Kultura na drodze do samozniszczenia. Wiktora Pielewina prognoza dla Rosji, odczytana w kluczu jungowskim
Abstrakt
Artykuł jest próbą zastosowania narzędzi psychologii analitycznej w badaniach współczesnej literatury rosyjskiej. Kontynuując studia nad prozą Wiktora Pielewina, przedstawione w numerze 1 (173) „Przeglądu Rusycystycznego” (2021), autor proponuje tym razem kompleksowe odczytanie czterech powieści z lat 2006-2013: Empire V, T., S.N.U.F.F. i Batman-Apollo. Z dzieł rosyjskiego postmodernisty wyłania się spójny i – jak się wydaje – profetyczny obraz stopniowego upadku kultury rosyjskiej, jako rezultatu przerwanego procesu indywiduacji. Ta kluczowa kategoria w koncepcji stworzonej przez C.G. Junga zostaje odniesiona do konkretnych postaci i grup przedstawionych w powieściach Pielewina, ale także do konkretnej rzeczywistości społecznej. Taką perspektywę uzasadnia postawa samego pisarza, który proces tworzenia powieściowych światów ujmuje w kategoriach wewnętrznych mechanizmów psychicznych, odwołujących się wprost do indywidualnej i – co szczególnie ważne – kolektywnej, tj. rosyjskiej nieświadomości zbiorowej.
Słowa kluczowe
Wiktor Pielewin, Carl Gustav Jung, indywiduacja, archetypy, kultura rosyjska
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-0676-6459
Absolwent Elektroniki na Politechnice Gdańskiej oraz Studiów Wschodnich na Uniwersytecie Gdańskim, w ramach których zajmował się m.in. badaniem współczesnego kina chińskiego i kultury krajów byłego ZSRR. Obecnie doktorant Nauk o Kulturze i Religii w Szkole Doktorskiej Nauk Humanistycznych i Społecznych przy Uniwersytecie Gdańskim. W kręgu jego zainteresowań naukowych znajdują się badania kulturoznawcze i literaturoznawcze z wykorzystaniem metod inspirowanych psychologią analityczną Carla Gustava Junga.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
