Nowe problemy bioetyczne w narracji społecznej
Abstrakt
Nowe problemy bioetyczne, jakie pojawiły się w ostatnich kilku dekadach, można rozważać z wielu punktów widzenia: medycznego, psychologicznego, socjologicznego, filozoficznego (etycznego) i teologicznego. W naszych rozważaniach podejmujemy w narracji społecznej takie zagadnienia, jak: zapłodnienie pozaustrojowe in vitro, klonowanie ludzi, zmiana płci i eutanazja. Pytamy o to, jak młodzi Polacy oceniają te nowe sytuacje według kryteriów „dopuszczalne – niedopuszczalne”, „moralne – niemoralne”, „godziwe – niegodziwe”. Podstawą tych diagnoz są wyniki badań socjologicznych i rezultaty ogólnokrajowych sondaży opinii publicznej. Nowe problemy bioetyczne nie mają jeszcze bogatego opracowania socjologicznego.
Słowa kluczowe
bioetyka; zapłodnienie pozaustrojowe in vitro; klonowanie ludzi; zmiana płci; eutanazja
Bibliografia
Adamczyk T.: Postawy moralne studentów w warunkach zmiany społecznej. W: Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie. Red. J. Mariański, L. Smyczek. Wydawnictwo WAM, Kraków 2008, s. 235–265.
Aszyk P.: Bioetyka. W: Słownik społeczny. Red. B. Szlachta. Wydawnictwo WAM, Kraków 2004, s. 51–55.
Baniak J.: Eutanazja w wyobrażeniach licealistów i studentów. Między nakazem a wyborem. W: Kościoły, religie, kultury. Współczesne wymiary reprezentacji i partycypacji. Red. M. Sroczyńska, S.H. Zaręba. Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2017, s. 145–160.
Baniak J.: Katolicka moralność seksualna w wyobrażeniach i ocenie młodzieży z perspektywy minionego trzydziestolecia. „Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne” 2020, nr 1–2, s. 7–34.
Baniak J.: Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży gimnazjalnej na tle kryzysu jej tożsamości osobowej. Studium socjologiczne. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2010.
Baniak J.: Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956–2018 na tle przemian cywilizacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2022.
Bieńkowska-Ptasznik M.: Wpływ internetu na afirmację tożsamości płci u osób transseksualnych. W: Tożsamość i komunikacja. Red. J. Szulich-Kałuża, L. Dyczewski, R. Szwed. Wydawnictwo KUL, Lublin 2001, s. 203–212.
Biesaga T.: Bioetyka. W: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Red. A. Muszala. POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2009, s. 99–109.
Bioetyka pokolenia Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Materiały z Ogólnopolskiej Interdyscyplinarnej Konferencji 14 stycznia 2012 roku Kraków – Łagiewniki. Red. A. Muszala, T. Kraj, P. Zielonka Rduch. Wydawnictwo św. Stanisława BM Archidiecezji Krakowskiej, Kraków 2013.
Bogusz R., Gałęziowska E.: Bioetyczne oraz społeczne uwarunkowania zapłodnienia in vitro w opinii położnych. „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2011, nr 2, s. 75–79.
Boguszewski R.: Opinie o dopuszczalności stosowania zapłodnienia „in vitro”. „Komunikat z Badań CBOS”, nr 96/2015. Pobrano z: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2015/K_096_15.PDF [20.06.2022], s. 2–3.
Boguszewski R.: Stosunek Polaków do wybranych zjawisk i zachowań kontrowersyjnych moralnie. „Komunikat z Badań CBOS”, nr 165/2021. Pobrano z: www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2021/K_165_21.PDF [20.06.2022].
Bołoz W.: Etyczne aspekty klonowania ludzi. „Homo Dei. Przegląd Teologiczno-Duszpasterski” 1997, nr 1–2, s. 89–97.
