Motyw nadziei w opowiadaniu Ludmiły Ulickiej "Alisa kupuje śmierć"
Abstrakt
Artykuł koncentruje się na analizie opowiadania Ludmiły Ulickiej „Alisa kupuje śmierć” w kontekście motywu nadziei. Nowy zbiór opowiadań rosyjskiej pisarki jest mocno przesiąknięty filozoficznymi pytaniami o człowiecze istnienie i nieistnienie. Bardzo aktualny motyw nadziei silnie wybrzmiewa w jednym z opowiadań z tego zbioru, o czym świadczy poniższy artykuł. W opowiadaniu „Alisa kupuje śmierć” Ulicka posługiwała się konwencjami typowymi dla jej twórczości. Głównymi bohaterami opowiadania są „mali ludzie”, ukazani w momencie przekraczania granicy życia i śmierci. Nasza analiza wykazała, że motyw nadziei, często używany w literaturze, znalazł odzwierciedlenie również na wielu płaszczyznach w twórczości rosyjskiej pisarki. Główną siłą napędową opowiadania jest miłość w jej wielu przejawach, a nadchodząca śmierć daje nadzieję na nowe życie w sensie dosłownym i przenośnym, bardziej filozoficznym.
Słowa kluczowe
literatura rosyjska; opowiadania; Ludmiła Ulicka; Alicja kupuje śmierć; nadzieja
Bibliografia
Abdullina, Amina Shakir'yanovna, and Latypova, Yelenaeduardovna. “Zhenskiye obrazy v proze L. Ulitskoy.” Vestnik Chelyabinskogo gosudarstvennogo universiteta 2017, no. 3 (399): 7–14. [Абдуллина, Амина Шакирьяновна, и Латыпова, Елена Эдуардовна. “Женские образы в прозе Л. Улицкой.” Вестник Челябинского государственного университета 2017, no. 3 (399): 7–14].
Bashmakova, Mariya. Lyudmila Ulitskaya: “Smert' tozhe prinadlezhit zhizni”. <https://novayagazeta.ru/articles/2019/11/17/82761-lyudmila-ulitskaya-smert-tozhe-prinadlezhit-zhizni> [Башмакова, Мария. Людмила Улицкая: «Смерть тоже принадлежит жизни»].
Bukolova, Varvara Sergeevna. Literaturocentričnostʹ prozy Lûdmily Evgenʹevny Ulickoj (intertekstualʹnyj aspekt). Аvtoreferat na soiskanie učenoj stepeni kandidata filologičeskih nauk. Tambow, 2017 [Вуколова, Варвара Сергеевна. Литературоцентричность прозы людмилы евгеньевны улицкой (интертекстуальный аспект). Автореферат на соискание ученой степени кандидата филологических наук. Тамбов, 2017].
filozofii i religii.” Maska 2009, no. 5 (5): 99–110.
Havel, Václav. Disturbing the Peace: A Conversation with Karel Hvizdala. Transl. Wilson, Paul. New York: Alfred A. Knopf, 1990.
Knurowska, Monika. “Geroi etnicheski ‘drugiye’ v rasskazakh Lyudmily Ulitskoy.” Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis 154. Studia Russologica 2013, no. 6: 91–104 [Knurowska, Monika. “Герои этнически «другие» в рассказах Людмилы Улицкой.” Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis 154. Studia Russologica 2013, no. 6: 91–104].
Knurowska, Monika. “Religioznyy eklektizm v proze Lyudmily Ulitskoy.” Przegląd Rusycystyczny 2013, no. 2 (142): 102–111 [Knurowska, Monika. “Религиозный эклектизм В прозе Людмилы Улицкой.” Przegląd Rusycystyczny 2013, no. 2 (142): 102–111].
Kononova, Yelena Serneyevna. “Ob evolyutsii ponyatiyanadezhdy.” Nauchnyye vedomosti 2010, no. 20 (91): 226–234 [Кононова, Елена Сернеевна. “Об эволюции понятия надежды.” Научные ведомости 2010, no. 20 (91): 226–234].
