Losy zesłańca 1863 Olgierda Wilczyńskiego i jego prośby do władz Syberii
Abstrakt
Tekst prezentuje losy i dokonania powstańca z 1863 r. i zesłańca na Syberię, Olgierda Wilczyńskiego z Litwy, który po powrocie ze zsyłki starał się robić karierę naukową i znaleźć się w kręgu polskich badaczy historyków. W Petersburgu i Wilnie na przełomie XIX-XX w. wydawał broszury oraz teksty m.in. z tematyki historii i archeologii – o starożytnościach Rusi, Rosji i Europy. W związku z pracami z zakresu genealogii w 1911 r. siedział też w Wilnie w więzieniu i miał proces sądowy o fałszowanie dokumentów archiwalnych. W Petersburgu żył jeszcze w 1916; dalsze losy nieznane. Jego prace, zwłaszcza o początkach Rusi, współcześnie są powielane w Rosji, jakkolwiek życiorys jego nie jest znany.
Słowa kluczowe
powstanie styczniowe; losy zesłańców; Irkuck; Petersburg; Lwów; Wilno; Olgierd Wilczyński; syberyjskie listy; historyczna Ruś
Bibliografia
Basanowicz, Jan. "Litwini i 'polacy'." Litwa. Miesięcznik ilustrowany 1909. nr 6 (12):86-89.
Boniecki, Adam. Herbarz polski, cz. 1. t. 16. Warszawa: Gebethner i Wolff; G. Gebethner i Sp., 1913.
Chołodecki Białynia, Józef. Pamiętnik Powstania Styczniowego w pięćdziesiątą rocznice wypadków. Lwów: M. Mniewska, 1913.
Garkavi, Abraam. Skazaniya musul'manskikh pisateley o slavyanakh i russkikh (s poloviny VII veka do kontsa X veka po R. KH.). Sankt Peterburg: Tipografiya Imperatorskoy Akademii nauk, 1870. [Гаркави, Абраам. Сказания мусульманских писателей о славянах и русских (с половины VII века до конца X века по Р. Х.). Санкт Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1870].
Gasiūnas, Vladas. "J.K. Vilčinskis – knygų leidėjas. " Lietuvos dailės muzjejaus metraštis 2002 no. 5: 77-89.
Hadaczek, Karol. Kultura dorzecza Dniestru w epoce cesarstwa rzymskiego. Kraków: Akademia Umiejętności, 1912.
Khvol'son, Danil. Izvestiya o Khazarakh, Burtasakh, Bolgarakh, Mad'yarakh, Slavyanakh i Russakh. Abu-Ali Akhmeda Ibn Dast. Sankt Peterburg: Tipografiya Imperatorskoy Akademii nauk, 1869. [Хвольсон, Данил. Известия о Хазарах, Буртасах, Болгарах, Мадьярах, Славянах и Руссах. Абу-Али Ахмеда Ибн Даст. Санкт Петербург: Типография Императорской Академии наук, 1869].
Łowmiański, Henryk. "Przyczynki do kwestii najstarszych kształtów wsi litewskiej." Ateneum Wileńskie 1929, t. 6. z. 3/4: 293-336.
Masanov, Ivan. Slovar' psevdonimov russkikh pisateley, uchenykh i obshchestvennykh deyateley. T. 4. Moskva: Izdatel'stvo Vsesoyuznoy knizhnoy palaty, 1960. [Масанов, Иван. Словарь псевдонимов русских писателей, ученых и общественных деятелей. Т. 4. Москва: Издательство Всесоюзной книжной палаты, 1960].
Niebelski, Eugeniusz (opr.). "«Sekretno/Ściśle poufne» – rządowy rejestr politycznych zesłańców uwolnionych od nadzoru policyjnego carską amnestią z 13/17 maja 1871 roku." Rok 1863 w kilku odsłonach. (Red.) Niebelski, Eugeniusz. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2017.
Niebelski, Eugeniusz (red.). Listy z Sybiru 1863. Lublin: Wydawnictwo Polihymnia 2020.
Polski Kalendarz Piotrogrodzki na rok przestępny 1916. Rocznik ilustrowany informacyjno-historyczno-literacki 1916.
Rozprawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historyczno-Filozoficznego Akademii Umiejętności 1889. t. 24.
Ruch. Dwutygodnik poświęcony sprawom wychowania fizycznego i w ogóle normalnego rozwoju ciała 1910. nr 1.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. t. 3. Warszawa: wyd. Wierzbicki i s-ka, 1882.
Vil'chinskiy, Ol'gerd. Istoriya Rusi po skazaniyam sovremennikov, dokumentam i pamyatnikam (839-1078). Vil'na: tip. I. Zavadskogo, 1908. Вильчинский, Ольгерд. История Руси по сказаниям современников. документам и памятникам (839-1078), Вильна: тип. И. Завадского, 1908.
Zieliński, Stanisław (red.). Bitwy i potyczki 1863-1864, Rapperswil: Fundusz Wydawniczy Muzeum Narodowego, 1913.
Źródła archiwalne:
Gosudarstvennyy arkhiv Irkutskoy oblasti v Irkutske. [Государственный архив Иркутской области в Иркутске].
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie.
Biblioteka Narodowa w Warszawie. Dział Rękopisów.
Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvas w Wilnie.
Katolicki Uniwersytet Lubelski Polska
Eugeniusz Niebelski – prof. dr hab. nauk humanistycznych, dyscyplina: historia. Katolicki Uniwersytet Lubelski, Wydział Nauk Humanistycznych, Katedra Historii XIX w. (prof. em.), zainteresowania naukowe: polskie powstania narodowe XIX w., losy zesłańców 1863 r., Kościół katolicki w Imperium Rosyjskim, biografistyka. Ostatnie publikacje, wybór: Antoni Rozmanith – zesłaniec 1863 roku. Wspomnienia nadbajkalskie i syberyjski album, oprac. nauk. E. Niebelski, Lublin 2021; Polskie powstanie nad Bajkałem 1866 roku. Nowe odsłony, red. E. Niebelski, Lublin 2022; Miszycha 1866. Tragedia polskiego powstania nad Bajkałem, w: ibidem, s. 111–187.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
