Jaka pedagogika krytyczna jest (nie)możliwa w Polsce i dlaczego? (Esej metakrytyczny z Henrym A. Giroux w tle)

Lech Witkowski

doi:10.31261/CHOWANNA.2020.54.06

Opublikowane: 2020-06-29

Nr 1(54) (2020)

Jaka pedagogika krytyczna jest (nie)możliwa w Polsce i dlaczego? (Esej metakrytyczny z Henrym A. Giroux w tle)

Lech Witkowski

Dział: Studia i Eseje

https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2020.54.06

Abstrakt

The text undertakes the problematics situated between modernity and tradition regarding the reception of H.A. Giroux’s works in Poland, in a view of furthering the study of pedagogy and educational praxis. First, the author outlines the beginnings of openness towards critical pedagogy. What is underscored here is the 1980s’ main inspiration drawn from the resistance paradigm. Then, the author proceeds to the current state of Giroux’s reception in Poland. He illustrates differences among particular examples and levels of the said reception of Giroux’s pedagogy and of the scholar’s theoretical background. The emphasized disputes pertain especially to transcending metaphysics and relativism as a challenge faced by hermeneutical criticism and critical hermeneutics. Additionally, the “critical” horizon of the main handbook of pedagogy used in Polish universities is discussed. The author point to the wasteful efforts at instigating the breakthrough in the reception of critical pedagogy and he exemplifies them by an instance of misbegotten analysis of the allegedly delayed critical pedagogy of work. As a particularly positive example the author presents a new effort at developing critical hermeneutics (and radical praxis) for pedagogy by Andrzej Wierciński. In the concluding part written “in lieu
of conclusions,” four lists of critical problems’ dislocations are provided; the problems are both convergent and related to one another, thereby redefining current research objectives and pertain to practical applications in educational praxis.

Słowa kluczowe:

critical pedagogy , reception , resistance , reproduction

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Witkowski, L. (2020). Jaka pedagogika krytyczna jest (nie)możliwa w Polsce i dlaczego? (Esej metakrytyczny z Henrym A. Giroux w tle). Chowanna, (1(54), 1–40. https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2020.54.06

Cited by / Share

Bibliografia

Aronowitz S., Giroux H.A.: Postmodern Education. Politics, Culture & Social Criticism. Minneapolis–London 1991.
Google Scholar

„Ars Educandi” 2012, T. 9: Pedagogika krytyczna dziś. Podstawy, dylematy i wybrane problemy [red. nauk. P. Stańczyk].
Google Scholar

Bilińska-Suchanek E.: Nauczyciel i opór (wobec) systemu edukacji. Toruń 2013.
Google Scholar

Bilińska-Suchanek E.: Opór wobec szkoły. Dorastanie w perspektywie paradygmatu oporu. Kraków 2003.
Google Scholar

Bilińska-Suchanek E.: Teoretyczne podstawy paradygmatu oporu. Słupsk 2002.
Google Scholar

Dembiński M.: Rytualne oblicze lekcji. Studium teoretyczno-empiryczne. Kraków 2005.
Google Scholar

Giroux H.A.: Schooling and the Struggle for Public Life. Critical Pedagogy in the Modern Age. Minneapolis 1988.
Google Scholar

Giroux H.A.: Theory and Resistance in Education. A Pedagogy for the Opposition. South Hadley, MA 1983.
Google Scholar

Giroux H.A., McLaren P.L.: Critical Pedagogy and Rural Education. A Challenge from Poland. „Peabody Journal of Education” 1990, vol. 67, no. 4, s. 154–165. http://doi.org/10.1080/01619569009538705.
Google Scholar

Giroux H.A., Witkowski L.: Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej. Kraków 2010.
Google Scholar

Jaworska-Witkowska M., Kwieciński Z.: Nurty pedagogii: naukowe, dyskretne, odlotowe. Kraków 2011.
Google Scholar

Jaworska-Witkowska M., Witkowski L.: Przeżycie – przebudzenie – przemiana. Inicjacyjne dynamizmy egzystencjalne w prozie Hermanna Hessego (tropy i kategorie pedagogiczne). Bydgoszcz–Kraków–Szczecin 2007.
Google Scholar

Kreatywność oporu w edukacji. Red. E. Bilińska-Suchanek. Toruń 2009.
Google Scholar

Kruszelnicki W.: Antonio Gramsci i pedagogika krytyczna. Hegemonia, edukacja i zadania intelektualistów. „Ruch Pedagogiczny” 2015, R. 86, nr 3, s. 109–121. https://doi.org/10.34616/22.19.108.
Google Scholar

Kruszelnicki W.: Autoportret w nie-hermeneutycznym zwierciadle. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno--pedagogicznej” 2018, T. 21, nr 4 (84), s. 115–143.
Google Scholar

Kruszelnicki W.: Pojęcie radykalności w myśli pedagogicznej Henry’ego A. Giroux. „Forum Pedagogiczne” 2017, nr 1, s. 163–184. https://doi.org/10.21697/fp.2017.1.12.
Google Scholar

Kruszelnicki W.: Tendencje nihilistyczne w pedagogice ogólnej. „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja. Kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej” 2018, T. 21, nr 1 (81), s. 137–150.
Google Scholar

Kwieciński Z.: Grzęzawisko. Eseje z pedagogiki społecznej i krytycznej socjologii edukacji. Stary Toruń 2019.
Google Scholar

Kwieciński Z.: Pedagogie postu. Preteksty – konteksty – podteksty. Kraków 2012.
Google Scholar

Kwieciński Z.: Socjopatologia edukacji. Olecko 1995.
Google Scholar

Kwieciński Z.: Tropy – ślady – próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań–Olsztyn 2000.
Google Scholar

