Stirlitz na prezydenta. Wykorzystanie obrazu Stirlitza w kształtowaniu wizerunku Władimira Putina
Abstrakt
W artykule omówiono związki pomiędzy Strilitzem – bohaterem rosyjskiej kultury masowej a Władimirem Putinem oraz ich wykorzystanie w kreowaniu wizerunku prezydenta Federacji Rosyjskiej. Jako materiał badawczy posłużyły wyniki badań opinii publicznej, nagłówki prasowe, dowcipy oraz memy internetowe.
Słowa kluczowe
Stirlitz; Władimir Putin; Siedemnaście mgnień wiosny; wizerunek; dowcip; mem
Bibliografia
Arkhipova, Aleksandra. «Shtirlits shel po koridoru…». Kak my pridumyvayem anekdoty. Moskva: Izdatel'stvo RGGU, 2012 [Архипова, Александра. «Штирлиц шел по коридору…». Как мы придумываем анекдоты. Москва: Издательство РГГУ, 2012].
Belousov, Aleksandr. „Anekdoty o Shtirlitse.” Zhivaya starina, No. 1/1995: 16–18 [Белоусов, Александр. „Анекдоты о Штирлице.” Живая старина, No. 1/1995: 16–18].
Dalosh, D'yerd'. „Shtirlits, geroy anekdotov, ili parodiya na homo sovieticus.” Rossiya i Germaniya v XX veke, t. 3: Ottepel', pokholodaniye i upravlyayemyy dialog. Russkiye i nemtsy posle 1945 goda. Red. Aymermakher, Karl i dr. Moskva: AIRO-XXI, 2010. 229–241 [Далош, Дьердь. „Штирлиц, герой анекдотов, или пародия на homo sovieticus.” Россия и Германия в ХХ веке, т. 3: Оттепель, похолодание и управляемый диалог. Русские и немцы после 1945 года. Ред. Аймермахер, Карл и др. Москва: АИРО-XXI, 2010. 229–241].
Noińska, Marta, Bielińska, Agnieszka. „Wizerunek głowy państwa w polskich, rosyjskich i chorwackich internetowych memach politycznych.” W poszukiwaniu tożsamości językowej, t. 5, Red. Hau, Anna, Trendowicz, Marcin. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2021. 189–207.
Patocka-Sigłowy, Urszula. „Wizerunek prezydenta Władimira Putina na portalach społecznościowych (na przykładzie Facebooka).” Przegląd Rusycystyczny, No. 4(156)/2016: 101–117.
Patocka-Sigłowy, Urszula. Komunikowanie polityczne w Rosji. Specyfika dyskursu prezydenckiego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019.
Shmeleva, Yelena, Shmelev, Aleksey. Russkiy anekdot. Tekst i rechevoy zhanr. Moskva: Yazyki slavyanskoy kul'tury, 2002 [Шмелева, Елена, Шмелев, Алексей. Русский анекдот. Текст и речевой жанр. Москва: Языки славянской культуры, 2002].
Shubinskiy, Valeriy. „Nerazluchnyye ponyatiya. Russkaya intelligentsiya i taynyye sluzhby.” Oktyabr', No. 8/2001: 140–153 [Шубинский, Валерий. „Неразлучные понятия. Русская интеллигенция и тайные службы.” Октябрь, No. 8/2001: 140–153].
Slyshkin, Gennadiy. „Kontsept fil'ma «Semnadtsat' mgnoveniy vesny» v russkoy lingvokul'ture.”, Vestnik Samarskogo gosudarstvennogo universiteta. Gumanitarnaya seriya, No. 1(31)/2004: 179–187 [Слышкин, Геннадий. „Концепт фильма «Семнадцать мгновений весны» в русской лингвокультуре.”, Вестник Самарского государственного университета. Гуманитарная серия, No. 1(31)/2004: 179–187].
Sroka, Jakub. #OBRAZKOWE #MEMY #INTERNETOWE. Warszawa: CeDeWu, 2014.
Trendovich, Marchin. „Russkiy anekdot vs. pol'skiy kawał. Neskol'ko zamechaniy po povodu komicheskikh zhanrov rechi v russkom i pol'skom yazykakh.”, Mova, No. 21/2014: 56–60 [Трендович, Марчин. „Русский анекдот vs. польский kawał. Несколько замечаний по поводу комических жанров речи в русском и польском языках.”, Мова, No. 21/2014: 56–60].
Trendowicz, Marcin. Fenomen Shtirlitsa. Obraz sovet·skogo razvedchika v russkom yazyke i kul'ture sovremennoy Rossii. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019 [Trendowicz, Marcin. Феномен Штирлица. Образ советского разведчика в русском языке и культуре современной России. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019].
Trendowicz, Marcin. Modelirovaniye kontseptov shpion i razvedchik v russkoy lingvokul'ture. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2014 [Trendowicz, Marcin. Моделирование концептов шпион и разведчик в русской лингвокультуре. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2014].
Zasurskiy, Yasen. Red. Sredstva massovoy informatsii Rossii. Moskva: Aspekt Press, 2006 [Засурский, Ясен. Ред. Средства массовой информации России. Москва: Аспект Пресс, 2006].
