Korpusy wobec poszukiwania optymalnych kolokacji do celów leksykografii przekładowej
Abstrakt
W artykule niniejszym autor podejmuje próbę zweryfikowania wyników korpusowych dla 50 pierwszych poświadczeń rosyjskich leksemów прожить oraz пережить (jako ekwiwalentów niemetaforycznych polskiej jednostki przeżyć) pod kątem rejestrowania użytecznych leksykograficznie (i dydaktycznie) kolokacji. W artykule omówiony został dydaktyczno-leksykograficzny kontekst badawczy, zaprezentowane zostały ustalone wcześniej pary przekładowe wraz z definicjami jednostek wyjściowych oraz szeregami kolokacyjnymi (zarówno w sensie schematów kolokacyjnych, jak i szeregów typowych kolokantów), a także przytoczono nie budzące wątpliwości poświadczenia korpusowe dla 50 pierwszych wyników w Korpusie podstawowym NKJR oraz Korpusie prasowym NKJR. Jednocześnie zostały przedstawione potencjalne uzupełniające ekwiwalenty rosyjskie dla polskiej jednostki przeżyć.
Słowa kluczowe
leksykografia; słowniki; kolokacje; analiza korpusowa
Bibliografia
Atkins, Sue. “Bilingual dictionaries: Past, Present and Future.” Euralex ’96 Proceedings I. Gellerstam, Martin et al. (Ed.). Göteborg, 1996. 515–546.
Bańko, Mirosław. “Za mało czy dość? Dylemat leksykografa w dobie rewolucji informacyjnej (na przykładzie słowników frazeologicznych).” Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Między teorią a praktyką frazeograficzną. Dziamska-Lenart, Gabriela and Liberek, Jarosław (Ed.). Poznań, 2013. 9–16.
Byalek, Eva. “Chto takoye perevodnoy slovar'? V poiskakh otveta.” Vestnik Moskovskogo universiteta. Ser. 22. Teoriya perevoda, nr 4/2017: 103–123. [Бялэк, Эва. “Что такое переводной словарь? В поисках ответа.” Вестник Московского университета. Сер. 22. Теория перевода, nr 4/2017: 103–123.]
Kaczmarek, Hanna. “Tradycyjny słownik książkowy w kształceniu językowym na poziomie akademickim.” Prace Naukowe Akademii im. J. Długosza w Częstochowie XXV/ 2016: 373–384.
Labocha, Maciej. “Glottodydaktyczne aspekty opisu słownikowego kolokacji.” Roczniki Humanistyczne No 10 (69)/2021: 121–138.
Mędelska, Jolanta. Wawrzyńczyk, Jan. Między oryginałem a przekładem. Rzecz o słownikach dwujęzycznych. Kielce: Wydawnictwo Szumacher, 1992.
Ostromęcka-Frączak, Bożena. “Słownik dwujęzyczny i jego rola w nauczaniu języka polskiego jako obcego.” Acta Universitatis Lodziensis No 10/1998: 398–393.
Pieńkos, Jerzy. Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki. Kraków: Kantor Wydawniczy Zakamycze, 2003.
Piotrowski, Tadeusz. “Ekwiwalencja w słownikach dwujęzycznych.” Na tropach translatów. W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych. Chlebda, Wojciech(Ed.). Opole 2011. 45–69.
Spitzer, Manfred. Jak uczy się mózg? Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.
Vlavatskaya, M.V. “«Users’ needs» kak trebovaniya k sostavleniyu anglo-russkogo uchebnogo kombinatornogo slovarya.” Voprosy leksikografii No 2 (4)/2013: 32–40. [Влавацкая, М.В. “«Users’ needs» как требования к составлению англо-русского учебного ком-бинаторного словаря.” Вопросы лексикографии No 2 (4)/2013: 32–40.]
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0002-8763-2187
Dr, absolwent języków wschodniosłowiańskich na Uniwersytecie Śląskim. Ukończył studia podyplomowe na kierunku handel zagraniczny na Akademii Ekonomicznej im. K. Adamieckiego w Katowicach oraz uzyskał certyfikat tłumacza symultanicznego w Centrum Szkoleń Tłumaczeniowych w Sosnowcu. Jest autorem publikacji głównie z zakresu leksykografii przekładowej.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
