O dwóch postradzieckich generałach: powieść Gieorgija Władimowa „Generał i jego armia" i Timura Kibirowa „Generał i jego rodzina"


Abstrakt

Artykuł poświęcony jest porównaniu powieści o generałach pisanych w różnych okresach postsowieckiej historii: Generał i jego armia (1994) Gieorgija Władimowa oraz Generał i jego rodzina (2020) Timura Kibirowa. Tłem dla porównania powieści jest satyryczna tendencja w przedstawieniu obrazu generała w literaturze rosyjskiej, tradycje prozy „prawdy okopów”, popularność gatunku sagi rodzinnej we współczesnej literaturze. Autorka analizuje techniki kompozycyjne i narracyjne, którymi posługują się pisarze dla objaśnienia sowieckiej przeszłości; zwraca szczególną uwagę na motyw spotkania generała z filologiem. Porównanie ujawnia zmiany w postawach wobec państwa sowieckiego, jakie zaszły w społeczeństwie w ciągu 30 lat po rozpadzie ZSRR, i pokazuje, że ujawnienie sowieckiej ideologii ulega zmianom od podkreślania tragizmu historii po jej deheroizację. Pogłębiony psychologizm sprawia, że w postaciach można oddzielić to co uniwersalnie, ogólnoludzkie, od elementów osobistych i zależnych od historii. W ten sposób twórcy nie tylko wyjaśniają przeszłość, ale też  reagują na współczesny im stosunek do niej.

Słowa kluczowe: współczesna literatura rosyjska, przeszłość sowiecka, wizerunek generała, Giergij Władimow, Timur Kibirow


Słowa kluczowe

Słowa kluczowe: współczesna literatura rosyjska, przeszłość sowiecka, wizerunek generała, Giergij Władimow, Timur Kibirow

Anninskiy, Lev. "Spasti Rossiyu tsenoy Rossii." Novyy mir 10 1994: 213-221 [Аннинский, Лев. "Спасти Россию ценой России." Новый мир 10 1994: 213-221].
Balla-Gertman, Ol'ga. "Timur Kibirov: Generali yego sem'ya." Sovremennaya literatura 20 iyulya 2020 [Балла-Гертман, Ольга. "Тимур Кибиров: Генерал и его семья." Современная литература 20 июля 2020] 10 Jun..2022
Bogomolov, Vladimir. "Sramimut i zhivyye, i mertvyye, i Rossiya…" Svobodnaya mysl' – XXI 7 1995: 79–10 [Богомолов, Владимир. "Срам имут и живые, и мертвые, и Россия…" Свободная мысль – XXI 7 1995: 79–103].
Bulkina, Inna "General'skaya dochka." Znamya 5 2020 [Булкина, Инна "Генеральская дочка." Знамя 5 2020] 10 Jun. 2022
Davydov, Oleg. "Mezhdu Predslavlem i Myryatinym. Strategicheskiy Dargeorgiya Vladimova." Peremeny. Tolstyy veb-zhurnal [Давыдов, Олег. "Между Предславлем и Мырятиным. Стратегический дар Георгия Владимова." Перемены. Толстый веб-журнал] 10 Jun..2022
Demidovich, Tat'yana "Literaturnyyetraditsii v sovremennoy proze o Velikoy Otechestvennoy voyne.” Vestnik bashkirskogo universiteta 24/ 2 2019: 450-454 [Демидович, Татьяна "Литературные традиции в современной прозе о Великой Отечественной войне." Вестник башкирского университета 24/ 2 2019: 450-454].
Ivanova, Natal'ya. "Dym otechestva" Znamya 7 1994: 183-185 [Иванова, Наталья. "Дым отечества" Знамя 7 1994: 183-185].
Iskendirova, Inar. "Dve voyny: Voynai mir L. N. Tolstogo i General i yego armiya G.N. Vladimova." Estezis: zhurnal o literature 4 (33) iyul'-avgust 2019 [Искендирова, Инар. "Две войны: Война и мир Л. Н. Толстого и Генерал и его армия Г.Н. Владимова." Эстезис: журнал о литературе 4 (33) июль-август 2019] 10 Jun..2022
Kibirov, Timur. General i yego sem'ya: istoricheskiy roman. Moskva, Individuum, 2020 [Кибиров, Тимур. Генерал и его семья: исторический роман. Москва, Индивидуум, 2020].
Kuritsyn, Vyacheslav, "Voyenno-patrioticheskiy roman vtrëkh variantakh." Literaturnaya gazeta 41 11 oktyabrya 1995: 4-5 [Курицын, Вячеслав, "Военно-патриотический роман в трёх вариантах". Литературная газета 41 11 октября 1995: 4-5].
Leybov, Roman. Stupakova, Yelena. Lekmanov, Oleg. Gospod'! Prosti Sovet•skomu Soyuzu! Poema Timura Kibirova Skvoz' proshchal'nyye slezy: Opyt chteniya. Moskva: Izdatel'stvo: B.S.G.- Press, 2020 [Лейбов, Роман. Ступакова, Елена. Лекманов, Олег. Господь! Прости Советскому Союзу! Поэма Тимура Кибирова Сквозь прощальные слезы: Опыт чтения. Москва: Издательство: Б.С.Г.- Пресс, 2020].
Leyderman, Naum. "Georgiy Vladimov i yego generaly, ili Realizm segodnya." Ural 7 2003 [Лейдерман, Наум. "Георгий Владимов и его генералы, или Реализм сегодня." Урал 7 2003] 10 Jun..2022
Moteyunayte, Ilona. "Soldat•skoye serdtse: roman Georgiya Vladimova General i yego armiya." 1 sentyabrya 9 2007 [Мотеюнайте, Илона. "Солдатское сердце: роман Георгия Владимова Генерал и его армия." 1 сентября 9 2007] 10 Jun..2022
Nemzer, Andrey. "Komu pamyat' komu slava, komu temnaya voda." Segodnya 17 iyunya 1994: 87-89 [Немзер, Андрей. "Кому память кому слава, кому темная вода." Сегодня 17 июня 1994: 87-89].
Vladimov, Georgiy. General i yego armiya. Moskva, Izdatel'stvo AST, Izdatel'stvo Astrel', 2004. [Владимов, Георгий. Генерал и его армия. Москва, Издательство АСТ, Издательство Астрель, 2004].
Pobierz

Opublikowane : 2022-11-07


MoleyunayteI. (2022). O dwóch postradzieckich generałach: powieść Gieorgija Władimowa „Generał i jego armia" i Timura Kibirowa „Generał i jego rodzina". Przegląd Rusycystyczny, (4), 55-67. https://doi.org/10.31261/pr.13849

Ilona V. Moleyunayte  ilona_motya@mail.ru
ПсковГУ  Federacja Rosyjska

Ilona Vitautasovna Moteyunayte – doktor habilitowany, profesor, literaturoznawca. Krąg zainteresowań naukowych: historia literatury rosyjskiej, teoria literatury, współczesna literature rosyjska.

Ważniejsze publikacje: Восприятие юродства русской литературой XIX-XX веков, Логос, Псков 2006; Сергей Николаевич Дурылин – исследователь русской литературы, Литфакт, Москва 2020; «Антропологический винегрет» в русской антиутопии начала XXI века, «Палимпсест» 2020, №1, с. 53-70; Травма советского лагеря в современном русском романе (Г. Яхина, Е. Водолазкин) //  А. Skotnicka и J. Świeży (ред.), Знаковые имена современной русской литературы: Евгений Водолазкин: коллективная монография Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellonskiego, Kraków 2019, с. 283-295.

E-mail: ilona-motya@mail.ru






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).