ŹRÓDŁA MATERIAŁU
Dlya oboronki nastupayut tyazhelyye vremena, „Nezavisimaya gazeta”, https://nvo.ng.ru/realty/2015-12-25/2_red.html (17.06.2021) [Для оборонки наступают тяжелые времена, „Независимая газета”, https://nvo.ng.ru/realty/2015-12-25/2_red.html (17.06.2021)].
Dushenko, Konstantin. Slovar' sovremennykh tsitat. Moskva: Eksmo, 2006 [Душенко, Константин. Словарь современных цитат. Москва: Эксмо, 2006].
https://73online.ru/readnews/41633 (17.06.2021).
https://74.ru/text/politics/58325381 (17.06.2021).
https://anti-xboct.livejournal.com/tag/%D0%A3%D0%BB%D1%8E%D0%BA%D0%B0%D0%B5%D0%B2 (21.06.2021).
https://www.kommersant.ru/doc/801145 (21.06.2021).
https://lenta.ru/news/2007/09/04/saratov (21.06.2021).
https://maxpark.com/community/4109/content/6349886 (21.06.2021).
https://www.meme-arsenal.com/create/meme/1080520 (21.06.2021).
https://tsargrad.tv/news/a-vas-shtirlic-ja-poproshu-ostatsja-putin-odnim-zhestom-razvernul-zelenskogo_229508 (17.06.2021).
https://www.forum-tvs.ru/lofiversion/index.php/t109708-1800.html (21.06.2021).
https://www.yaplakal.com/forum27/st/125/topic373674.html (21.06.2021).
https://www.yaplakal.com/forum28/st/50/topic1928407.html (21.06.2021).
Khovanskaya, Asya. „Putin nadel v OON «galstuk Shtirlitsa».”, Komsomol'skaya pravda, www.kp.ru/daily/26439/3310673 (17.06.2021) [Хованская, Ася. „Путин надел в ООН «галстук Штирлица».”, Комсомольская правда, www.kp.ru/daily/26439/3310673 (17.06.2021)].
Levada-tsentr. Doveriye politikam, odobreniye institutov i polozheniye del v strane, https://www.levada.ru/2020/05/29/doverie-k-politikam (12.07.2021) [Левада-центр. Доверие политикам, одобрение институтов и положение дел в стране, https://www.levada.ru/2020/05/29/doverie-k-politikam (12.07.2021)].
Sidorchik, Andrey. „Putin zhenit·sya na Rossii.” Argumenty i fakty, https://aif.ru/society/44192 (17.06.2021) [Сидорчик, Андрей. „Путин женится на России.” Аргументы и факты, https://aif.ru/society/44192 (17.06.2021)].
Smirnova, Yekaterina. „Shtirlits – nash prezident.” Kommersant'' Vlast', No. 10/2000: 6 [Смирнова, Екатерина. „Штирлиц – наш президент.” Коммерсантъ Власть, No. 10/2000: 6].
Tseplyayev, Vitaliy. „«A vas ya poproshu ostat'sya».” Argumenty i fakty, No. 44/2019: 3 [Цепляев, Виталий. „«А вас я попрошу остаться».” Аргументы и факты, No. 44/2019: 3].
VTSIOM. Doveriye politikam, https://wciom.ru/news/ratings/doverie_politikam_1 (22.06.2021) [ВЦИОМ. Доверие политикам, https://wciom.ru/news/ratings/doverie_politikam_1 (22.06.2021)].
VTSIOM. Razvedchiki sredi nas, https://wciom.ru/index.php?id=236&uid=9984 (16.06.2021) [ВЦИОМ. Разведчики среди нас, https://wciom.ru/index.php?id=236&uid=9984 (16.06.2021)].
VTSIOM. Shtirlits – navsegda?, https://wciom.ru/index.php?id=236&uid=9953 (15.06.2021) [ВЦИОМ. Штирлиц – навсегда?, https://wciom.ru/index.php?id=236&uid=9953 (15.06.2021)].
Yakunin, Igor'. „A vas, Shtirlits, ya poproshu ostat'sya: Rossiyane khotyat videt' vo glave strany chestnogo i umnogo razvedchika.” Komsomol'skaya pravda, https://www.kp.ru/daily/27044/4109978 (15.06.2021) [Якунин, Игорь. „А вас, Штирлиц, я попрошу остаться: Россияне хотят видеть во главе страны честного и умного разведчика.” Комсомольская правда, https://www.kp.ru/daily/27044/4109978 (15.06.2021)].
Uniwersytet Gdański Polska
http://orcid.org/0000-0002-1552-3512
Doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa (Uniwersytet Gdański, 2018), adiunkt w Zakładzie Pragmatyki Komunikacji i Dydaktyki Języka Rosyjskiego Instytutu Rusycystyki i Studiów Wschodnich Uniwersytetu Gdańskiego. Autor monografii poświęconych konceptom szpieg i agent wywiadu we współczesnym języku rosyjskim (2014) oraz fenomenowi Stirlitza w kulturze i języku rosyjskim (2019), a także blisko 30 artykułów naukowych. Sfera zainteresowań naukowych związana jest z lingwistyką kulturową i kognitywną, komunikacją międzykulturową, porównawczą analizą gatunków mowy w języku polskim i rosyjskim, kulturowymi uwarunkowaniami przekładu oraz psycholingwistyką.
E-mail: marcin.trendowicz@ug.edu.pl
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
