Piękno języka pospolitego (prostoriecija) (na materiale tekstów kultury masowej)
Abstrakt
Przenikanie języka pospolitego do rosyjskiej przestrzeni publicznej jest rozpatrywane w artykule w kontekście zmiany paradygmatów kulturowych i powstawania nowego typu kultury – kultury masowej (popularnej). Tworzeniu się nowego paradygmatu towarzyszą zmiany w statusach nadawcy i odbiorcy, z których ostatni otrzymuje prawo głosu i zaczyna mówić właśnie w gwarze miejskiej. W artykule omawiane są przykłady tekstów kultury masowej, w których język pospolity staje się elementem estetyki i poetyki, co prowadzi do zmian w recepcji piękna i brzydoty w języku.
Słowa kluczowe
język pospolity (prostoriecije), kultura masowa, estetyka, norma języka literackiego
Bibliografia
Kiseleva, Lidiya. Gorodskoye prostorechiye. 25 let spustya, „Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences. Supplement”, 2009, nr 2, s. 68-77 [Киселева, Лидия. Городское просторечие. 25 лет спустя, „Journal of Siberian Federal University. Humanities & Social Sciences. Supplement”, 2009, №2, с. 68-77]
Khimik, Vasiliy. Poetika nizkogo, ili prostorechiye kak kul'turnyy fenomen, Sankt Peterburg: „Filologicheskiy fakul'tet SPBGU”, 2000 [Химик, Василий. Поэтика низкого, или просторечие как культурный феномен, Санкт Петербург: „Филологический факультет СПбГУ”, 2000]
Krysin, Leonid. Sotsiolingvisticheskiye aspektyizucheniya sovremennogo russkogo yazyka, Moskva: „Nauka”, 1989 [Крысин, Леонид. Социолингвистические аспекты изучения современного русского языка, Москва: „Наука”, 1989]
Krysin, Leonid (otv. red.). Sovremennyy russkiy yazyk. Aktivnyye protsessy na rubezhe XX-XXI vekov, Moskva: „Yazyki slavyanskikh kul'tur”, 2008 [Крысин, Леонид (отв. ред.). Современный русский язык. Активные процессы на рубеже XX-XXI веков, Москва: „Языки славянских культур”, 2008]
Kveselevich, Dmitriy I. Tolkovyy slovar'nenormativnoy leksiki russkogo yazyka, Moskva: AST, 2005 [Квеселевич, Дмитрий И. Толковый словарь ненормативной лексики русского языка, Москва: АСТ, 2005]
Markowski, Andrzej. Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa: PWN, 2006.
Rozina, Raisa I. (red.), Slova, s kotorymi my vsevstrechalis'. Tolkovyy slovar' russkogo obshchego zhargona, Moskva: Azbukovnik, 1999 [Розина, Раиса И. (ред.), Слова, с которыми мы все встречались. Толковый словарь русского общего жаргона, Москва: Азбуковник, 1999]
Sinyavskaya-Suykovska, Tatiana. Rechevoye povedeniye russkikhv romanakh D. Dontsovoy: interzhargon i rechevaya agressiya, v: Grigor'yeva, Tatiana (red.),Yazyk i sotsial'naya deystvitel'nost', Bydgoshch-Krasnoyarsk 2009, s. 108-117 [Синявская-Суйковска, Татьяна. Речевое поведение русских в романах Д. Донцовой: интержаргон и речевая агрессия, в: Григорьева, Татьяна (ред.), Язык и социальная действительность, Быдгощ-Красноярск 2009, c. 108-117]
Sinyavskaya-Suykovska, Tatiana. Chto mozhno uznat' o Rossii iz zhenskikh detektivov: kul'turapovsednevnosti i osobennosti rechevogo povedeniya rossiyan, w: J.Mampe, Ł.Owczinnikowa (red.), Socjolingwistyczne badania w teorii i praktyce: ujęcie interdyscyplinarne, t. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2015, s. 76-91. [Синявская-Суйковска, Татьяна. Что можно узнать о России из женских детективов: культура повседневности и особенности речевого поведения россиян, w: J.Mampe, Ł.Owczinnikowa (red.), Socjolingwistyczne badania w teorii i praktyce: ujęcie interdyscyplinarne, t. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2015, s. 76-91]
Titova, Yelena. O stilisticheskom statuseprostorechiya v russkom yazyke (leksikograficheskiy obzor), «Vestnik Sankt-Peterburgskogo universiteta, ser. 9», 2009, vyp. 3, s. 306-311 [Титова, Елена. О стилистическом статусе просторечия в русском языке (лексикографический обзор), «Вестник Санкт-Петербургского университета, сер. 9», 2009, вып. 3, с. 306-311]
Tolstoy, Nikita. Yazyk i narodnaya kul'tura. Ocherkipo slavyanskoy @font-face{fo
Tolstoy, Nikita. Yazyk i narodnaya kul'tura. Ocherki po slavyanskoy mifologii i etnolingvistike, Moskva: „Indrik”, 1995 [Толстой, Никита. Язык и народная культура. Очерки по славянской мифологии и этнолингвистике, Москва: „Индрик”, 1995]
Warchala, Jacek. Kategoria potoczności w języku, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2003.
Zemskaya, Yelena (otv. red.). Russkaya razgovornayarech'. Fonetika. Morfologiya. Leksika. Zhest, Moskva: „Nauka”, 1983 [Земская, Елена (отв. ред.). Русская разговорная речь. Фонетика. Морфология. Лексика. Жест, Москва: „Наука”, 1983]
Zemskaya, Yelena, Shmelev, Dmitriy (red.). Gorodskoye prostorechiye: problemy izucheniya, Moskva: „Nauka”, 1984 [Земская, Елена, Шмелев, Дмитрий (ред.). Городское просторечие: проблемы изучения, Москва: „Наука”, 1984]
Uniwersytet Gdański Polska
Dr, adiunkt w Katedrze Językoznawstwa i Translatoryki Instytutu Rusycystyki i Studiów Wschodnich Uniwersytetu Gdańskiego. Zajmuje się zagadnieniami z zakresu składni i tekstologii porównawczej, problemami przekładu polsko-rosyjskiego (specjalistycznego, literackiego, ustnego), prowadzi badania z zakresu szeroko rozumianej komunikacji międzykulturowej i wiedzy krajoznawczej.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