Kovriga, Yuliya Vladimirovna. Osobennosti osmysleniya tvorchestva Lyudmily Ulitskoy sovremennoy kritikoy. [Коврига, Юлия Владимировна. Особенности осмысления творчества Людмилы Улицкой современной критикой].
Kuca, Zoja, and Kucy, Aleksy. “Iudeo- khristianskiy kazus v romane Lyudmily Ulitskoydaniel' Shtayn, perevodchik.” IUDAICA RUSSICA 2019, no. 2 (3): 54–70 [Kuca, Zoja, and Kucy, Aleksy. “Иудео- христианский казус в романе Людмилы Улицкой Даниэль Штайн, переводчик.” IUDAICA RUSSICA 2019, no. 2 (3): 54–70].
Kuznetsov, Valeriy Grigor'yevich (Ed). Slovar' filosofskikh terminov. Moskva: INFRAM, 2007 [Кузнецов, Валерий Григорьевич (Ред.). Словарь философских терминов. Москва: INFRAM, 2007].
Kuznetsova, Yelena. Kogo i zachem ubila laureat ‘Russkogo Bukera’ v novoy knige. <https://calendar.fontanka.ru/articles/8929/> [Кузнецова, Елена. Кого и зачем убила лауреат «Русского Букера» в новой книге].
Leyderman, Naum Lazarevich, and Lipovetskiy, Mark Naumovich (Eds). Sovremennaya russkaya literatura: v 3 kn. Kn. 3: V kontse veka (1986–1900-ye gody). Moskva: Editorial URSS, 2001 [Лейдерман, Наум Лазаревич, и Липовецкий, Марк Наумович (Ред.). Современная русская литература: в 3 кн. Кн. 3: В конце века (1986–1900-е годы). Москва: Эдиториал УРСС, 2001].
Leyderman, Naum Lazarevich, and Lipovetskiy, Mark Naumovich (Eds). Sovremennaya russkaya literatura 1950–1990-ye gody v dvukh tomakh. Tom 2 1968–1990. Moskva: Akademiya, 2003 [Лейдерман, Наум Лазаревич, и Липовецкий, Марк Наумович (Ред.). Современная русская литература 1950–1990-е годы в двух томах. Том 2 1968–1990. Москва: Академия, 2003].
Omarbekova, Suvarzhat Vladimirovna. “Vera, nadezhda i lyubov' kak ekzistentsialy chelovecheskogo bytiya.” Sistema tsennostey sovremennogo obshchestva 2010, no. 11: 17–24 [Омарбекова, Суваржат Владимировна. “Вера, надежда и любовь как экзистенциалы человеческого бытия.” Система ценностей современного общества 2010, no. 11: 17–24].
Prokhorova, Tat'yana Gennad'yevna. “K voprosu o neosentimentalizme v sovremennoy russkoy proze (na materiale tvorchestva L. Ulitskoy i L. Petrushevskoy).” Dergachevskiye chteniya — 2011, 2012, t. 2: 307–315 [Прохорова, Татьяна Геннадьевна. “К вопросу о неосентиментализме в современной русской прозе (на материале творчества Л. Улицкой и Л. Петрушевской).” Дергачевские чтения — 2011, 2012, т. 2: 307–315].
Sikora, Aleksandra. Tybetańska koncepcja śmierci. <https://www.ceeol.com/search/article- detail?id=283457>.
Solnit, Rebecca. Nadzieja w mroku. Nieznane opowieści, niebywałe możliwości. Transl. Dzierzgowska, Anna and Królak, Sławomir. Kraków: Karakter, 2019.
Strzelecki, Ryszard. “Nadzieja chrześcijańska w ponowoczesnym świecie (istota-utrata- przywracanie).” Dydaktyka polonistyczna 2019, no. 5 (14): 7–24.
