Rosyjska i polska terminologia teolingwistyczna: opis funkcjonalno-semantyczny
Abstrakt
Artykuł poświęcony jest funkcjonalno-semantycznemu opisowi rosyjskiej i polskiej terminologii teolingwistyki. W trakcie badań, na podstawie rosyjskich i polskich źródeł leksykograficznych, przeanalizowano definicje słów, które a priori mogą pełnić funkcje terminów teolingwistycznych; zostały zbadane właściwości ich funkcjonowania w rosyjskich i polskich tekstach teolingwistycznych; dokonano selekcji i analizy semowej terminów rosyjskich i polskich wchodzących w skład pojęciowo-terminologicznego pola „teolingwistyka”.
Słowa kluczowe
teolingwistyka, teolingwistyka słowiańska, rosyjska i polska terminologia teolingwistyki, pojęciowo-terminologiczne pole „teolingwistyka”
Bibliografia
Berger, Ol'ga. „K voprosu opredeleniya i vydeleniya termina v russkoy terminologicheskoy traditsii.” [Бергер, Ольга. „К вопросу определения и выделения термина в русской терминологической традиции.”]. Michal Przybylski, Josef Saur a kolektiv. Red. Mladá slavistika: současné trendy ve výzkumu slovanských literatur, jazyků a kultur. 1. vyd. Brno: Masarykova univerzita, 2014: 37-52.
Bugayeva, Irina. Yazyk pravoslavnoy sfery: sovremennoye sostoyaniye, tendentsii razvitiya: dis. ... dokt. filol. nauk. Moskva, 2010 [Бугаева, Ирина. Язык православной сферы: современное состояние, тенденции развития: дис. ... докт. филол. наук. Москва, 2010].
Doroszewski, Witold. Red. Słownik języka polskiego, t. I–XI, Warszawa: „Wiedza Powszechna:, 1958 – 1962.
Dunaj, Bogusław. Red. Słownik współczesnego języka polskiego. Warszawa: Wilga, 1996.
Encyklopedia PWN
Gadomski, Aleksander. „Teolingwistyka. O kierunkach badań języka religijnego.” Ryszard Nycz, Władysław. Miodunka, Tomasz Kunz. Red. Polonistyka bez granic, t. 2, Glottodydaktyka polonistyczna – współczesny język polski – językowy obraz świata. Kraków: Universitas, 2010: 257-266.
Gadomskiy, Aleksandr, „Khristianskaya propoved' kak zhanr religioznogo yazyka.” Skhіdnoslov’yans'ka fіlologіya: Vіd Nestora do s'ogodennya. Materіali Mіzhnarodnoї naukovoїkonferentsії. Gorlіvka: vidavnitstvo GDPІІM, 2008: 171-174 [Гадомский, Александр. „Христианская проповедь как жанр религиозного языка.” Східнослов’янська філологія: Від Нестора до сьогодення. Матеріали Міжнародної наукової конференції. Горлівка: видавництво ГДПІІМ, 2008: 171-174].
Gadomskiy, Aleksandr, „Leksikograficheskoye opisaniye terminologii teolingvistiki(na primere russkogo i pol'skogo yazykov).” Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta. Seriya 2. Yazykoznaniye 2018, t. 17, no. 1: 17-28 [Гадомский, Александр. ”Лексикографическое описание терминологии теолингвистики (на примере русского и польского языков).” Вестник Волгоградского государственного университета. Серия 2. Языкознание 2018, Т. 17, no. 1: 17-28].
Gadomskiy, Aleksandr, „Teolingvistika v kontekstesovremennykh yazykovedcheskikh issledovaniy.” Aktual'nyye problemy stilistiki 2021, no.7: 43-52 [Гадомский, Александр. „Теолингвистика в контексте современных языковедческих исследований”, Актуальные проблемы стилистики 2021, no.7: 43-52].
Gadomskiy, Aleksandr, Konchareviћ Ksenija. „Pregled teolingvistichkikh ispitivaњa u Rusiјi, Ukraјinii Poљskoј (graђa za bibliografiјu).” Bogoљub Shiјakoviћ. Ured. Srpska teologiјa u dvadesetom veku: Istrazhivachki problemi i rezultati 2014, knj. 16. Beograd: Pravoslavni bogoslovski fakultet: 151-178 [Гадомский, Александр, Кончаревић Ксениjа. „Преглед теолингвистичких испитивања у Русији, Украјини и Пољској (грађа за библиографију).“ Богољуб Шијаковић. Уред. Српска теологија у двадесетом веку: Истраживачки проблеми и резултати 2014, књ. 16. Београд: Православни богословски факултет: 151-178].