Bóg jest większy. Rozmawiają abp Henryk Hoser SAC i Michał Królikowski. Wydawnictwo APOSTOLICUM, Ząbki 2013.
Brock D.W.: Klonowanie ludzi: ocena etycznych argumentów za i przeciw. Tłum. M. Stopa. W: M.C. Nussbaum, C.R. Sunstein: Czy powstanie klon człowieka? Fakty i fantazje. Z ang. przeł. A. Twardowska-Pozorska et al. Świat Książki–Diogenes, Warszawa 2000, s. 151–176.
Chyrowicz B.: Bioetyka. Anatomia sporu. Wydawnictwo Znak, Kraków 2015.
Chyrowicz B.: Bioetyka i ryzyko. Argument „równi pochyłej” w dyskusji wokół osiągnięć współczesnej genetyki. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002.
Chyrowicz B.: Eutanazja i spór o argumenty. W: Etyka stosowana. Metody i problemy. Red. B. Chyrowicz. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2013, s. 225–246.
Chyrowicz B.: Klonowanie a identyczność i indywidualność osoby. W: Etyka stosowana. Metody i problemy. Red. B. Chyrowicz. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2013, s. 83–99.
Czarnecki P.: Dylematy etyczne współczesności. Centrum Doradztwa i Informacji Difin, Warszawa 2008.
Czupryn B.: Aborcja i eutanazja jako wyraz degradacji człowieka. „Miesięcznik Pasterski Płocki” 2002, nr 9, s. 401–414.
Dios Vial Correa J. de: Klonowanie człowieka: technika w służbie dehumanizacji? W: Etyka stosowana. Metody i problemy. Red. B. Chyrowicz. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2013, s. 63–81.
Doktór T.: Postawy moralne – ochrony ludzkiego życia, podatki i pomoc bliźniemu. W: I. Borowik, T. Doktór: Pluralizm religijny i moralny w Polsce. Raport z badań. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2001, s. 253–287.
Dziedzic J.: Eutanazja. W: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Red. A. Muszala. POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2009, s. 224–232.
Encyklika „Caritas in veritate” ojca świętego Benedykta XVI do biskupów prezbiterów i diakonów do osób konsekrowanych do wiernych świeckich i wszystkich ludzi dobrej woli o integralnym rozwoju ludzkim w miłości i prawdzie. https://www.vatican.va/content/benedict-xvi/pl/encyclicals/documents/hf_ben-xvi_enc_20090629_caritas-inveritate.html [dostęp: 26.06.2022].
Franciszek: Ewangelia bliskości. „L’Osservatore Romano” 2016, nr 7–8, s. 6–11.
Franciszek: Przeciw materializmowi technokratycznemu. „L’Osservatore Romano” 2017, nr 11, s. 9–12.
Galewicz W.: O dobrej śmierci. W: Etyka stosowana. Metody i problemy. Red. B. Chyrowicz. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2013, s. 193–202.
Grzejszczak R., Krzywdzińska A.: Społeczne spostrzeganie transseksualności. W: Sytuacja prawna osób transpłciowych w Polsce. Raport z badań i propozycje zmian. Red. W. Dynarski, K. Śmiszek. Fundacja Trans-Fuzja, Warszawa 2013, s. 229–261.
Hołówka J.: Pochwała eutanazji. W: Etyka stosowana. Metody i problemy. Red. B. Chyrowicz. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2013, s. 203–223.
Hołub G.: Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2014.
Ioannes Paulus PP. II „Evangelium Vitae” Ojca Świętego Jana Pawła II do biskupów, do kapłanów i diakonów, do zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego. https://www.vatican.va/content/john-paul-ii/pl/encyclicals/documents/hf_jp-ii_enc_25031995_evangelium-vitae.html [dostęp: 25.06.2022].
Jan Paweł II: „Nie” śmierci, egoizmowi i wojnie! „Tak” życiu i pokojowi! „L’Osservatore Romano” 2003, nr 3, s. 21–24.
