewierski M.: Kodeks karny. Komentarz. Warszawa 1977. Bałandynowicz A.: Nadzór ochronny i ośrodek przystosowania społecznego — czy środki zabezpieczające? „Studia Kryminologiczne, Kryminalistyczne i Penitencjarne” 1979, T. 9.
Google Scholar

Bednarzak J.: Odmienności i nowości w amnestiach z 1974 r. i 1977 r. „Nowe Prawo”, nr 11—12.
Google Scholar

Bojarski T.: Niektóre problemy polityki kryminalnej w Polsce. W: Problemy ewolucji prawa karnego. Red. T. Bojarski. Lublin 1990.
Google Scholar

Buchała K.: Polityka karna w latach 1970—1975 na tle ogólnych zasad wymiaru kary. „Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego” 1978, nr 9.
Google Scholar

Buchała K.: Prawo karne. Warszawa 1980.
Google Scholar

Bulenda T., Hołda A., Rzepliński A.: Prawa człowieka a zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie w polskim prawie i praktyce jego stosowania. W: Zatrzymanie i tymczasowe aresztowanie a prawa człowieka. Red. Z. Hołda, A. Rzepliński. Lublin 1992.
Google Scholar

Cieślak M.: Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia. Warszawa 1990.
Google Scholar

Dukiet-Nagórska T., Lubelski M.J.: Uwagi na temat kształtowania sądowego wymiaru kary w wytycznych wymiaru sprawiedliwości i praktyki sądowej. „Palestra” 1982, nr 1—3.
Google Scholar

Frankowski S.: Wytyczne Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego materialnego — problem otwarty. „Państwo i Prawo” 1971, nr 10.
Google Scholar

Gardocki L.: Wytyczne wymiaru sprawiedliwości czy praktyki sądowej? „Państwo i Prawo” 1980, nr 11.
Google Scholar

Grześkowiak A.: Kara śmierci w polskim prawie karnym. Toruń 1978.
Google Scholar

Jasiński J.: Główne kierunki polityki karnej lat siedemdziesiątych. W: Polityka karna w Polsce. T. I: 1970—1980. Red. J. Skupiński. Wrocław 1989.
Google Scholar

Jasiński J.: Kształtowanie się polityki karnej sądów w latach 1972—1976. „Państwo i Prawo” 1978, nr 2.
Google Scholar

Jasiński J.: Przemiany polityki karnej sądów powszechnych rozwijanej na tle przepisów nowej kodyfikacji karnej (1970—1980). „Archiwum Kryminologii” 1982, T. 7—9.
Google Scholar

Jasiński J.: Punitywność systemów karnych (Kontynuacje). „Państwo i Prawo”, nr 4.
Google Scholar

Leonieni M.: Warunkowe zawieszenie wykonania kary w polskim prawie karnym.
Google Scholar

Analiza ustawy i praktyki sądowej. Warszawa 1974.
Google Scholar

Lityński A.: Historia prawa Polski Ludowej. Warszawa 2008.
Google Scholar

Marek A.: Model polityki karnej na tle projektowanych zmian ustawodawczych. „Państwo i Prawo” 1982, nr 5—6.
Google Scholar

Marek A., Stalewska E.: Wpływ tymczasowego aresztowania na wymiar kary (w świetle badań aktowych). „Palestra” 1982, nr 4—5.
Google Scholar

M e l e z i n i M.: Prawo karne stanu wojennego. „Miscellanea Historico-Iuridica” 2005, T. 3.
Google Scholar

Melezini M.: Punitywność wymiaru sprawiedliwości karnej w Polsce w XX wieku. Białystok 2003.
Google Scholar

Melezini M.: System środków reakcji prawnokarnej. W: System Prawa Karnego. T. 6: Kary i inne środki reakcji prawnokarnej. Red. M. Melezini. Wyd. 2. War- szawa 2016.
Google Scholar

Melezini M.: Środki karne jako instrument polityki kryminalnej. Białystok 2013. Memoriał prawniczego środowiska naukowego złożony dnia 30.X.1980 r. Ministrowi Sprawiedliwości prof. drowi Jerzemu Bafii w sprawie reformy polskiego prawa karnego i dotychczasowej polityki karnej. „Palestra” 1980, nr 11—12.
Google Scholar

Michalski W.: Środki karne bez pozbawienia wolności. „Zeszyty Naukowe Instytutu
Google Scholar

Badania Prawa Sądowego” 1978, nr 9.
Google Scholar

Pawela S.: Tendencje polityki kryminalnej. „Nowe Prawo” 1973, nr 9.
Google Scholar

Pleńska D.: Zagadnienia recydywy w prawie karnym. Warszawa 1974.
Google Scholar

Skupiński J.: Warunkowe skazanie w prawie polskim na tle porównawczym. Warszawa 1992.
Google Scholar

Szwedek E.: Czy Sąd Najwyższy ma rację (o zaleceniach kierunkowych). „Palestra”, nr 1.
Google Scholar

Świda W.: Kodeks karny. Powrót do przestępstwa. W: Prawo karne — nowe kodeksy. Warszawa 1970.
Google Scholar

Świda W.: Prawo karne. Warszawa 1989.
Google Scholar

Uzasadnienie projektu kodeksu karnego. W: Projekt kodeksu karnego oraz Przepisów wprowadzających kodeks karny. Warszawa 1968.
Google Scholar

Waszczyński J.: System kar w projekcie kodeksu karnego z 1968 r. „Palestra” 1968, nr 12.
Google Scholar

Wąsek A.: Refleksje nad zagadnieniami tradycji i postępu w polskim prawie karnym.
Google Scholar

W: Tradycja i postęp w prawie. Red. R. Tokarczyk. Lublin 1983.
Google Scholar

Vol. 12 (2019)
Published: 2020-04-16

ISSN: 1898-6986

eISSN: 2353-9879

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit

Political and criminal assumptions of the Penal Code of 1969 and their implementation in practice in the years 1970—1980

Abstract

Keywords:

Mirosława Melezini

Information