Abstrakt

KIM BYLI „SZESTIDIESIATNICY”? ICH ROLA W KULTURZE ROSYJSKIEJ. CO POZOSTAWILI PO SOBIE,  JEŚLI  ISTOTNIE COŚ PO NICH ZOSTAŁO?

Streszczenie

Artykuł jest próbą odpowiedzi na postawione w tytule pytania. Autor polemizuje z obiegową opinią, że cechą wyróżniającą  tak zwanych  szestidiesiatników było marzenie o „socjalizmie z ludzką twarzą”. Jego zdaniem, ich twórczość to fenomen związany z odrodzeniem się duchowości w Rosji, powrotem do humanistycznych idei  sprawiedliwości społecznej, braterstwa i  wolności,  pragnienie, by je  zaszczepić  rosyjskiemu społeczeństwu. Ci bardzo różni ludzie — od liberałów do narodowców — stawiali  i analizowali w swym pisarstwie  „przeklęte problemy” swoich czasów.  Domagali się prawdy i szczerości, byli krytyczni wobec „realnego socjalizmu”. Dziś nikt nie dorównuje talentem i ogromem  rezonansu społecznego takim pisarzom-szestidiesiatnikom jak Aleksander Sołżenicyn, Fazil Iskander, Jurij Trifonow, Andriej Bitow, Wasilij Aksionow, Josif Brodski, Siergiej Awierincew, Wiktor Astafiew i wielu innych.  Ale  krytykowani są  w pragmatycznej Rosji jako szaleni, naiwni Don Kichoci — tymczasem  przemiany, jakie podjął w latach 80. Gorbaczow,  zainicjowane  hasłami „głasnosti” i „pieriestrojki, które doprowadziły do ostatecznego krachu demokratycznych  złudzeń w  rosyjskim socjalizmie lat 90., mają swe źródła właśnie w ideałach szestidiesiatników. Przegrali oni  w czasach pieriestrojki na płaszczyźnie politycznej, zwyciężyli jako  twórcy  wysokiej kultury. Wszystkich ich, niezależnie od orientacji, którą reprezentowali, połączyła  idea reformowania Rosji  tak, by stała  się ona państwem wolnym, otwartym,  humanitarnym. 

WHO WERE SHESTIDESIATNIKI? THEIR ROLE IN THE RUSSIAN CULTURE. WHAT DID THEY LEAVE BEHIND, IF ANYTHING INDEED HAS BEEN LEFT?

Summary

This article presents the attempt to answer the question given in the title. The author polemizes with the common opinion, according to which the distinctive feature of so-called shestidesiatniki was a dream about “socialism with a human face”. According to the author the oeuvre of shestidesiatniki is a phenomenon connected with the revival of spirituality in Russia, returning of the humanistic idea of social equality, brotherhood and freedom, and desire to implant them to the Russian society. Those very different people — from liberals to nationalists — brought up and analyzed in their writing  (as well as did their predecessors in the sixties of 20th century) “damned problems” of their times. They demanded the truth and honesty, they criticized “real socialism”. Today nobody equals in talent and the enormity of social response such writers-shestidesatniki as Aleksand Solzhenitsyn, Fazil Iskander, Yury Trifonov, Andrei Bitov, Vasily Aksyonov, Joseph Brodsky, Sergey Avierncev, Victor Astafiev and many others. Nowadays they are labeled in Russia as naïve Don Quixotes, and nobody seems to remember that the ideas of “glasnost” and “perestoika” that brought about the crush of democratic illusions in the Russian socialism of the 1990s, sprung from the ideas first expressed by shestidesatniki. Defeated in the period of Perestroika on the political ground, they won as the authors of high culture. All of them, independently from the represented orientation, were connected by the idea of reforming Russia so it became free, open and humanitarian country.