McLaren P.: Schooling as a Ritual Performance. Towards a Political Economy of Educational Symbols and Gestures. Foreword by H. Giroux. London–Boston 1986.
Google Scholar

McLaren P.: Życie w szkołach. Wprowadzenie do pedagogiki krytycznej. Przekł. A. Dziemianowicz-Bąk, J. Dzierzgowski, M. Starnawski. Wrocław 2015.
Google Scholar

Nieobecne dyskursy. Cz. 1. Red. Z. Kwieciński. [Studia Kulturowe i Edukacyjne]. Toruń 1991.
Google Scholar

Nieobecne dyskursy. Cz. 3. Red. Z. Kwieciński. [Studia Kulturowe i Edukacyjne]. Toruń 1993.
Google Scholar

Opór w kulturze. Tradycja – edukacja – nowoczesność. Red. E. Bilińska--Suchanek. Kraków 2014.
Google Scholar

Pedagogika. Podręcznik akademicki. Red. nauk. Z. Kwieciński, B. Śliwerski. Warszawa 2019.
Google Scholar

Przestrzenie oporu w edukacji. Red. E. Bilińska-Suchanek. Toruń 2006.
Google Scholar

Rozmus A.: Edukacja akademicka w perspektywie krytycznej. Studenci wobec neoliberalnej polityki kształcenia w szkole wyższej. Kraków 2018.
Google Scholar

Słownik pedagogiki pracy. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź 1986.
Google Scholar

Spory o edukację. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Red. Z. Kwieciński, L. Witkowski. Warszawa–Toruń 1993.
Google Scholar

Stańczyk P.: Człowiek, wychowanie i praca w kapitalizmie. W stronę krytycznej pedagogiki pracy. Gdańsk 2013.
Google Scholar

Stańczyk P.: Pedagogika krytyczna i badania zaangażowane: ideologia, interesy, naiwność. „Ars Educandi” 2012, T. 9: Pedagogika krytyczna dziś. Podstawy, dylematy i wybrane problemy [red. nauk. P. Stańczyk], s. 59–80. https://doi.org/10.26881/ae.2012.09.04.
Google Scholar

Stańczyk P.: Przemoc i emancypacja. Ambiwalencje funkcji studiowania zaocznego. Gdańsk 2008.
Google Scholar

Starego K.: Od politycznych żądań do politycznych rozwiązań – podstawy edukacji demokratycznej. W: Demokracja i edukacja: dylematy, diagnozy, doświadczenia. Red. K. Gawlicz et al. Wrocław 2014, s. 49–70.
Google Scholar

Szymański J.M.: Socjologia edukacji. Zarys problematyki. Kraków 2013.
Google Scholar

Szymański J.M.: Studia i szkice z socjologii edukacji. Warszawa 2006.
Google Scholar

Wierciński A.: Existentia Hermeneutica. Understanding as the Mode of Being in the World. Zurich 2019.
Google Scholar

Wierciński A.: Hermeneutics of Education. Exploring and Experiencing the Unpredictability of Education. Zurich 2019.
Google Scholar

Witkowski L.: Humanistyka stosowana. Wirtuozeria, pasje, inicjacje. Profesje społeczne versus ekologia kultury. Kraków 2018.
Google Scholar

Witkowski L.: Niewidzialne środowisko. Pedagogika kompletna Heleny Radlińskiej jako krytyczna ekologia idei, umysłu i wychowania. O miejscu pedagogiki w przełomie dwoistości w humanistyce. Kraków 2014.
Google Scholar

Witkowski L.: Tożsamość i zmiana. Epistemologia i rozwojowe profile w edukacji. Przedmowa Z. Kwieciński. Wyd. 2. zm. i uzup. Wrocław 2010.
Google Scholar

Witkowski L.: Tożsamość i zmiana (wstęp do epistemologicznej analizy kontekstów edukacyjnych). Toruń 1988.
Google Scholar

Witkowski L.: Uniwersalizm pogranicza. O semiotyce kultury Michała Bachtina w kontekście edukacji. Toruń 1991 (wyd. 2 – 2000).
Google Scholar

Witkowski L.: Versus. O dwoistości strukturalnej faz rozwoju w ekologii cyklu życia psychodynamicznego modelu Erika H. Eriksona. Kraków 2015.
Google Scholar

Witkowski L.: Wokół pedagogiki krytycznej (retrospekcja i projekcja na tle problemów i doświadczeń w pedagogice polskiej). „Ars Educandi” 2012, T. 9: Pedagogika krytyczna dziś. Podstawy, dylematy i wybrane problemy [red. nauk. P. Stańczyk], s. 13–35. https://doi.org/10.26881/ae.2012.09.01.
Google Scholar

Witkowski L.: Wyzwania autorytetu w praktyce społecznej i kulturze symbolicznej (przechadzki krytyczne w poszukiwaniu dyskursu dla teorii). Kraków 2009.
Google Scholar

Zielińska H.: [rec. H.A. Giroux: Schooling and the Struggle for Public Life. Critical Pedagogy in the Modern Age]. W: Nieobecne dyskursy. Cz. 1. Red. Z. Kwieciński. [Studia Kulturowe i Edukacyjne]. Toruń 1991.
Google Scholar

Nr 1(54) (2020)
Opublikowane: 2021-04-20

ISSN: 0137-706X

eISSN: 2353-9682

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Prześlij tekst

Jaka pedagogika krytyczna jest (nie)możliwa w Polsce i dlaczego? (Esej metakrytyczny z Henrym A. Giroux w tle)

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Lech Witkowski

Informacje