Abstrakt

JAK UCZENI TRACILI SOWIECKIE OBYWATELSTWO

Streszczenie

Borys Jegorow wspomina losy dzieł uczonych, którzy wyemigrowali ze Związku Sowieckiego w latach 70. i przez to ich nazwiska znalazły się na indeksie. Jego gawędziarska relacja oparta jest na wspomnieniach własnych z okresu, gdy pracował w Tartu razem z Ju-rijem Łotmanem. Wielu oddanym wówczas do druku odkrywczym, nowatorskim studiom emigrantów, nad którymi pracowali oni całe lata, groziła niepamięć. Aby temu zapobiec uciekano się do podstępów — publikowano dzieła pod cudzymi nazwiskami — jak w przypadku Marka Altszullera, wydawcy i redaktora dzienników Wilhelma Kuchelbeckera w serii „Litieraturnyje pamiatniki”, który wyemigrował jakoby do Izraela, a w rzeczywistości do USA, lub wykorzystując fakt, że dwaj uczeni mieli identyczne nazwiska (Michaił Gasparow/Borys Gasparow) zmieniano inicjały. Zadowalało to cenzorów, a pozwalało ocalić od zapomnienia wiele wybitnych dzieł, przy czym naukowe środowisko doskonale wiedziało, kto naprawdę był ich autorem.

THE WAY SCHOLARS LOST THEIR SOVIET CITIZENSHIP

Summary

Boris Yegorov recalls the history of the works of scholars, who emigrated from the Soviet Union in the seventies, the reason why their names were published in the index. His conversational story is based on memories from the period of working in Tartu with Yuri Lotman. Many of their innovative and revealing researches, which were in press, were threatened by oblivion. To prevent this, deceits were repeatedly resorted. Either the works were published under somebody else`s name — as it proves the case of Mark Altshuller, the publisher and the editor of Wilhelm Küchelbecker`s dailies in the series of “Literaturnyje pamiatniki”, who emigrated supposedly to Israel, but in reality to the USA, or by taking advantage of the fact that two scholars had identical surnames (Mikhail Gasparov/Boris Gasparov) the initials of their first names were changed. All these measures were sufficiently satisfying for the censors and helped to save many outstanding works from oblivion, while all the members of scholar community knew perfectly well who was the real author.