Współczesna dramaturgia w poszukiwaniu mitu: Lipiec Iwana Wyrypajewa oraz Zbombardowani Sarah Kane
Abstrakt
Elena Kurnat
Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Poland
prz.rus@op.pl
WSPÓŁCZESNA DRAMATURGIA W POSZUKIWANIU MITU: LIPIEC IWANA WYRYPAJEWA ORAZ ZBOMBARDOWANI SARAH KANE
Streszczenie
W artykule podjęto próbę przeanalizowania strategii pisarskiej dwóch czołowych przedstawicieli współczesnego procesu literackiego: rosyjskiego dramaturga, aktora, reżysera filmowego i teatralnego, Iwana Wyrypajewa (monodram Lipiec) oraz Sarah Kane, angielskiej dramatopisarki, przedstawicielki nurtu teatralnego New Brutalism, czyli tzw. In-yer-face-theatre (dramat Zbombardowani). oba dramaty zbliża problem duchowego kryzysu tożsamości, zrealizowany w świetle antropologicznej koncepcji ciała jako źródła wiedzy na temat społeczeństwa. Łącząca oba teksty estetyka szoku oraz wszechobecna przemoc niosą w sobie zarówno filozoficzny, jak i rytualny potencjał. Narzędziami rytuału pozwalającymi doświadczyć go w sposób bezpośredni stają się słowo i rytm. Kulminacyjny element utworów wyznaczają akty kanibalizmu, które odwołując się do figur mitologicznych, stanowią kolejne stopnie inicjacji bohaterów realizujące metaforę katharsis. W tym ujęciu kanibalizm staje się częścią rytuału ofiarnego, którego cykliczność i powtarzalność sprawia, że akcja nabiera wymiaru symboliczno-wertykalnego i liminalnego, co w zestawieniu ze społecznym porządkiem pozwala dostąpić oczyszczenia.
THE CONTEMPORARY DRAMA SEARCHING FOR THE MYTH: JULY BY IVAN VYRYPAJEW AND BLASTED BY SARAH KANE
Summary
The article makes an attempt to analyze the writing strategy of two leading representatives of the contemporary literary process: dramatist, actor, film and theatre director Ivan Vyrypaev (based on his monodrama July ) and Sarah Kane — an English playwright, representative of the New Brutalism, so called In-yer-face-theatre (based on her drama Blasted). These two texts join in the consideration of the philosophical problem of the spiritual crisis of identity presented in the light of anthropological concept of the body as a source of knowledge of the society. The aesthetics of shock, the intensity of violence, present in both texts, carry both philosophical and ritual potential, whereas word and rhythm become instruments through which the ritual can be directly experienced. Pivotal moments in both pieces are acts of can-nibalistic violence, which through reference to the mythological figures define consecutive grades of initiation of the main characters, thus realizing the metaphor of cleansing. In this presentation cannibalism becomes a part of a sacrificial ritual, whose cyclical and obstinate nature lends to the plot a symbolical, vertical and liminal dimension which in turn, with a view to social order, allow the attainment of catharsis.
Uniwersytet Jagielloński, Kraków, Poland Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