Kapralska Ł., Maksymowicz A.: Od jednorodności do pluralizmu? Postawy Polaków wobec eutanazji. W: Nowa duchowość w społeczeństwach monokulturowych i pluralistycznych. Red. K. Leszczyńska, Z. Pasek. Zakład
Wydawniczy NOMOS, Kraków 2008, s. 173–188.
Kaźmierska K.: Młodzież archidiecezji łódzkiej. Szkic do portretu. Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 2018.
Kmieciak B.: Zmiana płci u dzieci jako wyzwanie dla prawa i społeczeństwa. „Family Forum” 2016, s. 155–176.
Kolata G.B.: Klon. Dolly była pierwsza. Przeł. M. Kawalec. Prószyński i S-ka, Warszawa 2000.
Kompendlium Katechizmu Kościoła Katolickiego. Jedność, Kielce 2005.
Konferencja Episkopatu Polski: O wyzwaniach bioetycznych, przed którymi stoi współczesny człowiek. Dokument przyjęty na 361. Zebraniu Plenarnym Konferencji Episkopatu Polski Warszawa, 5 marca 2013 r. Data wydania 5.03.2013. Publikacja 9.04.2013. https://opoka.org.pl/biblioteka/W/WE/kep/bioetyczny_05032013.html [dostęp: 26.06.2022].
Kongregacja Nauki Wiary: Instrukcja „Dignitas personae” dotycząca niektórych problemów bioetycznych.„L’Osservatore Romano” 2009, nr 1, s. 12.
Kornas S.: Transseksualizm. W: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Red. A. Muszala. POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2009, s. 638–644.
Kowalski E.: Człowiek i bioetyka. Zagadnienia biomedyczne dla duszpasterzy i katechetów. Wydawnictwo Homo Dei, Kraków 2015.
Kozak J.: Dzieci postmoderny? Studium nad religijnością studentów. Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, Sandomierz 2014.
Kozak J.: Eutanazja. W: Leksykon socjologii moralności. Podstawy – teorie – badania – perspektywy. Red. J. Mariański. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2015, s. 196–200.
Kraj T.: Granice genetycznego ulepszania człowieka. Teologicznomoralny problem nieterapeutycznych manipulacji genetycznych. Wydawnictwo św. Stanisława BM, Kraków 2010.
Kraj T.: Klonowanie. W: Encyklopedia bioetyki. Personalizm chrześcijański. Red. A. Muszala. POLWEN Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2009, s. 324–334.
Laun A.: Współczesne zagadnienia teologii moralnej. Teologia moralna – zagadnienia szczegółowe. Tłum. W. Szymona. Wydawnictwo „M”, Kraków 2002.
Łoś M.: Eutanazja. W: Socjologia prawa. Główne problemy i postacie. Red. A. Kojder, Z. Cywiński. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014, s. 87–91.
Łuków P.: Zapłodnienie „in vitro” w świetle etyczno-filozoficznym – głos za. „Medycyna Praktyczna” 2010, nr 6, s. 161–167.
Majka-Rostek D.: Mniejszość kulturowa w warunkach pluralizacji. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2002.
Malczewski J.: Z dziejów pojęcia eutanazji. W: Etyka stosowana. Metody i pomiary. Red. B. Chyrowicz. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2013, s. 157–192.
Mariański J.: Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988–1998–2005–2017. (Raport z ogólnopolskich badań socjologicznych). Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.
Mariański J.: Małżeństwo i rodzina w świadomości młodzieży maturalnej – stabilność i zmiana. Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Mariański J.: Małżeństwo i rodzina w świadomości Polaków – analiza socjologiczna. „Zeszyty Naukowe KUL” 2015, nr 4, s. 77–103.
Mariański J.: Postawy Polaków wobec eutanazji. W: Między socjologią a filozofią i teologii. Księga jubileuszowa dla Profesora Józefa Baniaka z okazji siedemdziesięciolecia urodzin oraz czterdziestolecia pracy naukowo-badawczej. Red. J. Kaczmarek. Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2019, s. 569–589.
