Terminy toponimiczne w języku rosyjskim i czeskim (aspekt komparatywny)


Abstrakt

Artykuł poświęcony jest problematyce składników rodzajowych terminów toponimicznych języka rosyjskiego i czeskiego. W centrum uwagi znajdują się zarówno główne terminy badanego problemu (toponimia, toponim, składnik rodzajowy), jak i proces tłumaczenia poszczególnych elementów rodzajowych i terminów rodzajowych. Analizę przeprowadza się w rosyjsko-czeskim planie porównawczym, badane są składniki rodzajowe terminów toponimicznych, związanych głównie z choronimami, oronimami i hydronimami. Proces tłumaczenia jest realizowany w odpowiednich warunkach języka docelowego. Z jednej strony większość badanych składników rodzajowych ma bezpośrednią równoważność w procesie tłumaczenia, jednak z drugiej strony są też składniki rodzajowe, które podczas tłumaczenia zastępowane są przez niezupełnie pasujące składniki rodzajowe, tj. są tłumaczone z pomocą semantycznie bliskich jednostek leksykalnych.


Słowa kluczowe

toponimia, toponim, element rodzajowy, termin rodzajowy, tłumaczenie, język rosyjski, język czeski

Filipec, Josef, Daneš, František. Eds. Slovník spisovné češtiny pro školu a veřejnost. Praha: Academia, 2003.

Kadmon, Naftali. Red. Glossarij terminov dlya standartizacii geograficheskih nazvanij. N'yu-Jork: OON, 2002 [Кадмон, Нафтали. Ред. Глоссарий терминов для стандартизации географических названий. Нью-Йорк: ООН, 2002].

Kopeckij, Leontij Vasiľjevič, Filipec, Josef, Leška, Oldřich. Česko-ruský slovník I, II. Praha: SPN, 1976.

Levashov, Evgenij Aleksandrovich. Geograficheskie imena. Trudnye sluchai upotrebleniya. Slovar'-spravochnik. Moskva: Izdatel'stvo "AST", 2003 [Левашов, Евгений Александрович. Географические имена. Трудные случаи употребления. Словарь-справочник. Москва: Издательство «АСТ», 2003].

Ozhegov, Sergej Ivanovich, Shvedova, Nataliya Yul'evna. Tolkovyj slovar' russkogo yazyka. Moskva: OOO "A TEMP", 2017 [Ожегов, Сергей Иванович, Шведова, Наталия Юльевна. Толковый словарь русского языка. Москва: ООО «А ТЕМП», 2017].

Poiskovo-informacionnye kartograficheskie onlajn-platformy kompanij "Yandeks" (<https://yandex.ru/maps/>) i "Seznam" (<https://mapy.cz/>) [Поисково-информационные картографические онлайн-платформы компаний «Яндекс» (<https://yandex.ru/maps/>) и «Seznam» (<https://mapy.cz/>)].

Sádlíková, Marie. Ed. Velký česko-ruský slovník. Voznice: LEDA, 2005.

Tihonov, Aleksandr Nikolaevich, Hashimov, Rahim Ibragimovich. Obshch. red. Enciklopedicheskij slovar'-spravochnik lingvisticheskih terminov i ponyatij. Russkij yazyk. Moskva: Flinta, Nauka, 2008 [Тихонов, Александр Николаевич, Хашимов, Рахим Ибрагимович. Общ. ред. Энциклопедический словарь-справочник лингвистических терминов и понятий. Русский язык. Москва: Флинта, Наука, 2008].

Yarceva, Viktoriya Nikolaevna. Gl. red. Lingvisticheskij enciklopedicheskij slovar'. Moskva: Sovetskaya enciklopediya, 1990 [Ярцева, Виктория Николаевна. Гл. ред. Лингвистический энциклопедический словарь. Москва: Советская энциклопедия, 1990].


Opublikowane : 2021-06-18


ПлесникЛ. (2021). Terminy toponimiczne w języku rosyjskim i czeskim (aspekt komparatywny). Przegląd Rusycystyczny, (3 (175), 172-184. https://doi.org/10.31261/pr.10258

Лукаш Плесник  lukas.plesnik@osu.cz
Остравский университет  Czechia
http://orcid.org/0000-0002-2680-0837

Магистр, к.ф.н., старший преподаватель Кафедры славистики Философского факультета Остравского университета. Научные интересы автора – актуальные языковые тенденции в современных славянских языках (проявление аналитизма и агглютинации в русском и чешском языках), морфология, словообразование, лексикология и фразеология современного русского языка, сопоставительная славянская топонимика.

ORCID http:/orcid.org/0000-0002-2680-0837

Контакт: lukas.plesnik@osu.cz






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).