Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 7-25
„Inwersja historyczna” Michaiła Bachtina w świetle konserwatywnego, progresywnego i mitotwórczego myślenia
Artykuł poświęcony jest analizie jednej z niedostatecznie zbadanych i tajemniczych koncepcji Michaiła Bachtina – „inwersji historycznej”. Przede wszystkim rozpatrywany jest problem powstania tej koncepcji, a w związku z powyższym rozważana jest koncepcja inwersji-odwrócenia w pracy Oswalda Spenglera Zmierzch Zachodu. Inwersja historyczna jest próbą krytyki doktryny entelechii Arystotelesa podjętą przez Bachtina. W szerokim ujęciu koncepcja porusza problemy konfrontacji na linii Zachód – Wschód. Dla głębszego zrozumienia podjęta została próba rozważania „inwersji historycznej” w kontekście opozycji myślenia progresywnego (prometejskiego), myślenia konserwatywnego (epimetejskiego) i myślenia mitotwórczego w ramach hermeneutyki folklorystycznej Vardana Hayrapetyana.
Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 26-41
Obraz Rosji w indyjskiej literaturze podróżniczej XX wieku
Artykuł prezentuje przegląd indyjskiego pisarstwa podróżniczego o Rosji w XX wieku i analizuje ukazany w nim obraz tego kraju. Wraz ze wzrostem nastrojów antykolonialnych w Indiach Rosja stała się ważnym celem podróży Indusów. W 1930 roku dotarł tam noblista Rabindranath Tagore, a jego Listy z Rosji stały się klasyką literatury podróżniczej w Indiach i punktem odniesienia dla późniejszych relacji. Większość z nich skupia się na zmianach społecznych, kulturalnych i politycznych w kraju i ukazuje nowy system w dużej mierze jako przykład do naśladowania dla Indii. Niewielkie zainteresowanie innymi aspektami rosyjskiej rzeczywistości sprawia, że indyjska fascynacja kończy się wraz z upadkiem Związku Radzieckiego.
Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 42-68
Powyższe studium powstało jako owoc długich, przeprowadzonych w latach 2017-2020, badań archiwalnych nad rękopisami i maszynopisami Mistrza i Małgorzaty, przechowywanymi w dwóch moskiewskich archiwach pisarza. Autor tekstu formuje wniosek, iż nie wszystkie polskie przekłady opierają się na najbardziej kanonicznej wersji oryginału, niektóre z nich nie podają źródła oryginalnej rosyjskiej podstawy tekstu, a dwa tłumaczenia – najstarsze Ireny Lewandowskiej i Witolda Dąbrowskiego oraz najmłodsze Jana Cichockiego – wprowadzają wręcz czytelnika w błąd co do źródła, głównie zresztą dla celów komercyjnych. Celem nadrzędnym powyższego artykułu jest jednak częściowy choćby opis pasjonujących przygód tekstu Bułhakowa, zakończony konkluzją, iż Autor nie zdążył niestety stworzyć wersji kanonicznej swego arcydzieła. To zaś pozwala niestety niektórym tłumaczom i krytykom formułować karkołomne i często nie mające absolutnie niczego wspólnego z rzeczywistością tekstologiczne hipotezy co do Mistrza i Małgorzaty.
Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 69-84
Obiektem analizy w artykule są fragmenty dzienników Lubowi Szporiny (!879–1967) i Sofii Ostrowskiej(1902–1983), w których subiektywna przestrzeni Leningradu czasów blokady związana jest ze sposobem funkcjonowania człowieka w mieście. W centrum uwagi znalazły się następujące problemy: sposób percepcji i prezentacji pejzażu miejskiego, specyfika przestrzennym zachowań leningradczyków (w tym "technika" przemieszcania się w mieście), a także obserwacje i refleksje związane z obrazem miasta.
Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 85-98
Artykuł poświęcony został przybliżeniu twórczości Jewgenija Charitonowa. W pracy przedstawiono okoliczności towarzyszące publikacji zebranych tekstów autora, a także zaprezentowano cechy dystynktywne utworów. Ponadto, podjęto próbę określenia miejsca nieheteronormatywnego bohatera literackiego w radzieckiej przestrzeni społecznej w odwołaniu do koncepcji współczesnych filozofów - Giorgio Agambena i Julii Kristevy. Badania przeprowadzone zostały w oparciu o opracowania naukowe z zakresu społecznej teorii queer.
Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 99-115
Twórczość Anny Fein mieści się w nurcie, który głosi powrót do korzeni kultury żydowskiej i żydowskiej tradycyjnej duchowości. Tożsamość narodową pisarka programowo łączy z identyfikacją religijną. Jej narratorki-bohaterki przemierzają drogę, którą niegdyś przeszła ona sama — budowania (odradzania się) żydowskiej samoświadomości aż do nawrócenia się na ortodoksyjny judaizm. W tej ewolucji, która stanowi fundament semantyczno-ideowej dynamiki większości utworów pisarki, ujawnia się swojego rodzaju prozelityzm Fein. Prozelityczny charakter prozy Fein jest także pochodną funkcji poznawczej, tj. wprowadzania odbiorcy świeckiego w świat społeczności ortodoksyjnej. Siłę prozelitycznego rezonansu zdecydowanie wzmacniają również, obecne w twórczości Fein, elementy autobiograficzne.
Język:
PL
| Data publikacji:
16-06-2021
|
Abstrakt
| s. 116-126
Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie definicji leksykograficznej w rosyjskim słowniku ideograficznym Мир человека и человек в окружающем его мире (80 концептов, относящихся к духовной, ментальной и материальной сферам жизни человека). Opierając się na charakterystyce definicji kognitywnej autorka przeprowadza analizę przykładowych artykułów hasłowych i bada zastosowanie w nich ramy interpretacyjnej. Analizowane hasła zestawiane są z reakcjami na konkretne słowa-bodźce z rosyjskiego słownika asocjacyjnego Русский ассоциативный словарь. От стимула к реакции. Autorka zwraca uwagę na to jak rama interpretacyjna porządkuje i organizuje wiedzę na temat danej jednostki językowej, a tym samym o pewnym fragmencie otaczającego świata.
Język:
RU
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 127-145
Praca jest poświęcona analizie ekspresyjnych tekstów medialnych o tematyce sportowej na poziomie leksykalnym (leksyka, stylistycznie nacechowana, cytaty, powszechnie znane, tropy, stosunki paradygmatyczne, odstępstwo od normy i inne). Niniejszy artykuł pokazuje ilościową charakterystykę zidentyfikowanych środków tworzenia ekspresji tekstu i zależność użycia tych środków od gatuntu tekstu.
Język:
PL
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 146-160
W niniejszym artykule przedstawiono techniki towarzyszące przekładowi rzeczowników pochodzenia obcego w rosyjskich tekstach publicystycznych. Jako źródła wykorzystano rosyjskie teksty przekładowe opublikowane pod wspólną nazwą Vesti-Kuranty. Materiał stanowiący przedmiot analizy został wyekscerpowany ze wszystkich dostępnych wydań rękopisów powstałych w latach 1600–1670. Celem badania jest ukazanie wybranych zabiegów stosowanych przez siedemnastowiecznych tłumaczy mających służyć jako podpowiedzi w zrozumieniu wyrazów dotychczas nieznanych na gruncie rosyjskim oraz przedstawienie różnych rozwiązań tłumaczeniowych mających na celu przybliżenie terminów i wartości obcych.
Język:
PL
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 161-171
Celem artykułu jest semantyczno-strukturalna charakterystyka wzajemnego oddziaływania ram modalnych w języku rosyjskim w powieści Ludmiły Pietruszewskiej Numer Jeden albo W ogrodach innych wariantów. Przedmiotem analizy były pozycje, jakie przyjmują względem siebie ramy modalne w zdaniu, zwrócono także uwagę na rodzaj podmiotu ram modalnych. Pokrótce zostały scharakteryzowane zagadnienia teoretyczne – kluczowe dla omawianego zagadnienia, a więc modus, dictum i rama modalna.