Mazur J.: Polityka pro homine. Wybrane kwestie z etyki życia politycznego w zarysie. Wydawnictwo Unum, Kraków 2021.
Mepham B.: Bioetyka. Wprowadzenie dla studentów nauk biologicznych. Tłum. E. Bartnik, P. Golik, J. Klimczyk. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.
Morciniec A.: Moralne aspekty inżynierii genetycznej, a zwłaszcza zapłodnienia „in vitro”. W: Moralne dylematy Polaków w ponowoczesności. Wybrane problemy. Red. A. Maksymowicz. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2009, s. 122–133.
Morciniec P.: Moralne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro). W: Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego. Red. J. Grzybowski, F. Longs‑champs de Brévier. Wydawnictwo JEDNOŚĆ, Kielce 2017, s. 47–77.
Nagórny J.: Klonowanie. W: Encyklopedia katolicka. T. 9. Red. B. Migut et al. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2002, kol. 150–152.
Narecki Z.: Apologia Świętego Papieża-Polaka dotycząca człowieka, życia i rodziny. Perfecta info Paweł Markisz, Lublin 2021.
Nussbaum M.C., Sunstein C.R.: Czy powstanie klon człowieka? Fakty i fantazje. Z ang. przeł. A. Twardowska- Pozorska et al. Diogenes, Warszawa 2000.
Papieska Rada Iustitia et Pax, Kompendium nauki społecznej Kościoła. [Red. nauk. J. Kupny. Przekł. z jęz. wł. D. Chodyniecki, A. Dalach, J. Nowak]. JEDNOŚĆ, Kielce 2005.
Postawy wobec klonowania. Komunikat z badań. Oprac. W. Derczyński. [CBOS. BS/41/2003]. Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2003.
Posynodalna adhortacja apostolska „Amoris Laetitia” Ojca Świętego Franciszka do biskupów do kapłanów i diakonów do osób konsekrowanych do małżonków chrześcijańskich i do wszystkich wiernych świeckich o miłości w rodzinie. https://www.vatican.va/content/francesco/pl/apost_exhortations/documents/papa-francesco_esortazioneap_20160319_amoris-laetitia.html [dostęp: 26.06.2022].
Prüfer P.: Stałość w zmienności – postawy i oceny niektórych postaw moralnych. W: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badania religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017. Red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki. Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018, s. 69–85.
Pyszkowska J.: Postrzeganie eutanazji przez studentów medycyny. W: Eutanazja a opieka paliatywna. Aspekty etyczne, religijne, psychologiczne i prawne. Red. A. Biela. Wydział Nauk Społecznych KUL–Akademia Medyczna w Lublinie, Lublin 1996, s. 66–67.
Radkowska-Walkowicz M.: Doświadczenie „in vitro”. Niepłodność i nowe technologie reprodukcyjne w perspektywie antropologicznej. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2013.
Rola M.: Wartości moralne w świadomości maturzystów lubelskich. Studium socjologiczne. Drukarnia Standruk, Lublin 2016.
Salij J.: Teologiczna ocena zapłodnienia in vitro. W: Wobec in vitro. Genetyczne, moralne, filozoficzne, teologiczne i prawne aspekty zapłodnienia pozaustrojowego. Red. J. Grzybowski, F. Longchamps de Bérier. JEDNOŚĆ, Kielce 2017, s. 209–227.
Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii. Red. M. Ciszek. Polskie Towarzystwo Filozoficzne, Warszawa 2008.
Stepulak M.Z.: Leksykon etyki zawodu psychologa. 101 podstawowych pojęć. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2020.
Szauer R.: Między potrzebą doznań a trwałością postaw. Religijność i moralność uczniów szkół średnich i studentów uczelni wyższych w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Studium socjologiczne. Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019.
