O „zakresie przedmiotowym” i „zakresie sytuacyjnym” konwencyjnych norm kolizyjnych. Rozważania na tle art. 35 umowy polsko-ukraińskiej z 1993 r.
Abstrakt
The conflict-of-laws rules laid down in an international agreement binding Poland and a non-Member State enjoy priority over rules of national origin (where a situation does not fall within the scope of EU conflict-of-laws rules), as well as over EU private international law rules (on the basis of the clauses provided for in the EU Regulations), yet in both cases exclusively in scenarios falling within their own scope of application.
With regard to conflict-of-laws rules of a bilateral international agreement, such as those provided for in Article 35 of the Agreement of 1993, the characterization has to be carried out independently from the understanding of specific concepts that may be inferred from national substantive law or from private international law, be it of domestic or EU origin.
As to the determination of the “material scope” of such conflict-of-laws rules, the textual interpretation of a bilateral agreement in question should play crucial role. Although the conflict-of-laws rules of such agreements generally call for characterization of the legal institutions established by the legal order of one of the two Contracting States, the comparative study limited to those two legal orders can merely serve as guidance when it comes to the determination of the “material scope” of those conflict-of-laws rules.
While it is difficult to formulate generalizable conclusions concerning the “spatial reach” of the conflict-of-laws rules provided for in a bilateral agreement, it can be argued that — in the course of a dispute before a court — the law designed as applicable under Article 35 (1) of the Agreement of 1993 applies to the assessment of tort liability originating in an event that occurred on the territory of Poland or Ukraine, if the individuals involved in the tort have their domicile (seat) on the territory of Poland or Ukraine, and — although this is highly debatable — insofar as they have the nationality of one of these States, provided that all the above-mentioned elements do not link the situation underlying that dispute exclusively with only one of those States.
Słowa kluczowe
characterization; material scope; spatial reach; bilateral agreement; agreement of 1993 between Poland and Ukraine
Bibliografia
Allarousse V., A Comparative Approach to the Conflict of Characterization in Private International Law, „Case Western Reserve Journal of International Law” 1991, vol. 23, issue 3.
Basedow J., Uniform Private Law Conventions and the Law of Treaties, „Uniform Law Review” 2006, vol. 11, issue 4.
Brucko-Stępkowski K., Wybór prawa właściwego dla stosunku pracy, „Monitor Prawa Pracy” 2010, nr 9.
Całus A., Umowa międzynarodowa jako instrument ujednolicania porządków prawnych w dziedzinie prawa prywatnego, w: Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Pazdana, red. W. Popiołek, L. Ogiegło, M. Szpunar, Zakamycze, Kraków, 2005.
Crnic-Grotic V., Object and Purpose of Treaties in the Vienna Convention on the Law of Treaties, „Asian Yearbook of International Law” 1997, vol. 7.
Czepelak M., Międzynarodowe prawo zobowiązań Unii Europejskiej, LexisNexis, Warszawa, 2012.
Czepelak M., Umowa międzynarodowa jako źródło prawa prywatnego międzynarodowego, Oficyna a Wolters Kluwer business, Warszawa, 2008.
Czubik P., Obowiązywanie norm kolizyjnych z umów o pomocy prawnej zawartych z Białorusią, Ukrainą i Rosją w obrębie materii objętej zakresem zastosowania rozporządzeń europejskich, „Nowy Przegląd Notarialny” 2015, nr 3.
Droz G.A.L., Regard sur de droit international privé comparé. Cours général de droit international privé, „Recueil des Cours de l’Académie de Droit International de La Haye” 1991, vol. 229.
Dzienis P., Odpowiedzialność cywilna władzy publicznej, C.H. Beck, Warszawa, 2006.
Essen E., Explanatory Report on the 1971 Hague Traffic Accidents Convention, „Acts and Documents of the Eleventh Session” (1968), tome III, Traffic accidents.
Figura-Góralczyk E., Nieuczciwa konkurencja w prawie prywatnym międzynarodowym, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Germer P., Interpretation of Plurilingual Treaties: A Study of Article 33 of the Vienna Convention on the Law of Treaties, „Harvard International Law Journal” 1970, vol. 11, no. 2.
