O pamięci i postpropagandzie: "Блокада Ленинграда. Детская книга" Grigorija Piernawskiego
Abstrakt
W artykule omawiana jest książka Blokada Leningradu. Książka dla dzieci (2019) Grigorija Piernawskiego. Analizowana jest jej struktura, organizacja treści, brikolażowa forma oraz, co najważniejsze, zaproponowany przez autora sposób opowiadania o oblężeniu miasta. Z analizy wynika, że treść omawianej publikacji wpisuje się ściśle w ramy oficjalnego dyskursu rosyjskiej polityki historycznej, odnoszącego się do wielkiej wojny ojczyźnianej. Uwagi dotyczące książki powiązane zostały z zagadnieniami funkcjonowania pamięci zbiorowej, propagandy i postpropagandy.
Słowa kluczowe
blokada Leningradu, literatura dla młodzieży, pamięć zbiorowa, propaganda, postpropaganda
Bibliografia
Foucault, Michel. Trzeba bronić społeczeństwa. Wykłady w Collège de France, 1976. Transl. Kowalska, Małgorzata. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1998.
Gortych, Dominika. “Od wierności świadectwa do mityczności fantazmatu. Druga wojna światowa w literaturze polskiej.” Druga wojna światowa w pamięci kulturowej w Polsce i Niemczech. 70 lat później (1945-2015). Kałążny, Jerzy, and Korzeniewska, Amelia, and Korzeniewski, Bartosz (Eds.). Gdańsk: Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, 2015: 45-80.
Jarecka, Urszula. Propaganda wizualna słusznej wojny. Media wizualne XX wieku wobec konfliktów zbrojnych. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, 2008.
Klimowicz, Tadeusz. Pożegnanie z Rosją. Kielce: Paśny Buriat, 2022.
Komisaruk, Ewa. “Pamięć, doświadczanie historii, literatura. Najnowsze utwory dla młodego czytelnika wobec blokady Leningradu (Краденый город. 1941 Julii Jakowlewej i Сурвило Olgi Ławrientjewej).” Slavia Orientalis, 2023, no 3.
Kowalczyk, Izabela. “Odpominanie przeszłości.” Pamięć. Rejestry i terytoria. Memory. Registers and Territories. Orłowska, Paulina (Ed.). Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury, 2013: 48-57.
Kula, Henryk Mieczysław. Propaganda współczesna. Istota – właściwości. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005.
Kwaśniewska, Monika and Niziołek,Grzegorz. “Wstęp.” Zła pamięć. Przeciw-historia w polskim teatrze i dramacie. Kwaśniewska, Monika and Niziołek, Grzegorz (Eds.). Wrocław: Instytut im. Jerzego Grotowskiego, 2012: 9-17.
Maruszewski, Tomasz. Gdzie podziewa się nasza pamięć. Od pamięci autobiograficznej do pamięci zbiorowej. Sopot: Smak Słowa, 2019.
Mineralova, Irina. Detskaya literatura. Moskva: Izdatel’stvo «Yurayt», 2016 [Минералова, Ирина. Детская литература. Москва: Издательство «Юрайт», 2016].
Moynahan, Brian. Leningrad. Oblężenie i symfonia. Transl. Korpanty, Jerzy. Warszawa: Wydawnictwo WAB - Grupa Wydawnicza Foksal, 2016.
Nikžentaitis, Alvydas. “Kultura pamięci i polityka historyczna w dzisiejszej Rosji.” Transl. Kasner, Małgorzata. Acta Baltico-Slavica, no. 42, 2018: 39-65.
Nowak-Kluczyński, Konrad, and Słupska, Kamila, and Kuszak, Kinga, and Zamojska, Eva, and Kabacińska-Łuczak, Katarzyna Maria. “Literatura dla dzieci.” Pedagogika dziecka, Krauze-Sikorska, Hanna, and Klichowski, Michał (Eds.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2020: 179-214.
Pawletko, Beata. Blokada Leningradu i jej reprezentacje w świetle innych doświadczeń granicznych. Katowice: Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych „Śląsk”, 2016.
Pawletko, Beata. “Trauma, pamięć, afekt: echa terroru w powieści graficznej Сурвило Olgi Ławrientiewej.” Studia Rossica Posnaniensia 2022, no 2: 47–60.
Pernavskiy, Grigoriy. Blokada Leningrada. Detskaya kniga. Moskva: Pyatyy Rim, 2019 [Пернавский, Григорий. Блокада Ленинграда. Детская книга. Москва: Пятый Рим, 2019].
Płuciennik, Jarosław, and Sikora-Krizhevska, Paulina. “Wokół wojny w Ukrainie. Retrotopia i postpamięć we współczesnej kulturze rosyjskiej.” Teksty Drugie, 2023, no 2: 348-360.
Szacka, Barbara. Czas przeszły. Pamięć – mit. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, 2006.
Szacka, Barbara. “Mitologizacja przeszłości w pamięci zbiorowej.” Teraźniejszość i pamięć przeszłości. Rozumienie historii w literaturze polskiej XX i XXI wieku. Gosk, Hanna, and Zieniewicz, Andrzej (Eds.). Warszawa: Dom Wydawniczy ELIPSA, 2006: 46-53.
Szacka, Barbara. “Pamięć społeczna.” Encyklopedia socjologii. Vol. 3. Kojder, Andrzej et al. (Eds.). Warszawa: Oficyna Naukowa, 2000.
Wolff¬ Powęska, Anna. “Pamięć wyzwolona, pamięć zniewolona. Kultura historyczna w procesie transformacji.” Politeja, 2017, no 2 (47): 7-22.
Voronina, Tat’yana. Pomnit’ po-nashemu. Sotsrealisticheskiy istorizm i blokada Leningrada, Moskva: Novoye Literaturnoye Obozreniye, 2018 [Воронина, Татьяна. Помнить по-нашему. Соцреалистический историзм и блокада Ленинграда, Москва: Новое Литературное Обозрение, 2018].
Vyshla detskaya kniga o blokade Leningrada. V Seti na neyë sobrali bol'she milliona rubley [Вышла детская книга о блокаде Ленинграда. В Сети на неё собрали больше миллиона рублей]
Uniwersytet Wrocławski Polska
https://orcid.org/0000-0002-2572-3550
Dr hab., rusycystka, germanistka, prof. UWr w Instytucie Filologii Słowiańskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, redaktor naczelna czasopisma „Slavica Wratislaviensia”, członek Komitetu Słowianoznawstwa PAN. Zainteresowania naukowe: literatura rosyjska XX wieku, literatura niefikcjonalna, proza kobieca. Opublikowane monografie: Od milczenia do zamilknięcia. Rosyjska proza kobieca na początku XX wieku. Wybrane aspekty, Wrocław 2009, ss. 311; Proza Michaiła Kuzmina, Wrocław 2002, ss. 135.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