Język:
RU
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 172-184
Artykuł poświęcony jest problematyce składników rodzajowych terminów toponimicznych języka rosyjskiego i czeskiego. W centrum uwagi znajdują się zarówno główne terminy badanego problemu (toponimia, toponim, składnik rodzajowy), jak i proces tłumaczenia poszczególnych elementów rodzajowych i terminów rodzajowych. Analizę przeprowadza się w rosyjsko-czeskim planie porównawczym, badane są składniki rodzajowe terminów toponimicznych, związanych głównie z choronimami, oronimami i hydronimami. Proces tłumaczenia jest realizowany w odpowiednich warunkach języka docelowego. Z jednej strony większość badanych składników rodzajowych ma bezpośrednią równoważność w procesie tłumaczenia, jednak z drugiej strony są też składniki rodzajowe, które podczas tłumaczenia zastępowane są przez niezupełnie pasujące składniki rodzajowe, tj. są tłumaczone z pomocą semantycznie bliskich jednostek leksykalnych.
Język:
RU
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 185-200
Artykuł skupia się na terminologii z zakresu lecznictwa uzdrowiskowego – obszaru medycyny klinicznej – z punktu widzenia kontaktów językowych i tłumaczeń. Terminy specjalistyczne z zakresu balneologii, która stanowi część lecznictwa uzdrowiskowego, są w języku rosyjskim opisywane i analizowane z punktu widzenia osobliwości dotyczących ich semantyki, struktury, pochodzenia. Badane są zwłaszcza terminy z tzw. przymiotnikami analitycznymi. W artykule jest zwracana uwaga na przypadki synonimii terminologicznej, dalej są przedstawiane czeskie terminy różnych typów strukturalnych, które są ekwiwalentami rosyjskich terminów. Badanie zostało przeprowadzone na podstawie analizy konfrontacyjnej terminów balneologicznych w obu językach.
Język:
PL
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 201-216
W artykule omawiane są sposoby tłumaczenia na język rosyjski „Myśli nieuczesanych” Stanisława Jerzego Leca zawierających neologizmy. Innowacje językowe stanowią podstawę gry językowej w wielu aforyzmach Leca, jednak przedmiotem opisu są tylko jednowyrazowe okazjonalizmy, głównie kontaminacje. Badanie serii przekładowych pozwala na przedstawienie różnych rozwiązań translatorskich, które mogą być rezultatem odmiennej interpretacji oryginału przez tłumaczy.
Język:
RU
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 217-232
Przekładowi tekstów religijnych w literaturze naukowej poświęcono dotychczas niewiele uwagi. Przedmiotem opisu w niniejszym artykule jest tłumaczenie piosenki bożonarodzeniowej Mary did you know na język polski, rosyjski i ukraiński. Przeprowadzona analiza pozwala na określenie specyfiki przekształceń tłumaczeniowych dokonywanych w celu przekazania zarówno treści, jak i formy poetyckiej teksu religijnego.
Język:
RU
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 233-250
Niniejszy artykuł został poświęcony wybranym aspektom przekładu na język polski rosyjskich frazeologizmów wykraczających się poza granice normy językowej. Materiał do analizy został zaczerpnięty z dwóch powieści kryminalnych Aleksandry Marininy Wieczny odpoczynek i Zabójca mimo woli oraz ich przekładów autorstwa Aleksandry Stronki. Z przeprowadzonego badania wynika, że frazeologizmy substandardowe Stronka najczęściej tłumaczy za pomocą frazeologizmów o innym obrazowaniu lub leksemów, jednak dane jednostki nierzadko różnią się od jednostek oryginału nacechowaniem ekspresywnym i stylistycznym.
Język:
RU
| Data publikacji:
18-06-2021
|
Abstrakt
| s. 251-257
This review presents the author's views on the book Red and White, which deals with the multivariance of color symbolism of the political language of revolutions in France and Russia. Writers' ideas about color political language of that historical period are reflected in their literary works. The characteristic features of white, red, black and blue colors, which carry an active visual call at all times, are highlighted and described. Conducting his own analysis of the identity of the color palette of the French tricolor and Russian tricolor flags, the author of the article is based on the principles of perception of color by representatives of various ethnic groups, based on the experience of processing external impressions and mentality.