Gadomskiy, Aleksandr. Teolingvisticheskiye issledovaniya v slavyanskom yazykoznanii. Simferopol': OOO „Forma”, 2017 [Гадомский, Александр. Теолингвистические исследования в славянском языкознании. Симферополь: ООО „Форма”, 2017].
Gadomskiy, Aleksandr. „Issledovaniye molitvy kak zhanra religioznogoyazyka v russkoy i pol'skoy teolingvistike.” Kirillo-Mefodiyevskiye chteniya Yazyk kak instrument poznaniya i zerkalo epokhi, 29-30 maya 2008 goda. Simferopol': Universum, 2008: 55-60 [Гадомский, Александр. „Исследование молитвы как жанра религиозного языка в русской и польской теолингвистике.” Кирилло-Мефодиевские чтения Язык как инструмент познания и зеркало эпохи, 29-30 мая 2008 года. Симферополь: Универсум, 2008: 55-60].
Guchinskaya, Nina. Hermeneutica in nuce. Ocherk filologicheskoygermenevtiki. Sankt-Peterburg: Tserkov' i kul'tura, 2002 [Гучинская, Нина. Hermeneutica in nuce. Очерк филологической герменевтики. Санкт-Петербург: Церковь и культура, 2002].
Itskovich, Tat'yana. „Sistema zhanrov religioznogo stilya v kommunikativno-pragmaticheskom aspekte.” Studia Rossica Posnaniensia 2019, no. 44(2): 231-242 [Ицкович, Татьяна. „Система жанров религиозного стиля в коммуникативно-прагматическом аспекте.” Studia Rossica Posnaniensia 2019, no. 44(2): 231-242].
Itskovich, Tat'yana. Zhanrovaya sistema religioznogo stilya. Moskva: Flinta, 2021 [Ицкович, Татьяна. Жанровая система религиозного стиля. Москва: Флинта, 2021].
Končarević, Ksenija. Jezik i religija. Pojmovnik teolingvistike. Beograd: Jaceh, 2017. [Кончаревић, Ксениjа. Језик и религија. Појмовник теолингвистике. Београд: Jaceh, 2017].
Kun, Tomas. Struktura nauchnykh revolyutsiy. Moskva: Progress, 1975 [Кун, Томас. Структура научных революций. Москва: Прогресс, 1975].
Kushnir, Ol'ga „K voprosu o kontseptosfere religioznogo.” Izvestiya RGPU im. Gertsena 2011, no.130: 108–118 [Кушнир, Ольга „К вопросу о концептосфере религиозного.” Известия РГПУ им. Герцена 2011, no.130: 108–118].
Kuznetsov, Sergey. Ed. Bol'shoy tolkovyy slovar' russkogo yazyka. Sankt-Peterburg: Norint. 1998 [Кузнецов, Сергей. Ред. Большой толковый словарь русского языка. Санкт-Петербург: Норинт. 1998].
Makuchowska, Marzena. Modlitwa jako gatunek języka religijnego. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 1998.
Novikov, Mikhail. Red. Ateisticheskiy slovar'. Moskva: Politizdat,1986 [Новиков, Михаил. Ред. Атеистический словарь. Москва: Политиздат, 1986].
Ozhegov, Sergey; Shvedova, Natal'ya. Tolkovyy slovar' russkogo yazyka. Moskva:ITI Tekhnologii; , 2006 [Ожегов, Сергей; Шведова, Наталья. Толковый словарь русского языка. Москва: ИТИ Технологии, 2006].
Piddubna, Nataliya. Teoriya teolinhvistyky:fenomen bibliynosti v ukrayins’kiy linhvokul’turi ta omovlennya relihiynoyi kartyny svitu (analiz dyskursyvnoyi praktyky XIX st.). Kharkiv: Maydan, 2019 [Піддубна, Наталія. Теорія теолінгвістики:феномен біблійності в українській лінгвокультурі та омовлення релігійної картини світу (аналіз дискурсивної практики ХІХ ст.). Харків: Майдан, 2019].
Plisov, Yevgeniy. Nemetskiy religioznyy yazyk v usloviyakh polikonfessional'nosti: opyt leksikograficheskogo i diskursivnogo opisaniya: dis. … dokt. filol. nauk. Nizhniy Novgorod, 2017 [Плисов, Евгений. Немецкий религиозный язык в условиях поликонфессиональности: опыт лексикографического и дискурсивного описания: дис. … докт. филол. наук. Нижний Новгород, 2017].