Gugu Bushati A., The Albanian Private International Law of 2011, „Yearbook of Private International Law” 2013/2014, vol. 15.
Hess B., Spancken S., Operation of the Maintenance Regulation in EU Member States, in: The Recovery of Maintenance in the EU and Worldwide, eds. P. Beaumont, B. Hess, L. Walker, S. Spancken, Hart Publishing, Oxford, 2014.
Hoffman T., Europeanisation of Private Law in Ukraine. Comparisons in the Field of Law of Obligations, „Проблеми законності” (Problems of Legality) 2017, nr 138.
Juryk A., Alimenty w prawie prywatnym międzynarodowym, LexisNexis, Warszawa, 2011.
Kostić-Mandić M., The New Private International Law Act of Montenegro, „Yearbook of Private International Law” 2014/2015, vol. 16.
Margoński M., Art. 75, w: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 650/2012 z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń, przyjmowania i wykonywania dokumentów urzędowych dotyczących dziedziczenia oraz w sprawie ustanowienia europejskiego poświadczenia spadkowego. Komentarz, red. K. Osajda, C.H. Beck, Warszawa, 2019.
Mączyński A., Dziedziczenie testamentowe w prawie prywatnym międzynarodowym: ustawowe i konwencyjne unormowanie problematyki formy, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1976, z. 75.
Mączyński A., Ewolucja norm kolizyjnych wskazujących prawo właściwe dla formy czynności prawnych na wypadek śmierci, w: Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Jagielska, M. Pazdan, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Mączyński A., Polskie i unijne prawo prywatne międzynarodowe w perspektywie komparatystycznej (2016), w: A. Mączyński, Rozprawy i studia z prawa prywatnego międzynarodowego, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Mączyński A., Rozwód w prawie prywatnym międzynarodowym (1983), w: A. Mączyński, Rozprawy i studia z prawa prywatnego międzynarodowego, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Mączyński A., Wielość źródeł prawa prywatnego międzynarodowego i spowodowane nią kolizje norm kolizyjnych (na przykładzie norm dotyczących zobowiązań alimentacyjnych (2012), w: A. Mączyński, Rozprawy i studia z prawa prywatnego międzynarodowego, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Mączyński A., Wskazanie kilku praw przez normę kolizyjną prawa prywatnego międzynarodowego, w: Rozprawy z polskiego i europejskiego prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ofiarowana Profesorowi Józefowi Skąpskiemu, red. A. Mączyński, M. Pazdan, A. Szpunar, Wydawnictwo i Drukarnia „Secesja”, Kraków, 1994.
Mostowik P., Bezpodstawne wzbogacenie w prawie prywatnym międzynarodowym, LexisNexis, Warszawa, 2006.
Mostowik P., Władza rodzicielska i opieka nad dzieckiem w prawie prywatnym międzynarodowym, Wydawnictwo Jak, Kraków, 2014.
von Overbeck A.E., L’application par le juge interne des conventions de droit international privé, „Recueil des Cours de l’Académie de Droit International de La Haye” 1971, vol. 132.
Pacuła K., Art. 35 p.p.m. z 2011 r., w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Pacuła K., Kwalifikacja w prawie prywatnym międzynarodowym Unii Europejskiej. Od kwalifikacji autonomicznej ku… kwalifikacji według kolizyjnej legis fori?, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2019, T. 25.
Pacuła K., Międzynarodowe prawo spadkowe Unii Europejskiej a państwa trzecie. Rozważania na tle publikacji pod redakcją Anatola Dutty i Wolfgana Wurmnesta, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2020, z. 4.
Pacuła K., The Principle of a Single Estate and Its Role in Delimiting the Applicable Laws, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2020, T. 26.
Pajor T., Odpowiedzialność deliktowa w prawie prywatnym międzynarodowym, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1989.
Pazdan J., Rozporządzenie Rzym II — nowe wspólnotowe unormowanie właściwości prawa dla zobowiązań pozaumownych, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2009, T. 4.