Szawarski Z.: Godność i solidarność: czy możliwy jest polski styl w bioetyce? Wprowadzenie do dyskusji. W: Byt i sens. Księga pamiątkowa VII Polskiego Zjazdu Filozoficznego w Szczecinie, 14–18 września 2004 roku. Red. R. Ziemińska, I. Ziemiński. Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2005, s. 103–106.
Szostek A.: Godność człowieka i szacunek dla życia w nauczaniu Jana Pawła II. W: Nie lękajcie się! Chrystus wie, co jest w człowieku. Międzynarodowe sympozjum Instytutu Jana Pawła II w trzydziestą rocznicę pontyfikatu Jana Pawła II. Red. A.M. Wierzbicki. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2009, s. 74–89.
Szyszkowska M.: Etyka. Kresowa Agencja Wydawnicza, Białystok 2019.
Ślipko T.: Bioetyka. Najważniejsze problemy. Wydawnictwo PETRUS, Kraków 2009.
Świątkiewicz W.: Światy wartości u progu pandemii. Socjologiczne studium społeczności miejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2021.
Teichman J.: Etyka społeczna. Podręcznik dla studentów. Przeł. A. Gąsior-Niemiec. Oficyna Naukowa, Warszawa 2002.
Urban M.: Transseksualizm czy urojenia zmiany płci? Uniknąć błędnej diagnozy. „Psychiatria Polska” 2009, nr 6, s. 719–728.
Varaut J.M.: Możliwe, lecz zakazane. O powinnościach prawa. [Przeł. z fr. S. Szwabski]. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996.
W trosce o życie. Wybrane dokumenty Stolicy Apostolskiej. Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, Tarnów 1998.
Wawrzyniak J.: Etyka eutanazji. Studium filozoficzno-aksjolingwistyczne. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.
Woleński J., Hartman J.: Wiedza o etyce. Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa–Bielsko-Biała 2008.
Wójcik P.: Nauczanie Kościoła a system wartości młodzieży maturalnej województwa warmińsko-mazurskiego na tle badań ogólnopolskich. Uniwersytet Warszawski. Wydział Stosowanych Nauk Społecznych i Resocjalizacji. Instytut Stosowanych Nauk Społecznych. 2015. Praca doktorska. Maszynopis. Pobrano z: http://www.depotuw.ceon.pl/bitstream/handle/item/1568/0000-DR-SOC-313620.pdf?sequence=1 [20.06.2022].
Wójcik P.: System wartości deklarowanych przez maturzystów liceów ogólnokształcących województwa warmińsko-mazurskiego w kontekście nauki Kościoła katolickiego. Informacja o badaniu. „Societas/Communitas” 2014, nr 1, s. 169–194.
Wróbel J.: Tożsamość bioetyki katolickiej. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2020.
Wróbel J.: Transseksualizm. (Aspekt etyczny). „Ateneum Kapłańskie” 1993, nr 2 (504), s. 302–317.
Wróbel J.: Transseksualizm z perspektywy eklezjalnej. „Family Forum” 2016, s. 113–136.
Zaręba S.H.: Młodzi i religia – trajektorie religijności, eklezjalności, duchowości i moralności. W: S.H. Zaręba, W. Klimski, M. Sroczyńska: Wolność wyboru czy przymus zwyczaju? T. 2: Młodzież akademicka w dobie pandemii o religii, duchowości i moralności. Wydawnictwo Rys, Poznań 2020, s. 15–62.
Zaręba S.H.: W kierunku jakiej religijności? Studia nad katolicyzmem polskiej młodzieży. Zakład Wydawnictw Statystycznych, Warszawa 2008.
Zielińska-Więczkowska H., Januszewska M.: Opinie studentów bydgoskich uczelni na temat eutanazji. „Hygeia Public Health” 2013, nr 2, s. 238–242.
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych w Lublinie Polska
https://orcid.org/0000-0002-0620-8000
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
