Obraz Syberii w twórczości Maksyma Gorkiego sprzed i w czasie rewolucji
Abstrakt
W artykule zostały poruszone związki Maksyma Gorkiego z Syberią i jej mieszkańcami do końca wojny domowej. Pisarz od początku swej kariery literackiej często wypowiadał się na temat Syberii, jej miejsca, znaczenia i roli w Cesarstwie Rosyjskim. Był przekonany, że aktywność Sybiraków może pobudzić Rosjan do działania i walki z samodzierżawiem. Choć sam nigdy nie trafił za Ural, to nie można mieć wątpliwości, że Syberia zawsze przykuwała jego uwagę. Artykuł został oparty zarówno na korespondencji Gorkiego z Sybirakami, jak i na jego prozie.
Słowa kluczowe
Maksym Gorki, Syberia, rewolucja rosyjska, emigracja, Cesarstwo Rosyjskie
Bibliografia
Belenkij, Efim. “Literaturnye očerki.“ Gorkovskaâ tetradʹ, Novosibirsk: Zapadno-Sibirskoe knižnoe izdatelʹstvo, 1972: 3-120. [Беленкий, Ефим. “Литературные очерки.“ Горковская тетрадь, Новосибирск: Западно-Сибирское книжное издательство, 1972: 3-120].
Golʹdberg, Issakij. “Učitelʹ i staršij tovariŝ.” Buduŝaâ sibirʹ 1932, no. 4-6: 90-97. [Гольдберг, Иссакий. “Учитель и старший товарищ.” Будущая Сибирь 1932, no. 4-6: 90-97].
Gorki, Maksym “Czasy Korolenki.” Rosja. Transl. Buchalik, Małgorzata. Kraków: UNIVERSITAS 2016, s. 216.
Gorki, Maksym. “Dzieciństwo. “ Pisma. T. 8. Transl. Bilska, Krystyna. Warszawa: PIW, 1956: 7-214.
Gorki, Maksym. “Moje uniwersytety.“ Pisma. T. 8. Transl. Bilska, Krystyna. Warszawa: PIW, 1956: 551-687.
Gorki, Maksym. “W Ludziach. “ Pisma. T. 8. Transl. Bilska, Krystyna. Warszawa: PIW, 1956: 215-551.
Gorki, Maksym. “Życie Klima Samgina (czterdzieści lat).“ Pisma, T. 11. Transl. Sandauer, Artur. Warszawa: PIW 1957.
Gorʹkij, Maksim. “Beglye zametki.” Sobrenie sočinenij v tridcatitomah. T. 23. Moskva: Gosudarstvennoe izdatelʹstvo hudožestvennoj literatury, 1953: 139-187. [Горький, Максим. “Беглые заметки.” Собрение сочинений в тридцати томах. Т. 23. Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1953: 139-187].
Gorʹkij, Maksim. “Dve duši.“ Maksim Gorʹkij. Pro et Contra. Burlak, Dmitrij (ed.). Izd-vo Russkogo Hristianskogo gumanitarnogo instituta, Sankt Peterburg 1997, s. 95-106. [Горький, Максим. “Две души.“ Максим Горький. Pro et Contra. Ред. Бурлак, Дмитрий. Изд-во Русского Христианского гуманитарного института, Санкт Петербург 1997, s. 95-106].
Gorʹkij, Maksim. “N.E. Karonin-Petropavlovskij.” Sobraniesočinenij v tridcati tomah. T. 10. Moskva: Gosudarstvennoe izdatelʹstvo hudožestvennoj literatury, 1951: 289-308. [Горький, Максим. “Н.Е. Каронин-Петропавловский.” Собрание сочинений в тридцати томах. T. 10. Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1951: 289-308].
Gorʹkij, Maksim. “Pisʹma Maksima Gorʹkogo v Sibirʹ.“ Sibirskie ogni 1937, no 3: 5-11. [Горький, Максим. “Письма Максима Горького в Сибирь.“ Сибирские огни 1937, no 3: 5-11].
Gorʹkij, Maksim. “Rasskaz oneobyknovennym.” Sobrenie sočinenij v tridcati tomah. T.16. Moskva: Gosudarstvennoe izdatelʹstvo hudožestvennoj literatury, 1952. [Горький, Максим. “Рассказ о необыкновенным.” Собрение сочинений в тридцати томах. Т. 16. Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1952].
Gorʹkij, Maksim. Istoriâ russkoj literatury. Moskva: Gosizdat, 1939. [Горький, Максим. История русской литературы. Москва: Госиздат, 1939].