Postovalova, Valentina. Nauka o yazyke v svete ideala tsel'nogo znaniya: v poiskakh integral'nykh paradigm. Moskva: LENAND, 2016 [Постовалова, Валентина. Наука о языке в свете идеала цельного знания: в поисках интегральных парадигм. Москва: ЛЕНАНД, 2016].
Prokhvatilova, Ol'ga. „Pravoslavnaya molitva kak odin iz yadernykh zhanrov religioznogo stilya.” Stil 2007, no. 7: 153-167 [Прохватилова, Ольга. „Православная молитва как один из ядерных жанров религиозного стиля.” Стил 2007, no. 7: 153-167].
Prokhvatilova, Ol'ga. „Ritmicheskaya organizatsiya sovremennoy pravoslavnoy propovedi.” Vestnik Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta.” Seriya 2 Yazykoznaniye 2013, no. 3 (19): 97–103 [Прохватилова, Ольга. „Ритмическая организация современной православной проповеди.” Вестник Волгоградского государственного университета”. Серия 2, Языкознание 2013, no. 3 (19): 97–103].
Prokhvatilova, Ol'ga. Pravoslavnaya propoved' i molitva kak fenomen sovremennoy zvuchashchey rechi. Volgograd: Izdatel'stvo Volgogradskogo gosudarstvennogo universiteta,1999 [Прохватилова, Ольга. Православная проповедь и молитва как феномен современной звучащей речи. Волгоград: Издательство Волгоградского государственного университета,1999].
Rozanova, Nina. „Sfera religioznoy kommunikatsii: khramovaya propoved'.” Leonid Petrovich Krysin. Red. Sovremennyy russkiy yazyk: Sotsial'naya i funktsional'naya differentsiatsiya. Moskva: Yazyki slavyanskoy kul'tury, 2003: 341–346 [Розанова, Нина. „Сфера религиозной коммуникации: храмовая проповедь.” Леонид Петрович Крысин. Ред. Современный русский язык: Социальная и функциональная дифференциация. Москва: Языки славянской культуры, 2003: 341–346].
Simmler, Franz. „Textsorten des religiösen und kirchlichen Bereichs.“ Brinker, Klaus, Antos, Gerd, Heinemann, Wolfgang, Sager, Sven F. (Hrsg.). Text- und Gesprächslinguistik. Linguistics of Text and Conversation. Ein internationales Handbuch zeitgenössischer Forschung. An International Handbook of Contemporary Research. Berlin, New York: Walter de Gruyter. Berlin; New York: de Gruyter, 2000: 676–690.
Słownik języka polskiego PWN
Szymczak, Mieczysław. Red. Słownik języka polskiego, t. I–III. Warszawa: PWN, 1990.
Vikhlyantsev, Vladimir. Polnyy i podrobnyy Bibleyskiy Slovar' k russkoy kanonicheskoy Biblii [Вихлянцев, Владимир. Полный и подробный Библейский Словарь к русской канонической Библии],
Voytak, Mariya. „O zhanrakh religioznogo stilya.” Filologiya v XXI veke: Nauchnyy zhurnal, spetsvypusk: Materialy Mezhdunarodnoy konferentsii „Funktsional'naya stilistika v kontekste sovremennogo gumanitarnogo znaniya”, posvyashchennoy 80-letiyu professora Marii Pavlovny Kotyurovoy”. Perm': Permskiy gosudarstvennyy universitet, 2019: 63-68 [Войтак, Mария. „О жанрах религиозного стиля.” Филология в XXI веке: Научный журнал, спецвыпуск: Материалы Международной конференции „Функциональная стилистика в контексте современного гуманитарного знания”, посвященной 80-летию профессора Марии Павловны Котюровой.” Пермь: Пермский государственный университет, 2019: 63-68].
Voytak, Mariya. „Proyavleniye standartizatsii v vyskazyvaniyakh religioznogo stilya (na materiale liturgicheskoy molitvy).” Mariya Pavlovna Kotyurova. Red. Tekst: stereotip i tvorchestvo. Perm': Permskiy gosudarstvennyy universitet, 1998: 214–230 [Войтак, Mария. „Проявление стандартизации в высказываниях религиозного стиля (на материале литургической молитвы).” Мария Павловна Котюрова. Ред. Текст: стереотип и творчество. Пермь: Пермский государственный университет, 1998: 214–230].
Wagner, Andreas. „Theolinguistik? – Theolinguistik!“. Spillman, Hans Otto, Warnke, Ingo. Hrsg. Internationale Tendenzen der Syntaktik, Semantik und Pragmatik. Frankfurt am Main: Peter Lang, 1999: 507-512.
Wojtak Maria. Do Boga…, o Bogu…, przed Bogiem… Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2019.
Uniwersytet Opolski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