Świgost, Magdalena. “Czym jesteś, o śmierci?!: rozważania na temat śmierci w kontekście
Ulitskaya, Lyudmila Yevgen'yevna. “Alisa pokupayet smert'.” O tele dushi. Novyye rasskazy. Ulitskaya, Lyudmila Yevgen'yevna. Moskva: ACT, 2019 [Улицкая, Людмила Евгеньевна. “Алиса покупает смерть.” О теле души. Новые рассказы. Улицкая, Людмила Евгеньевна. Москва: ACT, 2019].
Ulitskaya, Lyudmila Yevgen'yevna. Lyudmila Ulitskaya rasskazyvayet o knige ‘O tele dushi. Novyye rasskazy’. <https://www.youtube.com/watch?v=tKhxwaTfGFw> [Улицкая, Людмила Евгеньевна. Людмила Улицкая рассказывает о книге «О теле души. Новые рассказы»].
Wasińczuk, Katarzyna. “V ob''yatiyakh zhizni, za predelami smerti. Antropologicheskiye i dukhovnyye aspekty prozy Lyudmily Ulitskoy (Kazus Kukotskogo, Daniel' Shtayn, Perevodchik).” W kręgu problemów antropologii literatury. Antropologia przyszłości. Supa, Wanda, and Pańkowska, Ewa (Eds). Białystok, 2018. <http://hdl.handle.net/11320/11491> [Wasińczuk, Katarzyna. “В объятиях жизни, за пределами смерти. Антропологические и духовные аспекты прозы Людмилы Улицкой (Казус Кукоцкого, Даниэль Штайн, Переводчик).” W kręgu problemów antropologii literatury. Antropologia przyszłości. Supa, Wanda, and Pańkowska, Ewa (Eds). Białystok, 2018].
Yermoshina, Galina. “Lyudmila Ulitskaya. Puteshestviye vsed'muyu storonu sveta.” Znamya 2000, no. 12: 201 [Ермошина, Галина. “Людмила Улицкая. Путешествие в седьмую сторону света.” Знамя 2000, no. 12: 201].
Zdereva, Ol'ga Viktorovna. “O prirode tsiklicheskogovremeni v Vostochnoy kul'turofilosofskoy paradigme.” Analitika kul'turologii 2009, no. 15]. <https://cyberleninka.ru/article/n/o-prirode-tsiklicheskogo- vremeni-v-vostochnoy-kulturofilosofskoy-paradigme–1/viewer>. [Здерева, Ольга Викторовна. “О природе циклического времени в Восточной культурофилософской парадигме.” Аналитика культурологии 2009, no. 15].
Zhelobtsova, Cvetlana Fedotovna, and Barashkova, Svetlana Nikolayevna. “Osobennosti povestvovatel'noy struktury novoy prozy Lyudmily Ulitskoy.” Vestnik Severo- Vostochnogo federal'nogo universiteta im. M. K. Ammosova 2021, no. 3 (83): 68–72 [Желобцова, Cветлана Федотовна, и Барашкова, Светлана Николаевна. “Особенности повествовательной структуры новой прозы Людмилы Улицкой.” Вестник Северо- Восточного федерального университета им. М. К. Аммосова 2021, no. 3 (83): 68–72].
Żukowska-Łyko, Justyna. Mroczny Szeol, niebiański Eden. Śmierć w kulturze judaistycznej. <https://histmag.org/mroczny-szeol-niebianski-eden-smierc-w-kulturze-judaistycznej– 13784>.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0003-2438-6852
Weronika Jeleńska – Doktorantka literaturoznawstwa w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskich UAM. Obecnie pracuje nad rozprawą doktorską poświęconą pedagogicznej rosyjskiej prozie kobiecej XXI wieku w aspekcie genderowym. Zainteresowania badawcze obejmują współczesną literaturę rosyjską (ze szczególnym uwzględnieniem prozy kobiecej), pedagogiczne i edukacyjne aspekty literatury, oraz pedagogikę genderową. Publikowała na łamach takich czasopism jak Studia edukacyjne i Acta Polono-Ruthenica. Kontakt: werjel@amu.edu.pl.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