Gorʹkij, Maksim. O russkom krestʹânstve, Izdatelʹstvo I.P. Ladyžnikova, Berlin 1922. [Горький, Максим. О русском крестьянстве, Издательство И.П. Ладыжникова, Берлин 1922].
Gorʹkij, Maksim. Pisʹma v Sibirʹ 1903-1936. Krasnoârsk: Krasnoârskoe kraevoe izdatelʹstvo, 1948. [Горький, Максим. Письма в Сибирь 1903-1936. Красноярск: Красноярское краевое издательство, 1948].
Gorʹkij, Maksim. Polnoe sobranie sočinenij. Pisma v 24 tomah. T. 4-19, Moskva: Nauka, 1998-2017. [Горький, Максим. Полное собрание сочинений. Писма в 24 томах. Т. 4-19, Москва: Наука, 1998-2017].
Konovalova, Svetlana. Duhovnaâ rodina Maksima Gorʹkogo. Kazanʹ v sudʹbe pisatelâ. Kazanʹ: Nacionalʹnyj muzej Respubliki Tatarstan, 2007. [Коновалова, Светлана. Духовная родина Максима Горького. Казань в судьбе писателя. Казань: Национальный музей Республики Татарстан, 2007].
Koptelov, Afanasij. “M. Gorʹkij i Sibirʹ, Sibirskie ogni 1937, no 3: 84-93. [Коптелов, Афанасий. “М. Горький и Сибирь, Сибирские огни 1937, no 3: 84-93].
Koževnikov, Savva. “U literatur nogo kostra Sibiri.“ Sibirskie ogni 1937, no 3: 93-99. [Кожевников, Савва. “У литературного костра Сибири.“ Сибирские огни 1937, no 3: 93-99].
Koževnikov, Savva. Gorʹkij i Sibirʹ. Irkutsk: Irkutskoe oblastnoegosudarstvennoe izdatelʹstvo, 1949. [Кожевников, Савва. Горький и Сибирь. Иркутск: Иркутское областное государственное издательство, 1949].
Koževnikov, Savva. Literaturnye očerki. Novosibirsk: Novosibirskoe oblastnoe gosudarstvennoe izdatelʹstvo, 1949. [Кожевников, Савва. Литературные очерки, Новосибирск: Новосибирское областное государственное издательство, 1949].
M. Gorki, “Życie Matwieja Kożemiakina.” Pisma, T. 6, Transl. Wyszomirski, Jerzy. Warszawa: PIW, 1956: 123-648.
Milton, John, A brief history of Moscovia and of other less-known countries lying eastward of Russia as far as Cathay, gather'd from the writings of several eye-witnesses, London: Printed by M. Flesher, for Brabazon Alymer ..., 1682.
Perepiska Gorʹkogo s Gruzdevym, Bâlik, Boris (ed.). Moskva: Nauka,1966. [Переписка Горького с Груздевым, Ред. Бялик, Борис. Москва: Наука, 1966].
Sumatohina, Lûbovʹ. M. Gorʹkij i pisateli Sibiri. Moskva: Infra, 2013. [Суматохина, Любовь. М. Горький и писатели Сибири. Москва: Инфра, 2013].
Vâtkin, Georgij. ”M. Gorʹkij i pisateli-sibirâki:(iz ličnyh vstreč i pisem).” Sibirskie ogni 1928, no 2: 126-129 [Вяткин, Георгий. ”М. Горький и писатели-сибиряки: (из личных встреч и писем).” Сибирские огни 1928, no 2: 126-129].
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0002-6820-7302
Dr, historyk i literaturoznawca. Od 2014 roku pracuje w Katedrze Rusycystyki Uniwersytetu Warszawskiego, wcześniej w Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia (2012–2015) i Stacji Naukowej PAN przy RAN w Moskwie (2008–2012). Autor przeszło 100 prac dotyczących historii i literatury rosyjskiej XIX i XX w., w tym nagradzanej monografii Barwy polskości, czyli życie Burzliwe Tadeusza Bułharyna (Kraków 2018). Główne zainteresowania badawcze to stosunki polsko-rosyjskie, ze szczególnym naciskiem na wkład Polaków w rozwój Syberii. Redaktor licznych publikacji, m.in. Syberia. Wizje literackie – wizje dokumentalne, Warszawa 2017; M. Marks, Zapiski starca, Warszawa 2021 (wspólnie z A. Jaskólskim i S. Leończykiem); В. и Р. Сливовские, Россия – наша любовь, Санкт-Петербург 2022 (wspólnie z S. Muliną).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
