Cum tacent, clamant. O relacjach małżeńskich w "Łagodnej" Fiodora Dostojewskiego
Abstrakt
Niniejszy artykuł ma na celu nakreślenie specyfiki relacji łączących tytułową bohaterkę Łagodnej Fiodora Dostojewskiego i jej męża. Kluczowym aspektem, mającym decydujący wpływ na rozwój wydarzeń, okazuje się milczenie bohaterów. Początkowo wykorzystywane jako narzędzie pedagogiczne w celu reedukacji żony, z czasem staje się podstawowym środkiem komunikacji obojga. W niniejszym artykule eksponujemy jego binarny potencjał: nośność komunikacyjną przy jednoczesnym wpływie na eskalację wzajemnej obcości. Poddając analizie postać męża bohaterki, dochodzimy do wniosku, że jego walka o władzę w związku, labilność emocjonalna, ucieczkowe zachowania, a także bunt małżonki miały decydujący wpływ na charakter ich małżeństwa i jego nieszczęśliwy finał.
Słowa kluczowe
Milczenie, słowo, Dostojewski, Bachtin, Łagodna
Bibliografia
2. Bachtin, Michał. Problemy poetyki Dostojewskiego. Transl. Modzelewska, Natalia. Warszawa: PIW, 1970.
3. Bierdiajew, Mikołaj. Światopogląd Dostojewskiego. Transl. and ed. Paprocki, Henryk. Antyk, Kęty: Antyk, 2004.
4. Dąmbska, Izydora. „Milczenie jako wyraz i jako wartość.” Roczniki Filozoficzne TN KUL 1963, vol. 11, no. 1.
5. Dostojewski, Fiodor. Łagodna. Transl. Karski, Gabriel. Warszawa: PIW, 1982.
6. Kasatkina, Tat'yana. O tvoryashchey prirode slova. Ontologichnost' slova v tvorchestve F.M. Dostoyevskogo kak osnova „realizma v vysshem smysle”. Moskva: IMLI RAN, 2004 [Касаткина, Татьяна. О творящей природе слова. Онтологичность слова в творчестве Ф.М. Достоевского как основа „реализма в высшем смысле”. Москва: ИМЛИ РАН, 2004].
7. Michalska-Suchanek, Mirosława. Samobójcy Fiodora Dostojewskiego. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2015.
8. Mikiciuk, Elżbieta. “‘Ostrzyżone pannice’, ‘stare nihilistki’, ‘niedowarzone działaczki’. O emancypacji kobiet w twórczości Fiodora Dostojewskiego.” Przemiany dyskursu emancypacyjnego kobiet. Seria I, Perspektywa środkowoeuropejska. Janicka, Anna, Fournier Kiss, Corinne, Bracka, Mariya (eds.). Białystok: Wydawnictwo Alter Studio, 2017: 239-257
9. Papadopoulos, Chloe. “Speaking Silently and Overnarrating in Fyodor Dostoevsky’s ‘Krotkaia’.” Dostoevsky Studies 2021, no. 24: 17-40
10. Suchanek, Lucjan. “Молча говорить — повесть Ф. М. Достоевского ‘Кроткая’.” Dostoevsky Studies 1985, no 6: 125-142 [Suchanek, Lucjan. “Molcha govorit' — povest' F. M. Dostoyevskogo ‘Krotkaya’.” Dostoevsky Studies 1985, no 6: 125-142]
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
http://orcid.org/0000-0002-2955-5857
doktor, adiunkt w Zakładzie Komparatystyki Literacko-Kulturowej Instytutu Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej UAM, zainteresowania naukowe: problem podmiotowości bohatera literackiego, współczesna kinematografia rosyjska. Autorka monografii Problem podmiotowości ciała „Inny” Jurija Mamlejewa i „Czerwony kogut leci wprost do nieba” Miodraga Bulatovicia w kluczu komplementarnej opozycji (Poznań, 2016), współautorka Nowego kina rosyjskiego wobec tradycji literackiej i filmowej (Poznań, 2017).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