Pazdan J., Rozporządzenie Rzym II a postanowienia konwencyjne, w: System Prawa Prywatnego, T. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2015.
Pazdan M., Art. 1 i 2 rozporządzenia Rzym I, w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Pazdan M., Bona vacantia według rozporządzenia Unii Europejskiej nr 650/2012, w: Sina ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Wolters Kluwer, Warszawa, 2016.
Pazdan M., Budowa i rodzaje norm kolizyjnych prawa prywatnego międzynarodowego, w: System Prawa Prywatnego, T. 20A, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2014.
Pazdan M., Dziedziczenie gminy i Skarbu Państwa — po nowelizacji, „Rejent” 2003, nr 2 (142).
Pazdan M., Ogólna charakterystyka unormowania właściwości prawa dla zobowiązań umownych, w: System Prawa Prywatnego, T. 20B, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2015.
Pazdan M., Prawo prywatne międzynarodowe, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Pilich M., Państwo jako uczestnik międzynarodowego obrotu cywilnoprawnego (zagadnienia wybrane), w: Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Pazdan, M. Jagielska, E. Rott‑Pietrzyk, M. Szpunar, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Pilich M., Uchodźcy w prawie prywatnym międzynarodowym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2022, nr 1 (53).
Rajcevic T., Loi sur le droit international privé, „Revue critique du droit international privé” 2015, no 1.
Rycko N., Prawo właściwe dla ochrony dóbr osobistych w wiążących Polskę dwustronnych umowach międzynarodowych, „Zeszyty Prawnicze” 2018, nr 18 (4).
Safjan M., Ewolucja odpowiedzialności władzy publicznej — od winy funkcjonowania do bezprawności normatywnej, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2003, nr 3.2.
Somissch R., Cohabitation of EU Regulations and National Laws in the Field of Conflict of Laws, „ELTE Law Journal” 2015, vol. 2.
Sośniak M., Zobowiązania nie wynikające z czynności prawnych w prawie prywatnym międzynarodowym, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, 1971.
Szpunar M., Hierarchia źródeł prawa prywatnego międzynarodowego, w: System Prawa Prywatnego, T. 20A, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2014.
Szpunar M., Pacuła K., Art. 26 rozporządzenia Rzym I, w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Szpunar M., Pacuła K., Art. 75 rozporządzenia spadkowego, w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. M. Pazdan, C.H. Beck, Warszawa, 2018.
Szypniewski M., Dopuszczalność wyboru prawa właściwego dla stosunku pracy z obywatelem Ukrainy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019, nr 3.
Trammer H., Z rozważań nad strukturą normy kolizyjnej prawa prywatnego międzynarodowego, „Studia Cywilistyczne” 1969, t. XII—XVI.
Villiger M., Commentary on the 1969 Vienna Convention on the Law of Treaties, Brill, Leiden—Boston, 2009.
Walaszek B., Sośniak M., Zarys prawa międzynarodowego prywatnego, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa, 1973.
Wieczorek A., Ustalenie prawa właściwego w świetle rozporządzenia spadkowego nr 650/2012, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2017, T. 21.
Wiśniewski A., Wprowadzenie do problematyki prawa prywatnego międzynarodowego, w: Prawo prywatne międzynarodowe. Komentarz, red. J. Poczobut, Wolters Kluwer, Warszawa, 2017.
Wołodkiewicz B., Międzynarodowe postępowanie cywilne, w: Studia i Analizy Sądu Najwyższego. Przegląd orzecznictwa, red. J. Kosonoga, Biuro Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, Warszawa, 2021.
Wysocka-Bar A., Wybór prawa w międzynarodowym prawie spadkowym, LexisNexis, Warszawa 2013.
Yokaris A., Greece, in: International Law and Domestic Legal Systems: Incorporation, Transformation and Persuasion, ed. D. Shelton, Oxford University Press, Oxford, 2011.
referendarz w gabinecie Rzecznika Generalnego Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Polska
https://orcid.org/0000-0002-4492-2360
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
